Tổn thương gan thận, thần kinh vì ngộ độc thuốc methotrexate

Bệnh viện Da liễu Trung ương đưa ra cảnh báo uống thuốc sai chỉ định của bác sĩ, nhiều người ngộ độc nặng.

Thời gian qua, Khoa Điều trị bệnh da nam giới – Bệnh viện Da liễu Trung ương liên tục tiếp nhận các trường hợp ngộ độc methotrexate. Nguyên nhân chủ yếu là bệnh nhân uống thuốc sai liều, sai lịch, dẫn tới ngộ độc cấp tính phải nhập viện điều trị.

BSCKII. Đặng Bích Diệp, Khoa Điều trị bệnh da nam giới, Bệnh viện Da liễu Trung ương cho biết, đã ghi nhận các trường hợp điển hình:

Bệnh nhân nam trên 50 tuổi mắc vảy nến thể mảng, được kê methotrexate 10mg/tuần nhưng lại uống 10mg/ngày suốt 4 tuần. Người bệnh xuất hiện trợt loét, hoại tử da – niêm mạc lan rộng, suy tủy, giảm tiểu cầu và bạch cầu, nguy cơ nhiễm trùng toàn thân.

Bệnh nhân nam gần 20 tuổi mắc vảy phấn dạng lichen và đậu mùa cấp tính, tự dùng methotrexate 5 mg/ngày trong 2 tuần, dẫn đến loét miệng, buồn nôn, nổi bọng nước trên da.

Các bệnh nhân được điều trị bù dịch, kiềm hóa nước tiểu, bổ sung acid folic, hỗ trợ tạo máu và dùng kháng sinh khi cần, đồng thời chăm sóc da – niêm mạc hàng ngày. Sau điều trị, cả hai hồi phục tốt, da và niêm mạc lành, chức năng máu và gan ổn định.

Loét niêm mạc miệng do ngộ độc methotrexate - Ảnh BVCC

Methotrexate là thuốc điều hòa miễn dịch, giảm viêm, hiệu quả và chi phí thấp, thường dùng trong các bệnh lý da liễu như vảy nến, viêm da cơ địa, lichen phẳng... Tuy nhiên, khác với nhiều thuốc khác, methotrexate chỉ được dùng theo liều hàng tuần, không uống hàng ngày.

Nếu dùng sai liều, bệnh nhân có thể bị loét miệng, loét da, suy tủy, tổn thương gan – thận, độc thần kinh trung ương; nặng có thể gây viêm phổi kẽ, hoại tử thượng bì, nhiễm trùng cơ hội và tử vong. Đây là lỗi thường gặp nhất liên quan đến methotrexate trên thế giới, đã nhiều lần được cảnh báo.

Trong trường hợp quá liều hoặc có biểu hiện ngộ độc, cần ngừng thuốc ngay và điều trị tích cực bằng các biện pháp giải độc, hỗ trợ cơ quan để ngăn biến chứng nguy hiểm.

Chân nổi bỏng nước hoại tử do ngộ độc Methotrexate - Ảnh BVCC

BSCKII Quách Thị Hà Giang - Trưởng khoa Điều trị bệnh da nam giới, Bệnh viện Da liễu Trung ương khuyến cáo, ngộ độc methotrexate là một cấp cứu nội khoa có thể gây tử vong, thường liên quan đến việc dùng thuốc không đúng lịch hoặc kèm các yếu tố nguy cơ làm tăng tích lũy thuốc.

Để tránh nguy cơ ngộ độc methotrexate, người bệnh cần lưu ý:

Đọc kỹ đơn thuốc: Methotrexate luôn dùng hàng tuần, không bao giờ là hàng ngày.

Tuân thủ đúng chỉ định của bác sĩ: Không tự ý thay đổi liều hoặc nghe theo người khác hướng dẫn.

Tái khám định kỳ: Thực hiện xét nghiệm máu, kiểm tra gan, thận để theo dõi an toàn thuốc.

Cảnh giác dấu hiệu cảnh báo: Khi có biểu hiện loét miệng, trợt loét da, sốt, mệt mỏi bất thường, cần đến ngay cơ sở y tế.

Thúy Nga