Một loại rau 'đặc sản' chứa độc tố gây ung thư

Dương xỉ là loại rau dại chứa độc tố được phân loại là "chất gây ung thư loại 2B". Ảnh: Ifeng.

Theo quan niệm của nhiều người, rau là thực phẩm lành mạnh và không thể gây hại. Tuy nhiên, thực tế bác sĩ Zuo Xiaoxia, Trưởng khoa Dinh dưỡng, Trung tâm Y tế số 8, Bệnh viện Đa khoa PLA (Trung Quốc), cảnh báo một loại rau dại lợi ít, hại nhiều, chứa chất gây ung thư nên tránh ăn, theo Tencent Medical Dictionary.

Loại rau có khả năng gây ung thư

Dương xỉ, loại rau dại phổ biến, được mệnh danh là "vua của các loại rau dại". Kết cấu giòn và hương thơm nồng nàn của nó trở thành món ăn yêu thích của nhiều người. Tuy nhiên, cho đến nay, dương xỉ là loại rau duy nhất có khả năng gây ung thư.

Ngay từ năm 2011, cây dương xỉ (Pteridium wilfordii) đã được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) phân loại là "chất gây ung thư loại 2B", nghĩa là nó gây ung thư cho động vật và cũng có thể gây ung thư cho con người, nhưng khả năng gây ung thư là thấp.

Các nghiên cứu đã phát hiện hợp chất có tên là ptaquiloside trong cây dương xỉ chính là "thủ phạm" có thể gây ung thư. Trong các thí nghiệm trên động vật, việc cho chuột và các động vật thí nghiệm khác ăn cây dương xỉ có thể khiến chúng phát triển khối u ruột hoặc khối u bàng quang.

Tuy nhiên, hiện nay chưa có đủ bằng chứng chứng minh cây dương xỉ có thể gây ung thư ở người nên được xếp vào loại "chất có khả năng gây ung thư ở người".

Vậy, dương xỉ có thể ăn không? Về mặt lý thuyết, không có liều lượng an toàn tuyệt đối cho những thực phẩm có thể gây ung thư, nghĩa là dù bạn ăn bao nhiêu vẫn có nguy cơ mắc ung thư. Vậy tốt nhất để tránh nguy cơ ung thư là không ăn.

Nhưng có một cách đơn giản giúp giảm thiểu rủi ro mà không cần ăn quá nhiều sản phẩm từ dương xỉ. Bạn có thể luộc lá dương xỉ trong 15 phút sau khi đun sôi nước, hoặc hấp lá dương xỉ trong 10-12 phút, sau đó đổ nước hấp đi rồi nấu chín. Cách này có thể làm giảm hiệu quả nồng độ ptaquiloside và các hợp chất độc hại hòa tan trong nước khác trong lá dương xỉ.

Những loại rau bị nhầm tưởng gây ung thư

Diếp cá

Cây diếp cá cũng thường xuyên xuất hiện trong "danh sách chất gây ung thư" bị nhầm lẫn này. Có một quan niệm truyền miệng là cây diếp cá có chứa chất độc axit aristolochic, có thể gây tổn thương thận và gây ung thư.

Axit aristolochic được nhắc đến thực sự là chất gây ung thư "loại 1", nghĩa là nó rõ ràng là một chất gây ung thư cao; ngay cả một lượng nhỏ cũng có thể gây tổn thương DNA, dẫn đến nhiều loại ung thư, bao gồm cả ung thư thận.

Tuy nhiên, thành phần trong diếp cá không phải là axit aristolochic mà là axit aristolochyl lactam - chất chuyển hóa của axit aristolochic nhưng rất ít. Hiện giới y học vẫn chưa có kết luận axit aristolochic lactam có trong diếp cá gây ung thư. Chỉ có các thí nghiệm tế bào trong ống nghiệm mới phát hiện chiết xuất diếp cá chứa các chất độc hại gây độc cho gan.

Rau diếp cá thường bị lầm tưởng chứa chứa gây ung thư. Ảnh: Shire Plants.

Bí ngòi xanh, su su

Có tin đồn rằng việc xào những loại rau củ này sẽ tạo ra acrylamide, "chất gây ung thư loại 2A" (có thể gây ung thư cho con người, với khả năng gây ung thư cao).

Trên thực tế, bất kỳ thực phẩm nào chứa carbohydrate và axit amin, chẳng hạn khoai tây, bánh mì, cà phê... đều có khả năng trải qua "phản ứng Maillard" xảy ra sau khi được nấu ở nhiệt độ cao trên 120°C.

Phản ứng này có thể làm cho thực phẩm chuyển sang màu vàng và nâu và tỏa ra mùi thơm hấp dẫn, nhưng nó cũng tạo ra acrylamide. Vì vậy, nguyên nhân thực sự gây ra acrylamide là cách nấu nướng, tức là nấu ở nhiệt độ cao chứ không phải ở bản thân các loại rau củ này.

Acrylamide thường được tìm thấy nhiều hơn trong thực phẩm chiên, nướng và phồng. Để tránh nguy cơ này, bạn nên hạn chế ăn những thực phẩm này. Khi nấu ăn, hãy chú ý đến nhiệt độ và cố gắng hấp, luộc hoặc xào thay vì sử dụng các phương pháp nấu ăn ở nhiệt độ cao như chiên và rán ngập dầu.

Dưa chuột "ra hoa"

Có quan niệm cho rằng dưa chuột có hoa và gai được tiêm hormone, ăn chúng không chỉ gây dậy thì sớm mà còn gây ung thư.

Trên thực tế, những quả dưa chuột nở hoa ở ngọn là kết quả của sự phát triển tự nhiên, hoặc cũng có thể là kết quả của việc sử dụng hormone thực vật chlorpyrifos khi dưa chuột nở hoa. Điều quan trọng là cả hai đều an toàn.

Dưa chuột hái sớm thường có xu hướng nở hoa ở phần ngọn. Chlorpropamide, loại hormone thực vật, chỉ có tác dụng với cây trồng và không ảnh hưởng đến động vật. Nó không độc hại hay gây ung thư cho con người. Nếu sử dụng quá nhiều hormone, dưa chuột dễ bị đắng, rỗng ruột, biến dạng hoặc thậm chí thối rữa, điều này không đáng lo.

Mai Phương