'Mua đất' của mình?

Một gia đình làm nông để đảm đương chuyện đồng áng tất nhiên phải có lực lượng lao động sản xuất - mà không ai hết là chính các con. Theo thời gian, con cái lớn lên lập gia đình, ra riêng, được cha mẹ cho mảnh đất xây nhà thì phải đóng tiền chuyển mục đích sử dụng đất quá cao.

Thực tiễn cho thấy, ở những địa phương có bảng giá đất cao thì người chuyển mục đích sử dụng đất phải đóng theo giá tại thời điểm xin chuyển. Chính vì vậy có những trường hợp phải đóng 100% tiền chuyển mục đích, khiến người dân vốn thu nhập không cao lại càng vất vả hơn. Nhiều người dân đã từng “ví von”, đất của gia đình được trao truyền từ thế hệ đi trước, nay muốn xây nhà ổn định cuộc sống phải “mua lại” đất để ở của chính mình?

Trong khi đó Bộ Tài chính đã nhận được kiến nghị, đề xuất của các địa phương, thông tin phản ánh về việc giá đất trên bảng giá đất tại một số địa phương cao đột biến so với bảng giá đất cũ. Giá đất ở cao nhiều lần so với giá đất nông nghiệp.

Do vậy, khi được Nhà nước cho phép chuyển mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp sang đất ở, hộ gia đình phải đóng tiền sử dụng đất cao hơn nhiều so với trước đây và có đề xuất giảm mức thu tiền sử dụng đất, giảm nghĩa vụ tài chính cho người dân. Từ thực tiễn của cuộc sống, vấn đề đặt ra sự bất cập của việc thực hiện quy định của pháp luật về đất đai.

Thử hình dung nếu giá đất ở của thị trường 10 triệu đồng/m2, thì người dân muốn chuyển 100 m2 đất nông nghiệp sang thổ cư phải tốn cả tỷ đồng. Trong khi thu nhập của đại bộ phận người dân ở nông thôn còn ở mức khiêm tốn, từ đó câu chuyện tính bảng giá đất hằng năm phải xem xét lại.

Đầu tháng 12, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết quy định một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai. Nghị quyết có những điểm mới trong chính sách miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất; nộp tiền sử dụng đất, tiền thuê đất khi chuyển mục đích sử dụng đất.

Trường hợp được miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất thì không phải thực hiện thủ tục xác định giá đất, tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất và không phải thực hiện thủ tục đề nghị miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, trừ trường hợp chỉ được miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất một số năm.

Trường hợp giảm tiền thuê đất hằng năm theo quy định của Chính phủ trong thực tiễn điều hành kinh tế - xã hội hằng năm thì người sử dụng đất không phải thực hiện thủ tục đề nghị giảm tiền thuê đất.

Khi chuyển mục đích sử dụng đất, người sử dụng đất phải nộp tiền sử dụng đất, tiền thuê đất trả tiền một lần cho cả thời gian thuê dựa trên mức chênh lệch giữa tiền sử dụng đất, tiền thuê đất của loại đất sau khi chuyển mục đích sử dụng đất và tiền sử dụng đất, tiền thuê đất của loại đất trước khi chuyển mục đích sử dụng đất cho thời gian sử dụng đất còn lại. Nộp tiền thuê đất hằng năm theo loại đất sau khi chuyển mục đích sử dụng đất.

Việc giảm tỷ lệ thu tiền sử dụng đất kết hợp với tính tiền sử dụng đất theo hạn mức đất ở của địa phương lúc này là phù hợp. Quy định này sẽ hạn chế được tình trạng lợi dụng chính sách cho chuyển đổi đất nông nghiệp sang đất ở để đầu cơ trục lợi, đồng thời tránh việc sử dụng đất bất hợp lý.

Đối với những cá nhân và tổ chức có nhu cầu chuyển đổi đất nông nghiệp sang đất ở vượt hạn mức cho phép, họ phải đóng tiền sử dụng đất cao hơn, thậm chí phải nộp 100% tiền chênh lệch, tức mua lại đất từ Nhà nước là hợp lý.

Tuy nhiên, sự hợp lý phải đi kèm với các biện pháp quản lý đất đai khác, trong đó phải xây dựng bảng giá đất cho phù hợp với thu nhập của đa số người dân. Theo nghị quyết được thông qua, người dân chỉ nộp 30% chênh lệch khi chuyển đất nông nghiệp sang đất ở, thay vì 100% như hiện nay và có hiệu lực từ đầu năm 2026.

Vấn đề cuối tuần: Công Nam .