Món ngon từ quả sấu – nét ẩm thực dân dã

Sấu là cây thân gỗ, tuổi thọ cao, xanh tốt quanh năm nên thường được trồng lấy bóng mát hai bên đường, sân nhà, trường học... Không chỉ tạo cảnh quan, cây sấu còn mang lại thu nhập ổn định cho nhiều gia đình.

Hiện nay đang là chính vụ thu hoạch quả sấu

Thôn Tuấn Dị, xã Trưng Trắc (Văn Lâm) là “thủ phủ” sấu của Hưng Yên với trên 1.000 cây. Sấu Tuấn Dị không chỉ phục vụ nhu cầu của người dân trong tỉnh mà còn theo chân thương lái có mặt ở nhiều tỉnh, thành phố như Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh…, trở thành món quà quê “xuất ngoại” sang một số nước như Hàn Quốc, Trung Quốc…

Gia đình anh Chu Văn Cường, thôn Tuấn Dị sở hữu gần 30 cây sấu cho thu hoạch đều đặn mỗi năm. Anh Cường cho biết: Mỗi cây cho thu 1 – 5 tạ quả, giá bán 10.000 – 15.000 đồng/kg. Ngoài kinh tế, cây sấu còn được người dân ưu tiên trồng xen để tạo bóng mát cho cây lá dong phía dưới.

Theo Đông y, quả sấu có tính mát, giúp thanh nhiệt, giải khát, trị ho, tiêu đờm và tăng cường tiêu hóa. Không chỉ là vị thuốc mà quả sấu còn là “linh hồn” trong nhiều món ăn của bữa cơm ngày hè.

Có thể kể đến món rau muống luộc dầm sấu, món ăn dân dã nhưng đậm đà. Vài quả sấu được luộc cùng rau muống, sau đó dầm nát. Nước rau muống luộc khi dầm sấu ra dễ ăn và chống ngán trong ngày nắng nóng.

Sấu ngâm mắm cũng là món ăn kèm quen thuộc. Sấu tươi được cạo vỏ, đập dập hoặc để nguyên, ngâm cùng nước mắm ngon, tỏi, ớt. Sau vài ngày là có thể dùng, hương vị chua, mặn, cay hài hòa rất đưa cơm.

Món sấu dầm nước mắm, tỏi, ớt...

Món ăn nổi tiếng nhất từ sấu là vịt om sấu. Vịt được ướp gia vị, xào săn rồi om với sấu xanh, khoai môn, sả… cho đến khi chín mềm. Nước om sánh, đậm đà, vị chua của sấu làm dậy lên vị ngọt của thịt, ăn kèm bún hoặc cơm đều hấp dẫn.

Không chỉ trong bữa cơm, sấu còn là nguyên liệu chính để chế biến các món ăn vặt hấp dẫn như ô mai, sấu dầm. Những ngày này, cơ sở chế biến Quyến Lưu, xã Phương Nam (thành phố Hưng Yên) đang tất bật làm ô mai sấu xào gừng, sấu dầm. Từng công đoạn từ cạo vỏ, châm quả, tẩm ướp đến chế biến, đóng gói đều đảm bảo quy trình an toàn vệ sinh thực phẩm. Mùi sấu thanh, mùi gừng cay nồng lan tỏa khắp không gian. Trung bình mỗi vụ, cơ sở chế biến khoảng 15 tấn thành phẩm, giá bán 100.000 – 110.000 đồng/kg.

Chế biến sản phẩm ô mai sấu ở cơ sở Quyến Lưu, xã Phương Nam (thành phố Hưng Yên)

Ông Vũ Văn Quyến, chủ cơ sở cho biết: Quan trọng nhất trong làm ô mai sấu là tẩm ướp và chế biến đúng tỷ lệ đường – nước – sấu. Khâu này phải do người có kinh nghiệm đảm nhiệm mới bảo đảm được hương vị.

Tại thị trấn Trần Cao (Phù Cừ), cơ sở Phương Thảo cũng đang vào vụ chế biến cao điểm. Chị Dương Thị Phượng, chủ cơ sở chia sẻ: Để giữ được vị chua thanh, thơm đặc trưng, công đoạn sơ chế và ướp phải thực hiện sạch sẽ, cân đối hài hòa các nguyên liệu.

Sản phẩm ô mai sấu

Những sản phẩm chế biến từ quả sấu như ô mai, sấu xào gừng của Hưng Yên nhiều năm liền đạt danh hiệu sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu. Riêng sản phẩm “Sấu tươi giòn” của cơ sở Quyến Lưu đã được UBND tỉnh cấp giấy chứng nhận sản phẩm OCOP 3 sao từ năm 2019.

Ngày hè oi ả, được thưởng thức một cốc sấu dầm đá mát lạnh, chua ngọt hài hòa, thơm cay vị gừng là một trải nghiệm mộc mạc mà khó quên. Mùa sấu thường chỉ kéo dài hơn một tháng nên nhiều bà nội trợ tranh thủ mua sấu tươi về sơ chế, cấp đông dùng dần quanh năm.

Sấu tươi được nhiều người sơ chế, hút chân không, cấp đông dùng dần quanh năm

Từ món ăn mộc mạc trên mâm cơm quê đến đặc sản được ưa chuộng trên thị trường, quả sấu đã và đang góp phần làm phong phú thêm ẩm thực Hưng Yên.

Dương Miền – Hương Giang