Mối lo bữa ăn học đường và 'xiên bẩn' quanh trường học

Năm học 2025-2026, Hà Nội có hơn 1 triệu học sinh ăn bán trú – tăng hơn so với các năm học trước bởi đây là năm đầu tiên Thủ đô thực hiện hỗ trợ bữa ăn bán trú cho học sinh tiểu học. Với hơn 3.100 bếp ăn và căng tin học đường, việc quản lý để đảm bảo ATTP không hề dễ dàng.

Phụ huynh giám sát quy trình sản xuất bữa ăn học đường

Hà Nội có gần 2,3 triệu học sinh và khoảng 3.000 trường học các cấp. Theo báo cáo mới nhất của ngành GD&ĐT Thủ đô, TP có 1.160 trường mầm non/126 xã, phường, trong đó có 813 trường công lập, 374 trường ngoài công lập. Tổng số trẻ mầm non đi học là 495.499 trẻ, 100% các cháu ăn bán trú. Với cấp tiểu học, toàn TP có 778 trường, trong đó 704 trường tổ chức ăn bán trú (đạt tỷ lệ gần 90,4%) và trong hơn 763.000 học sinh tiểu học thì có hơn 502.000 em đang tham gia ăn bán trú, chiếm khoảng 65,8%. Cùng cấp mầm non, tiểu học, nhiều trường THCS của Hà Nội học 2 buổi/ngày cũng tổ chức ăn bán trú.

Bữa ăn bán trú phải trải qua chuỗi quy trình giám sát ATTP 3 bước: Nguyên liệu đầu vào – sơ chế - bàn ăn. (Ảnh chỉ mang tính chất minh họa)

Thông tin tại buổi Tọa đàm trực tuyến “Bảo đảm ATTP và chất lượng bữa ăn học đường” được tổ chức vào ngày 5/9, bà Vương Hương Giang, Phó Giám đốc Sở GD&ĐT Hà Nội cho biết, Hà Nội có hơn 1 triệu học sinh sử dụng bữa ăn tại trường, đây là con số lớn, cao hơn mọi năm. Vì vậy cũng đặt ra nhiều thách thức đối với công tác quản lý cũng như trách nhiệm của các nhà trường trong việc đảm bảo bữa ăn học đường được an toàn. Để làm được điều này, các trường học phải làm tốt hơn công tác đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị, chuẩn hóa bếp ăn 1 chiều và tăng cường kiểm tra, giám sát từ đầu vào là lựa chọn nguyên liệu thực phẩm, sơ chế, đến khi thức ăn được đưa đến cho học sinh.

Ông Đặng Thanh Phong, Chi cục trưởng Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm Hà Nội cho biết, trên TP có khoảng 3.100 nghìn bếp ăn tập thể trường học với khoảng 730.000 suất ăn/bữa. Hiện nay, bữa ăn bán trú tại nhà trường có 2 hình thức: Liên kết với đơn vị cung cấp suất ăn (nhà thầu nấu ăn) và nhà trường tự nấu ăn. Theo số liệu thống kê của Sở GD&ĐT Hà Nội, hiện có 1.455 trường tự tổ chức nấu ăn; 647 trường liên kết với đơn vị cung cấp suất ăn; 283 trường đặt suất ăn từ đơn vị cung cấp bên ngoài đưa vào. Đã có những vụ mất ATTP do đơn vị cung cấp suất ăn bên ngoài đưa vào trường, gây ra ngộ độc tập thể cho học sinh. Theo ông Phong, phải kiểm soát chặt nguyên liệu đầu vào, truy xuất được nguồn gốc thực phẩm, nếu đơn vị cung cấp suất ăn hay bếp ăn nhà trường tự nấu không tuân thủ quy trình đảm bảo ATTP và nguồn gốc xuất xứ, nhà trường phải nhắc nhở hoặc tạm dừng việc nấu ăn tại nhà trường.

Theo Phó Giám đốc Sở GD&ĐT Hà Nội, ngoài việc tăng cường thanh tra, kiểm tra để không xảy ra tình trạng cắt xén khẩu phần ăn, thì còn khuyến khích phụ huynh tham gia giám sát trực tiếp bữa ăn học đường để bảo đảm sự minh bạch, công khai. Nhiều ý kiến cũng đề xuất, sử dụng camera giám sát trong khâu tiếp nhận - chế biến suất ăn, truy xuất nguồn gốc thực phẩm qua mã QR, ứng dụng công nghệ trong quản lý suất ăn bán trú và nâng cao vai trò giám sát của phụ huynh. Đồng quan điểm này, bà Phạm Thị Bích Hằng, Phó Chủ tịch UBND phường Long Biên cho hay: Vai trò của phụ huynh hết sức quan trọng, trực tiếp tham gia vào quy trình giám sát, từ khâu nhập nguyên liệu đến sơ chế, chế biến đến bữa ăn. Phụ huynh thấy có dấu hiệu nghi ngờ hoặc không minh bạch có quyền cấp báo, thông tin và gửi hình ảnh về Ban VSATTP của phường để phường kiểm tra.

Xiên bẩn bán quanh trường học tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn thực phẩm. (Ảnh chỉ mang tính chất minh họa)

Nguy cơ từ “xiên bẩn”

Bên cạnh vấn đề bảo đảm an toàn bữa ăn bán trú thì tình trạng xiên bẩn, quà vặt, hàng rong quanh cổng trường cũng là nỗi lo lớn. Theo ông Đặng Thanh Phong, đây là vấn đề được dư luận và phụ huynh đặc biệt quan tâm vì hàng rong quanh trường học sẽ không đảm bảo ATTP. Hà Nội có gần 3.500 cơ sở bán thức ăn quanh cổng trường. Trong thời gian qua, TP đã có nhiều động thái tích cực nhằm siết chặt quản lý khu vực này, tuy nhiên thực tế triển khai tại cơ sở vẫn còn không ít thách thức như nguồn gốc thực phẩm bán quanh cổng trường thường không rõ ràng; đối tượng bán hàng biến động; để thực phẩm trong túi, giỏ gọn nhẹ thuận tiện cho việc di chuyển khi lực lượng chức năng đi kiểm tra. Ông Vũ Cao Cương, Phó Giám đốc Sở Y tế Hà Nội thừa nhận, thời gian qua, chính quyền địa phương đã kiểm tra, xử lý và dẹp nhiều hàng rong quanh cổng trường, tuy nhiên vẫn còn. Trên thực tế, theo ghi nhận của phóng viên Báo CAND, một số tuyến phố bán xiên bẩn gần các trường THPT Nguyễn Trãi, THPT Phan Đình Phùng, THCS Nguyễn Tri Phương, Tiểu học Đặng Trần Côn, khi lực lượng chức năng tổ chức kiểm tra, các hàng rong “dẹp” được một vài ngày, sau đó lại tiếp tục hoạt động.

“Chúng tôi đi giám sát đột xuất tại một số địa phương, cơ bản ở cổng trường tại đầu giờ học và cuối giờ tan học thì tình trạng xiên bẩn đã giảm. Công an cũng thu hàng chục tấn thực phẩm “bẩn” không rõ nguồn gốc, đưa vào báo cáo và tiêu hủy. Để kiểm soát toàn diện ATTP khu vực này, cần cách tiếp cận toàn diện, không chỉ kiểm tra, xử phạt mà phải có sự phối hợp đồng bộ của chính quyền, nhà trường, gia đình và cộng đồng để nâng cao nhận thức và tạo ra các lựa chọn thực phẩm an toàn, tiện lợi cho học sinh”, ông Phong nói. Theo ông Vũ Cao Cương, muốn dẹp hàng rong quanh cổng trường, cần có sự vào cuộc của chính quyền cơ sở cùng với nhà trường. Cần liên tục kiểm tra, kết hợp kiểm tra đột xuất mới đem lại hiệu quả cao.

Trần Hằng