Mối nguy gắn liền với loài (thủy sản, động vật trên cạn, thực vật trên cạn) và tác hại của chúng

1. Hai nguyên nhân dẫn tới thủy sản chứa “mối nguy gắn liền với loài”:

1.1. Một là: Các loài thủy sản chứa “Ngoại độc tố”, ví dụ:

- Nhuyễn thể 2 mảnh vỏ, thức ăn của chúng là tảo, một số trong các loài tảo là thức ăn của chúng có chứa độc tố và được gọi là “tảo độc”. Khi nhuyễn thể 2 mảnh vỏ ăn phải tảo độc thì cơ thể của chúng (đặc biệt là ruột) sẽ có độc tố.

- Những loài cá sống định cư tại rạn đá san hô (thường là cá sống tầng đáy) như cá song, cá sạo, cá đù... ăn phải tảo mọc trên rạn đá san hô, mà tảo này có độc tố hoặc chúng ăn những loài thủy sản nhỏ hơn và những loài này có chứa độc tố;

- Những loài thủy sản nuôi (bán thâm canh đến thâm canh) có nguy cơ chứa các loại hóa chất có hại do môi trường nước không đạt yêu cầu (chưa mối nguy kim loại nặng Hg, Pb, Cd, hoặc thuốc trừ sâu nhóm gốc chlo hữu cơ) hoặc khi nuôi đã sử dụng các loại hóa chất, kháng sinh cấm sử dụng (Choloramphenicol, Nitrofurant. Malachite green...) và đã sử dụng hóa chất, kháng sinh được phép sử dụng, nhưng không ngừng sử dụng đủ thời gian trước khi thu hoạch.

Những loài thủy sản nuôi (bán thâm canh đến thâm canh) có nguy cơ chứa các loại hóa chất có hại do môi trường nước không đạt yêu cầu. Ảnh minh họa

1.2. Hai là, các loài thủy sản có chứa “Nội độc tố”, ví dụ:

- Cá nóc; Bạch tuộc đốm xanh; Rắn biển (còn gọi là đẻn).

Mối nguy gắn liền với loài đối với động vật trên cạn và thực vật trên cạn cũng bao gồm 2 nguyên nhân “Ngoại độc tố” và “Nội độc tố” như thủy sản

2. Một số loài thủy sản, động vật trên cạn và thực vật trên cạn có chứa độc tố và tác hại của chúng:

3. Những loài thủy sản, động vật trên cạn và thực vật trên cạn có mối nguy (độc tố) gắn liền với loài, có thể dùng làm thực phẩm không?

3.1. Có thể dùng làm thực phẩm:

a. Đối với loài chứa “Nội độc tố”:

Cần có nghiên cứu đầy đủ về cơ chế sinh độc tố, bộ phận cơ thể chứa độc tố, thời gian chứa độc tố và mức độ gây hại. Từ đó đưa ra quy định về những bộ phận cơ thể của chúng có thể sử dụng, thời gian có thể sử dụng làm thực phẩm. Đồng thời đưa ra quy định kiểm soát chặt chẽ việc sơ chế và chế biến.

Cá hồng chứa nhiều dinh dưỡng. Ảnh minh họa

b. Đối với loài chứa “Ngoại độc tố”

Cần có nghiên cứu đầy đủ về cơ chế tác động từ bên ngoài làm cho thủy sản, động vật trên cạn, thực vật trên cạn chứa/sinh độc tố. Từ đó, xây dựng chương trình kiểm soát để ngăn chặn/ khống chế/ giảm thiểu mối nguy “độc tố” tới dưới mức giới hạn gây hại cho sức khỏe người sừ dụng.

3.2. Không thể dùng làm thực phẩm, nếu:

a. Đối với loài chứa “Nội độc tố”

- Mọi bộ phận cơ thể, trong mọi thời điểm (thủy sản, động vật trên cạn, thực vật trên cạn) đều chứa độc tố vượt mức giới hạn gây hại cho sức khỏe người sử dụng.

b. Đối với loài chứa “Ngoại độc tố”

Không hiểu cơ chế tích tụ độc tố hoặc chương trình kiểm soát mối nguy (độc tố) không hiệu quả .

Nguyễn Tử Cương

Minh Khuê