Mở rộng không gian Quảng trường cho Hồ Gươm

Phá bỏ tòa nhà "Hàm cá mập" là cần thiết

Tòa nhà “Hàm cá mập” - một biểu tượng kiến trúc đặc biệt của Hà Nội, cao 6 tầng, được xây dựng vào năm 1991 trên khu đất trước đây của Xí nghiệp xe điện Hà Nội. Vào thời điểm đó, công trình này không chỉ là một sự đổi mới về kiến trúc mà còn là dấu mốc quan trọng phản ánh quá trình hội nhập và thu hút đầu tư của Thủ đô.

Ban đầu, tòa nhà được thiết kế nhỏ gọn nhằm tạo ra sự kết nối hài hòa giữa phố cổ và Hồ Hoàn Kiếm. Mặt khác, về mặt tâm linh, người thiết kế mong muốn khí thiêng từ Tháp Rùa có thể lan tỏa lên phố cổ và ngược lại tạo nên sự giao thoa giữa linh khí của hồ và khu phố cổ.

Chính vì vậy, khi tòa nhà “Hàm cá mập” được xây dựng, đã có những phản đối mạnh mẽ từ giới kiến trúc sư, bởi họ cho rằng công trình này không phù hợp với không gian lịch sử và văn hóa của khu vực. Tuy nhiên, vào những năm 1990, với khát khao đổi mới và phát triển, công trình vẫn được triển khai. Sau khi hoàn thành, tòa nhà lại phải đối mặt với một làn sóng phản đối mới vì sự thiếu thẩm mỹ, dẫn đến việc sửa chữa và tồn tại cho đến hôm nay.

Nhiếp ảnh gia Nguyễn Hữu Bảo, người đã gắn bó hơn 50 năm với phố cổ Hà Nội và chứng kiến sự thay đổi không ngừng của khu vực này, đặc biệt là không gian quanh Hồ Gươm, cũng không khỏi bày tỏ những suy tư về việc mở rộng không gian công cộng ở khu vực quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục.

Nhiếp ảnh gia Hữu Bảo chia sẻ: "Có nhiều người cũng hối tiếc vì họ coi nó như một di tích. Nhưng chúng ta chưa thể gọi là di tích được vì nó không mang màu sắc văn hóa, không tính chất lịch sử nào cả. Thành phố muốn phá bỏ Hàm cá mập này, tôi cho rằng đại đa số đều tán thành".

Với sự phát triển của quy mô dân số Thủ đô gần 10 triệu người, việc mở rộng không gian công cộng quanh Hồ Gươm là một yêu cầu cấp thiết, nhằm tăng cường các không gian mở, phục vụ nhu cầu sinh hoạt của người dân Thủ đô.

Theo Sở quy hoạch kiến trúc Hà Nội, sau khi phá bỏ tòa nhà này, không gian công cộng tại đây có thể mở rộng lên 1,2ha và đặc biệt là quy hoạch lại để khai thác, phát huy được lợi thế của không gian ngầm.

Vậy nên, việc phá bỏ tòa nhà “Hàm cá mập” vào thời điểm này được cho là thuận lợi về nhiều mặt, từ không gian, cảnh quan đến yếu tố tâm linh, do đó, kế hoạch này nhận được sự ủng hộ rộng rãi từ cộng đồng.

Tái sinh không gian cho Quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục

Quận Hoàn Kiếm hiện đang tiến hành lập đồ án thiết kế đô thị cho khu vực Quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục, bao gồm cả tuyến phố xung quanh Bắc Hồ Gươm và Nam phố cổ. Một trong những nội dung trọng tâm của đồ án là quy hoạch lại khu vực Quảng trường, nhằm cải thiện không gian công cộng và phát huy tối đa giá trị lịch sử, văn hóa của khu vực này.

Theo Sở Quy hoạch Kiến trúc Hà Nội, việc mở rộng không gian công cộng quanh Hồ Gươm là một phần quan trọng trong việc thực hiện các quy hoạch tổng thể. Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội đến năm 2045, với tầm nhìn đến năm 2065, đã chỉ rõ định hướng phát triển khu vực Hồ Gươm là bảo tồn, cải tạo, chỉnh trang và tổ chức lại không gian để tạo ra nhiều khu vực công cộng hơn.

Cụ thể, sau khi phá bỏ tòa nhà "Hàm cá mập", kết hợp với việc quy hoạch lại các tuyến phố xung quanh, sẽ tạo ra một không gian rộng khoảng 1,2 ha, phục vụ cho các hoạt động văn hóa, nghệ thuật, đặc biệt là trong các dịp lễ kỷ niệm lớn của Thủ đô.

Ông Nguyễn Trọng Kỳ Anh - Giám đốc Sở Quy hoạch Kiến trúc Hà Nội - cho biết: "Với khu vực này, theo thống kê hiện nay, tổng diện tích khoảng hơn 5.000m² và sau khi kết hợp cùng với không gian, các tuyến giao thông xung quanh thì chúng ta sẽ có được khoảng 12.000m² cho khu vực Quảng trường".

"Các giải pháp nghiên cứu đề xuất lần này, chúng tôi mong muốn mở rộng không gian Quảng trường, gia tăng khả năng kết nối giữa hai khu vực rất quan trọng, đó là Hồ Gươm - di tích cấp quốc gia đặc biệt và phố cổ - di tích cấp quốc gia", ông Phạm Tuấn Long, Chủ tịch UBND quận Hoàn Kiếm, cho biết thêm.

Việc tạo ra không gian liên kết giữa các công trình di tích lịch sử như Hồ Gươm, đền Ngọc Sơn, Tháp Bút và đền Bà Kiệu sẽ góp phần tạo dựng một không gian văn hóa, cảnh quan đặc sắc, đồng thời nâng cao giá trị của Thủ đô. Sau khi hoàn thiện phương án thiết kế, quận Hoàn Kiếm sẽ chủ trì tham vấn ý kiến của Hội đồng Kiến trúc thành phố để đảm bảo sự phù hợp và hiệu quả trong việc tổ chức lại không gian kiến trúc và cảnh quan.

Mai Phương