Mở chính sách để kiều hối chảy mạnh vào nền kinh tế

Nhiều năm qua, Việt Nam (VN) luôn nằm trong top 10 quốc gia nhận kiều hối lớn nhất thế giới. Nguồn kiều hối cùng sự tham gia ngày càng tích cực của kiều bào trong đầu tư các dự án lớn đã trở thành động lực quan trọng thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, góp phần tạo sự gắn bó giữa cộng đồng người VN ở nước ngoài và quê hương đất nước.

Chính sách cởi mở thu hút ngày càng nhiều kiều hối

Ông Trần Hải Linh, kiều bào Hàn Quốc, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nhân và đầu tư VN - Hàn Quốc, đánh giá trong những năm gần đây, lượng kiều hối về nước luôn dao động trong khoảng 15-16 tỉ USD. “Điều đó thể hiện tình cảm, sự quan tâm của kiều bào với quê hương ngày càng lớn” - ông Linh nói.

Nhìn lại những thành tựu của đất nước, TS Lê Thị Anh Nhàn, kiều bào Úc, ĐH Quốc gia Úc, cho rằng đó là “hữu xạ tự nhiên hương”. TS Nhàn lý giải khi VN nổi bật lên thành một nền kinh tế mới nổi thì tự động sẽ thu hút kiều bào quay về đầu tư.

“Khi nói riêng về chính sách cho kiều bào thì chúng ta nên có thêm thông tin về những chính sách chung của nền kinh tếVN” - TS Nhàn đề xuất và cho rằng đây là những chính sách nền tảng, giúp tạo niềm tin cho kiều bào về sự phát triển mạnh mẽ của đất nước, giúp thu hút nguồn lực này tốt hơn.

Bà Nguyễn Thị Lệ, Chủ tịch HĐND TP.HCM, tham quan các gian hàng của kiều bào. Ảnh: HOÀNG GIANG

Ông Danny Võ Thành Đăng, kiều bào Singapore, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nhân VN ở nước ngoài, nhìn nhận trong những năm trở lại đây, các chính sách thu hút nguồn lực kiều bào, trong đó có nguồn kiều hối đã có nhiều cải thiện.

Một trong những điểm nhấn là cải thiện hệ thống ngân hàng, cho phép kiều bào mở tài khoản để chuyển trực tiếp USD về nước. Ngoài ra, công nghệ thông tin phát triển cũng giúp việc chuyển kiều hối về dễ dàng hơn.

“Tôi cho rằng giai đoạn tới cần tăng cường thông tin, tuyên truyền về các chính sách để kiều bào hiểu được việc chuyển kiều hối về nước rất đơn giản, minh bạch để mọi người an tâm. Bên cạnh đó, cần cải thiện dịch vụ ngân hàng để ngày càng tốt hơn, thuận lợi hơn, giảm các thủ tục chứng từ…” - ông Danny gợi mở.

Tạo niềm tin để thu hút kiều hối chảy vào hạ tầng

Riêng với TP.HCM, nhận thức được tầm quan trọng của “nguồn lực vàng” kiều hối, tháng 9-2024, TP đã phê duyệt Đề án Chính sách phát huy hiệu quả nguồn lực kiều hối trên địa bàn TP.HCM từ nay đến năm 2030 (viết tắt là đề án).

Theo bà Vũ Thị Huỳnh Mai, Chủ nhiệm Ủy ban Về người VN ở nước ngoài TP.HCM, đề án này được xây dựng và triển khai thực hiện với chủ trương, chính sách nhất quán là không can thiệp bằng các biện pháp hành chính vào việc chuyển và nhận kiều hối.

Thay vào đó, TP.HCM mong muốn tạo ra hành lang pháp lý thuận lợi hơn để làm phong phú, đa dạng nguồn kiều hối về TP và phát huy tối đa hiệu quả, góp phần củng cố, đồng bộ với các chính sách huy động nguồn lực phát triển TP.

“Việc phát huy hiệu quả nguồn lực kiều hối không chỉ là một nhiệm vụ chiến lược của TP.HCM mà còn là sự kỳ vọng và trách nhiệm của cộng đồng người VN ở nước ngoài. Với đề án này, chúng ta đang đứng trước một cơ hội lớn để tận dụng tối đa sức mạnh của kiều bào cho sự phát triển của TP” - bà Mai nhấn mạnh.

Để phát huy cơ chế từ đề án, ông Võ Hồng Đức, giảng viên ĐH Quốc gia Úc, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu kinh doanh, kinh tế và tài nguyên Trường ĐH Mở TP.HCM, đề xuất phát hành trái phiếu đô thị để cung cấp nguồn vốn cho việc xây dựng các công trình lớn, đặc biệt là trái phiếu metro.

“Với cơ chế minh bạch, khi khuyến khích kiều bào mua trái phiếu để đầu tư vào dự án, kiều bào sẽ được hưởng lãi suất ổn định, được miễn thuế trên tiền lãi và được bảo đảm mang số tiền đầu tư về lại nước ngoài sau thời gian đầu tư” - ông Đức gợi mở.

Để kêu gọi kiều bào đầu tư vào trái phiếu đô thị này, ông Đức cho rằng TP.HCM cần đánh vào tâm lý “hướng về nguồn cội” của kiều bào. Kiều bào sẵn sàng đầu tư trong khả năng của mình để xây dựng một TP.HCM và một nước VN giàu mạnh.

TS Lê Thị Anh Nhàn đánh giá nhiều năm qua, TP.HCM luôn là đầu tàu, động lực phát triển của cả nước nhưng cơ sở hạ tầng luôn đi sau sự phát triển kinh tế. Vì vậy, để tạo bứt phá mới thì hướng dòng chảy kiều hối đi vào hạ tầng là việc nên làm. “Vấn đề đặt ra là làm sao để tạo niềm tin, để kiều bào an tâm, tin tưởng đầu tư vào các dự án hạ tầng của TP” - TS Nhàn nêu thực tế.

Theo TS Nhàn, khi đề xuất các dự án cho kiều bào đầu tư thì TP.HCM phải thông tin rất cụ thể. Đối tượng thực hiện nên là đối tượng trực tiếp đi vay tiền từ kiều bào chứ không nên để các bộ hay các cơ quan nhà nước đi vay giúp. Ngoài ra, trong khâu thực hiện phải làm sao để tạo niềm tin cho kiều bào ngay từ bước huy động vốn, để họ thấy đồng tiền của mình được sử dụng hiệu quả.

Bên cạnh đó, TS Nhàn cũng cho rằng TP có thể thu hút kiều hối cho những hoạt động từ thiện. “Kiều bào rất quan tâm đến việc từ thiện. Ngoài việc có thêm nguồn kiều hối thì điều này còn tạo thêm sự tin tưởng của kiều bào với Nhà nước” - TS Nhàn đánh giá và kiến nghị TP.HCM thành lập nhóm, hội đồng gồm những kiều bào hưu trí, có uy tín trong cộng đồng, có tiếng nói để kết hợp với TP thực hiện các chương trình mang tính cộng đồng, xã hội, hỗ trợ người yếu thế…

TP.HCM sẽ thành lập tổ tư vấn kiều hối

Khi ban hành đề án, TP đã lấy nhiều ý kiến của các chuyên gia, nhà khoa học, các đại sứ quán cũng khảo sát nhu cầu của kiều bào để biết bà con mong muốn gì ở TP.HCM.

Quá trình triển khai, TP đã phân công rõ trách nhiệm với từng sở, ngành để làm sao thu hút tốt nhất nguồn lực này về phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của TP.

Trong thời gian tới, Ủy ban Về người VN ở nước ngoài TP.HCM sẽ phối hợp với Sở KH&ĐT xây dựng cẩm nang đầu tư trong giai đoạn 2025-2030. Trong đó sẽ có các dự án trọng điểm về an sinh xã hội, các dự án đầu tư về trường học, bệnh viện… Dự kiến cẩm nang sẽ ra mắt vào quý II-2025.

*****

Ý KIẾN

GS-TS ĐẶNG LƯƠNG MÔ, Giáo sư danh dự ĐH Hosei (Nhật Bản):

Thu hút kiều hối từ việc khuyến khích kiều bào hưu trí hồi hương

Theo tôi, có một nguồn kiều hối đáng kể còn tiềm ẩn đang chờ được khai thác, đó là nguồn kiều hối từ lớp kiều bào hưu trí đang ở nước ngoài.

Tôi có một đồng hương từng đi du học ở Pháp, sau đó làm thuyền trưởng viễn dương với mức thu nhập rất cao. Khoảng 25 năm trước, ông ấy nghỉ hưu, sang Mỹ định cư và sống thoải mái với số tiền tích lũy trước đó cùng lương hưu hằng tháng.

Gần đây, ông ấy muốn quay về cội nguồn nên đã chọn sống ở một viện dưỡng lão gần TP Hà Nội. Ông ấy có lương hưu mỗi tháng vài ngàn USD được chuyển từ Mỹ qua môi giới của một ngân hàng tại VN.

Ở Mỹ có khoảng 2 triệu kiều bào, tỉ lệ người cao tuổi (từ 65 tuổi trở lên) là 17%. Như vậy, chúng ta đang có khoảng 340.000 kiều bào hưu trí đang ở Mỹ. Chỉ cần thu hút được 10% kiều bào này trở về quê hương thì chúng ta đã huy động được một lượng kiều hối không nhỏ.

Chưa kể kiều bào ở tuổi này đều là những “túi khôn”, có kinh nghiệm, có kiến thức và phần lớn vẫn còn sức khỏe để đóng góp cho đất nước.

Để huy động được nguồn lực này, theo tôi, Nhà nước nên khuyến khích hoặc chủ động xây dựng, chỉnh trang những cơ sở phúc lợi có hoạt động y tế hoàn chỉnh…

-----

Ông TRẦN HẢI LINH, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nhân và đầu tư VN - Hàn Quốc:

Đề án giúp TP.HCM hoạch định lại các chính sách, chiến lược

Đề án Chính sách phát huy hiệu quả nguồn lực kiều hối trên địa bàn TP.HCM từ nay đến năm 2030 sẽ giúp TP hoạch định lại các chính sách, chiến lược và tiếp thu tốt hơn nguồn kiều hối, biến nguồn kiều hối thành khoản đầu tư cho cơ sở hạ tầng và góp sức hơn nữa cho sự phát triển của TP.

Từ đề án này, tôi hy vọng TP.HCM không chỉ thu nguồn kiều hối từ người lao động ở Hàn Quốc chuyển về mà còn là kiều hối đến từ việc đầu tư của kiều bào. Tôi cũng kỳ vọng lãnh đạo TP luôn lắng nghe, trao đổi với cộng đồng kiều bào, vận dụng các chính sách, các mối quan hệ của kiều bào để phát huy mạnh mẽ hơn nữa “nguồn lực vàng” kiều hối.

Chúng tôi - kiều bào tại Hàn Quốc nói riêng và kiều bào trên khắp thế giới nói chung cam kết sẽ tiếp tục đồng hành cùng TP.HCM trong các lĩnh vực đầu tư, kinh tế, thương mại, khoa học công nghệ, du lịch, giáo dục, văn hóa… để xây dựng TP trở thành một đô thị hiện đại, sáng tạo và hội nhập, vươn mình trong kỷ nguyên mới.

-----

Ông DANNY VÕ THÀNH ĐĂNG, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nhân VN ở nước ngoài:

Điểm sáng trong huy động nguồn lực kiều bào

Thực tế cho thấy lượng kiều hối về TP.HCM tăng dần qua mỗi năm và góp phần quan trọng trong việc phát triển kinh tế của TP, tuy nhiên nhiều năm qua chúng ta chưa có chính sách nào cụ thể dành cho kiều hối. Việc TP.HCM phê duyệt Đề án Chính sách phát huy hiệu quả nguồn lực kiều hối trên địa bàn TP.HCM từ nay đến năm 2030 là rất kịp thời và có nhiều ý nghĩa.

BẢO PHƯƠNG