Mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp

Sáng 9/11, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 8, Quốc hội nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra về Dự án Luật Việc làm (sửa đổi).

Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung trình bày Tờ trình Dự án Luật Việc làm (sửa đổi). Ảnh: VPQH

Mở rộng diện bao phủ, hỗ trợ người lao động

Trình bày Tờ trình Dự án Luật, Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung cho biết, Luật Việc làm (sửa đổi) bổ sung quy định về đăng ký lao động đối với người lao động có việc làm (người có việc làm thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc và người có việc làm không tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc) và người thất nghiệp (người lao động không có làm việc, đang tìm kiếm việc làm và sẵn sàng làm việc).

Về chính sách BHTN, Dự thảo Luật mở rộng đối tượng tham gia BHTN. Cụ thể, bổ sung đối tượng tham gia BHTN, gồm: Người lao động có giao kết hợp đồng lao động xác định thời hạn từ 1 tháng trở lên (hiện nay từ 3 tháng trở lên); người làm việc không trọn thời gian, có tiền lương trong tháng bằng hoặc cao hơn tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc thấp nhất, bảo đảm thống nhất với Luật Bảo hiểm xã hội 2024.

Đồng thời, Dự thảo Luật sửa đổi mức đóng BHTN theo hướng: Người lao động đóng tối đa bằng 1% tiền lương tháng; người sử dụng lao động đóng tối đa bằng 1% quỹ tiền lương tháng của những người lao động đang tham gia BHTN; Nhà nước hỗ trợ tối đa 1% quỹ tiền lương tháng đóng BHTN của những người lao động đang tham gia BHTN và do ngân sách trung ương bảo đảm.

Dự thảo Luật cũng sửa đổi các chế độ BHTN như: chế độ đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ, kỹ năng nghề để duy trì việc làm cho người lao động; mở rộng phạm vi hỗ trợ, không chỉ hỗ trợ người lao động tham gia khóa đào tạo nghề mà cả các khóa bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề (Điều 72); bổ sung nội dung hỗ trợ (tiền ăn) cho người lao động trong thời gian tham gia đào tạo mà không hưởng trợ cấp thất nghiệp (Điều 73).

Sửa đổi, bổ sung chế độ tư vấn, giới thiệu việc làm theo hướng: quy định đối tượng hỗ trợ tư vấn, giới thiệu việc làm gồm: người lao động đang hưởng trợ cấp thất nghiệp và người lao động đang tham gia đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề (Điều 70); bổ sung quy định kinh phí thực hiện tư vấn, giới thiệu việc làm được chi trả từ Quỹ BHTN cho trung tâm dịch vụ việc làm theo giá tư vấn, giới thiệu việc làm do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội quy định (Điều 71)…

Các đại biểu Quốc hội thảo luận tại Tổ sáng 9/11. Ảnh: MINH CÔNG

Ngoài ra, bổ sung quy định giao Chính phủ quy định việc hỗ trợ tiền mặt, giảm mức đóng BHTN và các hỗ trợ khác để hỗ trợ người lao động, người sử dụng lao động căn cứ tình hình kết dư Quỹ BHTN trong các trường hợp khủng hoảng, suy thoái kinh tế, thiên tai, dịch bệnh …

Thảo luận tại Tổ về nội dung này, đại biểu Quốc hội Trần Thị Vân (Đoàn Bắc Ninh) đánh giá cao việc Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội và Chính phủ đã tiếp thu ý kiến, kiến nghị của các doanh nghiệp thời gian qua về việc giảm tỷ lệ đóng BHTN của người sử dụng lao động và người lao động.

Đại biểu chỉ rõ, theo quy định hiện hành, người lao động và người sử dụng lao động đóng BHTN cố định bằng 1% tiền lương tháng. Dự thảo Luật quy định giảm tỷ lệ đóng BHTN theo hướng linh hoạt, đồng thời giao cho Chính phủ căn cứ vào khả năng bảo đảm cân đối Quỹ BHTN quy định chi tiết mức đóng.

Theo đại biểu, quy định như Dự thảo Luật là hoàn toàn phù hợp. Nghị quyết số 28-NQ/TW, Nghị quyết số 42-NQ/TW nhấn mạnh việc sửa đổi các quy định về mức đóng, tăng cường tính linh hoạt của chính sách nhằm mở rộng diện bao phủ, hỗ trợ người lao động và người sử dụng lao động.

Về cơ sở thực tiễn, Quỹ BHTN kết dư khá lớn từ năm 2010 đến nay. Theo Báo cáo tổng kết thi hành Luật Việc làm, từ năm 2010 đến hết năm 2020 số thu luôn vượt số chi và đến hết năm 2020 kết dư Quỹ BHTN lên đến gần 90 nghìn tỷ đồng.

Bảo đảm nguyên tắc đóng- hưởng bảo hiểm thất nghiệp

Góp ý hoàn thiện quy định về BHTN, đại biểu Trần Thị Vân cho rằng, quy định về khoảng thời gian đóng từ 12 đến 36 tháng được hưởng 3 tháng trợ cấp thất nghiệp chưa thật sự tạo công bằng giữa người tham gia 12 tháng và người tham gia 36 tháng. Đồng thời, Dự thảo Luật quy định, thời gian hưởng BHTN tối đa 12 tháng là không phù hợp với nguyên tắc đóng - hưởng của BHTN.

Đại biểu Trần Thị Vân phát biểu thảo luận tại Tổ. Ảnh: LÂM HIỂN

Theo đại biểu, nguyên tắc đóng - hưởng của chế độ BHTN tương tự như nguyên tắc đóng hưởng của chế độ bảo hiểm xã hội; nghĩa là người lao động phải có đóng mới được hưởng và mức thụ hưởng tùy theo mức tiền lương đóng và thời gian đóng. Do đó, đại biểu Trần Thị Vân đề nghị bỏ quy định thời gian hưởng tối thiểu là 3 tháng, thay vào đó là tính hưởng theo thời gian đóng. Cứ đóng đủ 12 tháng thì được hưởng 1 tháng và không hạn chế thời gian hưởng tối đa BHTN là không quá 12 tháng, đồng thời bỏ quy định không bảo lưu thời gian đóng BHTN trên 144 tháng (điểm đ khoản 3 Điều 60 Dự thảo Luật).

Ngoài ra, đối với người lao động khi nghỉ hưu còn thời gian tham gia BHTN chưa được hưởng cũng được hưởng một khoản trợ cấp BHTN một lần tương tự như khi tham gia BHXH để đảm bảo tính công bằng có đóng, có hưởng của người lao động.

Đại biểu Thái Thu Xương (Đoàn Hậu Giang) đề nghị mở rộng đối tượng tham gia đóng BHTN theo hướng tự nguyện. Thực tế cho thấy, đối tượng tham gia chủ yếu là đối tượng có hợp đồng lao động, còn các đối tượng không có hợp đồng lao động, lao động tự do không được đóng BHTN, trong khi những đối tượng này có nguy cơ thất nghiệp nhiều hơn. Việc mở rộng đối tượng này cũng nhằm đạt mục tiêu Nghị quyết số 28 của Trung ương, qua đó nhằm bảo đảm an sinh xã hội.

Đại biểu cũng đề nghị nghiên cứu, có giải pháp căn cơ, lâu dài để giải quyết các vấn đề chậm đóng, trốn đóng BHTN, bảo đảm quyền lợi của người lao động.

"Chúng ta cũng nên đưa ra và có hướng xử lý như với bảo hiểm xã hội. Vừa qua, chậm đóng, trốn đóng bảo hiểm xã hội thì người lao động bị ảnh hưởng. Với BHTN cũng như vậy, người lao động mong muốn đóng góp BHTN để chẳng may khi bị mất việc làm thì còn có sự hỗ trợ, nhưng doanh nghiệp trốn đóng, chậm đóng thì người lao động sẽ không được hưởng chế độ BHTN. Do đó, cần nghiên cứu để thực hiện, không nên đẩy vấn đề khó khăn này cho người lao động".

Theo đại biểu Nguyễn Trần Phượng Trân (Đoàn TP. HCM), Dự thảo Luật quy định về trường hợp không được hưởng trợ cấp thất nghiệp là người lao động bị sa thải theo pháp luật về lao động hoặc bị xử lý kỷ luật buộc thôi việc theo pháp luật về viên chức. Quy định này chưa phù hợp với chế độ BHTN hiện nay. Quy định này cũng giới hạn, thu hẹp đối tượng được hưởng trợ cấp thất nghiệp hơn so với Luật hiện hành.

Do đó, đại biểu đề nghị, cần tách biệt giữa trường hợp người lao động chịu hình thức xử lý kỷ luật buộc thôi việc theo pháp luật về viên chức với việc người lao động được hưởng chế độ BHTN để bảo đảm quyền lợi cho người lao động.

Đ. KHOA