Môn lựa chọn thi tốt nghiệp THPT trong 50 phút: Khó đánh giá năng lực học sinh

Hiệp hội các trường đại học, cao đẳng Việt Nam vừa có văn bản gửi Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) kiến nghị giải pháp đảm bảo tính đồng bộ giữa nội dung Chương trình Giáo dục phổ thông 2018, triển khai thực hiện Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 với tổ chức thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh đại học từ năm 2025.

Trong văn bản, Hiệp hội các trường đại học, cao đẳng Việt Nam đưa ra nhiều ý kiến cần sửa đổi liên quan đến tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025.

Thí sinh tại Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2023.

Phương thức tổ chức thi tốt nghiệp THPT năm 2025 theo Chương trình mới gồm 4 môn. Trong đó, 2 môn Toán và Ngữ văn là bắt buộc và 2 môn học sinh lựa chọn trong các môn: Ngoại ngữ, Lịch sử, Địa lý, Vật lý, Hóa học, Sinh học, Tin học, Công nghệ, Giáo dục Kinh tế và Pháp luật.

Về việc tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025, trong văn bản, Hiệp hội các trường đại học, cao đẳng Việt Nam nêu một số thuận lợi, tuy nhiên cũng chỉ ra một số hạn chế, bất cập.

Trong đó, số môn thi và việc học sinh biết trước môn thi hoàn toàn giống với thi THPT cách đây hơn 40 năm. Tuy nhiên, việc thi 4 môn năm 2025 có điểm đặc biệt mới với 36 cách lựa chọn các môn thi, thay vì 4 tổ hợp như trước đây.

Hiệp hội cho rằng, nếu tổ chức thi theo từng môn thi độc lập, khiến kéo dài thời gian thi, tăng nguy cơ rủi ro do lộ đề và gây khó khăn cho các trường phổ thông trong công tác tổ chức kỳ thi tốt nghiệp.

Hơn nữa, việc thiết kế phương án thi, trong đó tất cả các môn thi lựa chọn đều thi trong thời gian 50 phút sẽ khó đánh giá được đúng năng lực của người học và đặc biệt có thiết kế 40% câu hỏi lựa chọn đúng sai càng làm tăng khả năng "đoán mò" của thí sinh. Dẫn đến độ giá trị và tính phân loại của đề thi các môn là không tốt.

Theo đề thi tham khảo Kỳ thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025 do Bộ GDĐT công bố, Hiệp hội đánh giá, có sự bất cập khá lớn với nội dung phân chuyên đề lựa chọn của các môn học được ra câu hỏi thi chung cho cả nhóm học sinh được học và không được học chuyên đề tạo sự mất công bằng giữa 2 nhóm học sinh này.

Trước một số hạn chế, bất cập nêu trên, Hiệp hội các trường đại học, cao đẳng Việt Nam kiến nghị, Nhà nước thành lập hoặc cho phép thành lập một số Trung tâm Khảo thí độc lập hoạt động theo cơ chế không vì lợi nhuận để triển khai các dịch vụ công ích trong lĩnh vực đo lường - đánh giá giáo dục.

Với kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025, Hiệp hội cho rằng, việc ra các loại đề thi khác nhau tuân thủ theo chương trình 2018 và chương trình giáo dục thường xuyên cấp THPT và nhóm học sinh có học chuyên đề tự chọn và không học chuyên đề tự chọn để phù hợp với các đối tượng thí sinh dự thi; bảo đảm công bằng, tin cậy, trung thực, đánh giá đúng năng lực học sinh, làm cơ sở cho việc tuyển sinh đại học và giáo dục nghề nghiệp.

Bên cạnh đó, tăng thời gian làm bài của các bài thi môn lựa chọn và có giải pháp hạn chế khả năng "đoán mò" trong dạng thức câu hỏi đúng, sai (chiếm tới 40% số điểm của mỗi môn thi) để đánh giá hết các năng lực của người học, đảm bảo độ giá trị và tính phân loại của đề thi để các trường đại học thuận lợi trong phương thức xét tuyển bằng kết quả thi tốt nghiệp THPT.

Hiệp hội cũng kiến nghị cho các thí sinh dự thi lựa chọn thêm các môn thi lựa chọn (kể cả khi không học môn lựa chọn trong chương trình nhà trường quy định) để đảm bảo người học phát triển hết năng lực tự học và có thêm cơ hội xét tuyển vào các trường đại học khi đảm bảo chất lượng đầu vào.

Về định hướng chuẩn bị trong các năm tiếp theo, Hiệp hội kiến nghị quy định kỳ thi là thi đánh giá năng lực; chủ yếu thi trên máy tính; đề thi rút từ ngân hàng đề thi do các Trung tâm Khảo thí độc lập được Bộ GDĐT giao nhiệm vụ cung cấp.

Bên cạnh đó, các địa phương chủ động tổ chức triển khai thi nhiều lần trong năm theo khung thời gian quy định của Bộ GDĐT.

"Trong khi vẫn còn duy trì hình thức thi trên giấy Bộ GDĐT chỉ tổ chức thi tốt nghiệp THPT theo 4 tổ hợp truyền thống A, B, C, D như trước đây", Hiệp hội các trường đại học, cao đẳng Việt Nam nêu ý kiến.

Nguyễn Hoài