Mong sớm có tiêu chuẩn giáo viên chính, giáo viên cao cấp, bổ nhiệm chức danh có lên, có xuống

Bộ Giáo dục và Đào tạo công bố dự thảo Thông tư Quy định mã số, bổ nhiệm và xếp lương đối với nhà giáo giảng dạy trong cơ sở giáo dục công lập lấy ý kiến rộng rãi trong nhân dân đến trước ngày 10 tháng 10 năm 2025.

Vấn đề mà nhà giáo đặc biệt quan tâm là sau khi bỏ hạng, giáo viên sẽ được chuyển sang chức danh giáo viên, giáo viên chính, giáo viên cao cấp với hệ số lương mới ra sao từ 01/01/2026.

Ảnh minh họa: Lã Tiến

Tổng hợp dự kiến bổ nhiệm từ hạng hiện nay sang chức danh mới

Theo dự thảo, sau khi bỏ chia hạng theo Luật Nhà giáo có hiệu lực từ 01/01/2026, việc bổ nhiệm giáo viên mầm non, phổ thông dự kiến như sau:

Giáo viên mầm non, phổ thông hạng III sẽ chuyển sang chức danh giáo viên mầm non, phổ thông.

Giáo viên mầm non, phổ thông hạng II sẽ chuyển sang chức danh giáo viên mầm non, phổ thông chính.

Giáo viên mầm non, phổ thông hạng I sẽ chuyển sang chức danh giáo viên mầm non, phổ thông cao cấp.

Đối với giáo viên cao cấp ở cấp tiểu học đến trung học phổ thông có sự điều chỉnh đáng kể về hệ số lương so với hiện nay.

Giáo viên tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông hạng I hiện nay có hệ số lương 4,4 – 6,78 dự kiến chuyển sang giáo viên cao cấp có hệ số lương 5,75 – 7,55.

Giáo viên trung học phổ thông hạng II có hệ số lương 4,0 – 6,38 dự kiến chuyển sang giáo viên trung học phổ thông chính có hệ số lương 4,4 – 6,78.

Còn lại các trường hợp khác dự kiến chuyển từ hạng hiện nay sang lương mới không thay đổi về hệ số lương.

Giáo viên nào dự kiến bổ nhiệm giáo viên chính, giáo viên cao cấp?

Theo dự thảo, giáo viên hạng I sẽ được bổ nhiệm chức danh giáo viên cao cấp, hạng II được bổ nhiệm chức danh giáo viên chính, hạng III sẽ bổ nhiệm chức danh giáo viên mà không đi kèm tiêu chuẩn, điều kiện gì, giống như các lần chuyển từ hạng cũ sang hạng mới như trước đây.

Toàn văn dự thảo người viết cũng chưa tìm thấy tiêu chuẩn, điều kiện để giáo viên được bổ nhiệm từ hạng hiện nay sang chức danh mới như giáo viên chính, giáo viên cao cấp.

Hiện nay, dù cùng trình độ đào tạo đại học, cùng làm công việc như nhau nhưng giáo viên hạng I, II được hưởng hệ số lương cao hơn, tổng thu nhập cao hơn gây ra nhiều bất cập trong chia hạng.

Thậm chí có hiệu trưởng, tổ trưởng là giáo viên hạng III, giáo viên không giữ bất cứ nhiệm vụ gì vẫn giữ chức danh giáo viên hạng II, I có hệ số lương cao hơn, chức danh cao hơn,... sẽ gây bất cập trong trả lương theo vị trí việc làm, hiệu quả công việc.

Ví dụ giáo viên không giữ nhiệm vụ gì nhưng đang giữ chức danh giáo viên hạng II thì không cần phấn đấu gì, thậm chí bị kỷ luật vẫn là giáo viên hạng II, hiện nay chưa có bất kỳ quy định, chế tài hay hình thức kỷ luật nào quy định giáo viên xuống hạng thấp hơn. Vì thế, giáo viên đã bổ nhiệm ở hạng II đó dự kiến tiếp tục bổ nhiệm chức danh giáo viên chính, không cần phấn đấu, cố gắng trong thực hiện nhiệm vụ. Đây chính là bất cập trong chia hạng, hy vọng Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ có nghiên cứu, sửa đổi để khi xếp lương mới tránh bất cập như chia hạng hiện nay.

Mong sớm có tiêu chuẩn giáo viên chính, giáo viên cao cấp, bổ nhiệm có lên, có xuống

Theo Công văn 64/BNV-CCVC của Bộ Nội vụ, tỉ lệ giáo viên hạng II trong đơn vị sự nghiệp công lập (bao gồm cả giáo viên) được quy định là tối đa không quá 50%. Theo người viết tìm hiểu, các trường phổ thông hiện nay do lịch sử để lại có trường hơn 50% giáo viên được bổ nhiệm hạng II, tại trường trung học cơ sở nơi người viết công tác có đến 28/40 giáo viên hạng II chiếm 70%.

Trong số hơn 50% đang hưởng lương chức danh hạng II, I chỉ có một số ít giáo viên có giữ nhiệm vụ hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, tổ trưởng.

Còn lại đa số giáo viên không giữ nhiệm vụ gì, trong số đó có nhiều người không có thành tích gì thậm chí có giáo viên còn bị kiểm điểm, kỷ luật do vi phạm chuyên môn, nghiệp vụ (hiện nay không có bất kỳ quy định nào giáo viên hạng cao bị kỷ luật xuống hạng thấp hơn). Những người này theo người viết là đang "nhầm hạng".

Theo dự thảo Luật Viên chức (sửa đổi) viên chức được phân loại gồm 3 vị trí việc làm chủ yếu: Vị trí việc làm quản lý; chuyên môn, nghiệp vụ chuyên ngành và chuyên môn, nghiệp vụ dùng chung; hỗ trợ, phục vụ.

Bên cạnh đó, tại điểm a khoản 2 Điều 24 dự thảo Luật Viên chức nêu về việc thay đổi chức danh nghề nghiệp viên chức và xếp vào chức danh nghề nghiệp đối với viên chức được thực hiện theo nguyên tắc sau:

a) Làm việc ở vị trí việc làm nào thì xếp vào chức danh nghề nghiệp tương ứng với vị trí việc làm đó;

b) Người được xếp vào chức danh nghề nghiệp phải đáp ứng đủ tiêu chuẩn chuyên môn, nghiệp vụ của chức danh nghề nghiệp đó tại bản mô tả công việc và khung năng lực của vị trí việc làm.

Do đó, để việc bổ nhiệm từ hạng hiện nay sang chức danh giáo viên, giáo viên chính, giáo viên cao cấp thì cần phải xác định rõ vị trí việc làm nào sẽ được bổ nhiệm giáo viên cao cấp, vị trí việc làm nào được bổ nhiệm giáo viên chính.

Hy vọng lần bổ nhiệm này, sẽ có tiêu chuẩn cụ thể, rõ ràng việc bổ nhiệm từ hạng hiện nay sang chức danh mới, tránh trường hợp giáo viên thiếu tiêu chuẩn, không giữ nhiệm vụ gì được bổ nhiệm giáo viên chính, giáo viên cao cấp hay hiệu trưởng, phó hiệu trưởng đủ tiêu chuẩn, năng lực, chuyên môn nhưng lại xếp chức danh giáo viên.

Người viết cũng cho rằng khi xây dựng bảng mô tả vị trí việc làm, quy định về bổ nhiệm chức danh giáo viên mới phải có lên, có xuống.

Ví dụ, giáo viên đang ở chức danh giáo viên hạng II nhưng không giữ nhiệm vụ gì, không có thành tích cao hoặc giao nhiệm vụ không thực hiện tốt thì phải bổ nhiệm chức danh giáo viên không bổ nhiệm giáo viên chính.

Ngược lại, các trường hợp giáo viên có thành tích cao, giữ các nhiệm vụ hiệu trưởng, tổ trưởng,…đang là giáo viên hạng III thì xem xét bổ nhiệm chức danh giáo viên chính.

Hay trường hợp giáo viên đang làm tổ trưởng, hiệu trưởng, phó hiệu trưởng được bổ nhiệm hạng II, I nhưng nếu không còn giữ nhiệm vụ nữa do vi phạm kỷ luật hoặc xin thôi chức, từ chức hoặc do miễn nhiệm, bãi nhiệm,…thì phải chuyển xuống chức danh thấp hơn.

Bổ nhiệm lương nhà giáo theo vị trí việc làm, hiệu quả công việc, đúng chức danh là cơ sở rất quan trọng để tạo công bằng trong chi trả lương và thúc đẩy giáo viên cố gắng hoàn thành tốt, xuất sắc nhiệm vụ, phấn đấu để được thăng tiến trong công việc, được trả lương tương xứng.

(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.

Mỹ Tiên