Mua vàng 'ăn chắc mặc bền': Những cú sụt giá khiến dân đầu cơ hoang mang

Giá vàng trên toàn cầu đã đạt mức cao kỷ lục trong thời gian vừa qua và đây không phải là lần đầu tiên các nhà đầu tư bị thu hút bởi vàng.

Được cho là nơi trú ẩn an toàn trong thời kỳ bất ổn, vàng có xu hướng tăng giá khi các tài sản khác giảm, tuy nhiên, bất chấp sức hấp dẫn và sự phổ biến của nó, việc giữ vàng không phải là một động thái đầu tư khôn ngoan - đặc biệt là sau khi nó đã tăng giá mạnh gần đây.

Một tài sản trú ẩn an toàn là tài sản giữ giá trị của nó - hoặc tăng giá - ngay cả trong thời kỳ bất ổn. Vàng thường tăng giá khi nền kinh tế toàn cầu gặp khó khăn cũng như trong thời kỳ đồng USD suy yếu, vì kim loại quý này được định giá bằng USD. Điều này có thể giải thích cho sự tăng giá vàng gần đây.

Tuy nhiên vàng không phải lúc nào cũng đáp ứng được vai trò tài sản trú ẩn. Bởi vì, mặc dù vàng đôi khi (nhưng không phải lúc nào cũng vậy) tăng giá trong thời kỳ suy thoái, nhưng nó có xu hướng mất những lợi nhuận đó trong thời kỳ kinh tế tốt hơn và đem lại thiệt hại lớn cho các nhà đầu tư.

PGS.TS Nguyễn Thị Mùi cho rằng, vàng chỉ sinh lời khi giá lên, nó khác với dòng tiền khác nên người dân phải thực sự cân nhắc. Lãi suất tiền gửi tiết kiệm đang thấp nhưng “Ăn chắc mặc bền”, gửi vào sau thời gian nhất định chắc chắn 100% lấy đủ gốc đủ lãi, tất yếu là lãi hơi thấp nhưng mua vàng nếu giá vàng tiếp tục xuống thì rủi ro là mình phải chịu.

“Còn nếu giữ được bình thường ta thấy đồng tiền đưa vào vàng như chết đi chỉ có điều khi mua vàng việc tích sản vật chất không sợ khi đồng tiền mất giá chứ không phải dòng tiền quay đi quay lại được”, bà Mùi phân tích.

PGS.TS Nguyễn Thị Mùi phân tích, chỉ khi đầu tư mua vàng mà giá vàng tăng lên lúc ấy mới kiếm lời, nếu giá vàng giữ nguyên hoặc giảm đi thì nó chỉ có khía cạnh là mình giữ được 1 chỉ vàng sau 5 năm 10 năm vẫn là 1 chỉ vàng. Do đó theo tôi người dân phải rất cân nhắc trong bối cảnh hiện nay, có rất nhiều kênh đầu tư có thể kiếm lời cho những người dân tiền ít vẫn muốn đi mua vàng theo tôi thấy phù hợp với những người dư giật không nhiều vẫn là gửi tiền tiết kiệm.

“Nếu vẫn chưa có đủ điều kiện để đầu tư chứng khoán vì đầu tư chứng khoán cần am hiểu hoặc vẫn không có đủ tiền để đầu tư bất động sản thì vẫn nên gửi tiết kiệm còn gom để mua 1, 2 cây vàng để khi gia đình có công có việc hoặc là tổ chức cưới con cháu thì còn được, còn bảo mua vàng để chờ lên giá bán đi thì tôi nghĩ 1 cây mức lời cũng khiêm tốn”, bà Mùi chia sẻ.

TS.Trương Văn Phước – Nguyên Quyền Chủ tịch Ủy ban giám sát tài chính quốc gia, việc ổn định thị trường vàng cũng góp phần ổn định tỷ giá. Minh chứng là khi chênh lệch giá vàng lớn có hiện tượng nhập lậu vàng qua biên giới và tác động đến tỷ giá ở thị trường chợ đen. Khi NHNN cung một lượng vàng để đáp ứng nhu cầu người dân, giá vàng giảm xuống thì thị trường ngoại hối, đặc biệt tỷ giá hối đoái không còn biến động như trước.

Trong lịch sử, diễn biến của giá vàng đi kèm với những biến động lớn, chính điều đó khiến cho vàng trở thành một khoản đầu tư đầy rủi ro và do đó không phải là một tài sản trú ẩn an toàn.

Cụ thể, vào năm 1971, Hệ thống Bretton Woods chính thức chấm dứt, cho phép đồng USD thả nổi tự do, kết thúc tỷ giá cố định giữa vàng và USD. Giai đoạn này cũng là đỉnh điểm của cuộc khủng hoảng lạm phát đình trệ ở Mỹ, đặc trưng bởi lạm phát cao, tăng trưởng kinh tế thấp và thất nghiệp cao. Tất cả điều này đã dẫn đến sự tăng vọt giá vàng vào những năm 1970, đạt mức cao kỷ lục khoảng 665 USD vào tháng 1/1980.

Tuy nhiên, cùng với sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế Mỹ và đồng USD, vàng chạm đáy khoảng 253 USD/ounce vào năm 1999, làm giảm sức hấp dẫn của kim loại quý này. Giá vàng cũng giảm do cung vượt cầu trên thị trường, khi một số ngân hàng trung ương bán dự trữ vàng của họ để huy động vốn và đa dạng hóa danh mục đầu tư.

Cuộc Khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008 – 2011 đã kích hoạt sự tìm kiếm nơi trú ẩn và đẩy nhu cầu vàng lên cao. Giá vàng tăng từ khoảng 730 USD vào tháng 10/2008 lên 1.300 USD vào tháng 10/2010. Cuộc khủng hoảng nợ công châu Âu 2010 - 2012 cũng đã làm dấy lên lo ngại về sự ổn định của khu vực đồng euro và nền kinh tế toàn cầu. Giá vàng đạt mức cao kỷ lục mới khoảng 1.825 USD vào tháng 8/2011.

Nhưng đến 2013 – 2014, Cục Dự trữ liên bang Hoa Kỳ (FED) cắt giảm chính sách nới lỏng định lượng đã báo hiệu sự bình thường hóa của chính sách tiền tệ và củng cố giá trị đồng USD. Giá vàng theo đó đã giảm 29% từ 1.695 USD vào tháng 1/2013 xuống còn 1.200 USD vào tháng 12/2014.

Đại dịch COVID-19 giai đoạn 2020 - 2021 gây ra những gián đoạn kinh tế và xã hội chưa từng có và những bất ổn khiến giá vàng tăng vọt 27% từ 1.575 USD vào tháng 1/2020 lên hơn 2.000 USD vào mùa hè năm 2020. Sau đỉnh điểm của đại dịch, giá vàng giảm nhanh chóng và giao dịch trong khoảng 1.700 - 1.900 USD trước khi tăng lên 2.135 USD. Sau đó, nó giảm xuống quanh mức 2.000 USD.

Vào tháng 5/2024, giá vàng tăng vọt lên mức cao kỷ lục mới trên 2.450 USD/ounce, được thúc đẩy bởi nhu cầu tăng từ Trung Quốc và những lo ngại kéo dài về lạm phát. Tuy nhiên ngày 7/6, ngay khi Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBOC) thông báo không mua bất kỳ loại vàng nào trong tháng 5, giá vàng đã lao dốc và giao dịch quanh mức 2340 USD/ounce.

Như vậy vàng đem lại nhiều rủi ro và thiệt hại cho các nhà đầu tư và người nắm giữ do sự biến động lớn về giá – điều đó không đáp ứng yêu cầu mà một tài sản trú ẩn nên có. Mặc dù, một số ý kiến cho rằng, vàng có thể là một nơi trú ẩn an toàn bảo vệ khỏi tác động ăn mòn của lạm phát. Nhưng trên thực tế, vàng có thể không bảo vệ bạn khỏi những hình thức lạm phát tồi tệ nhất và không có sự đảm bảo rằng nó sẽ tăng giá trị. Các số liệu thống kê cũng cho thấy nếu tính theo lạm phát, giá vàng đã giảm 83% trong giai đoạn 1980 - 2001.

Theo nhiều chuyên gia, giá trị của vàng, phần lớn, dựa trên sự sợ hãi. Nhà đầu tư mua nó khi họ nghĩ rằng tiền tệ đang bất ổn hoặc toàn bộ nền kinh tế đang lung lay. Nhưng kể từ vụ sụp đổ thảm khốc năm 2008 – với Châu Âu và Hoa Kỳ đang vật lộn để phục hồi – vàng đã là một khoản đầu tư kém. Đặc biệt, trong môi trường lạm phát thấp như hiện nay, vàng và các kim loại quý khác sẽ không giúp ích nhiều cho các nhà đầu tư. Và nếu lý do chính để chọn vàng là để bảo vệ khỏi lạm phát, thì thời điểm hiện nay rõ ràng không phải là lúc để đầu tư vàng – bởi hiện tại, giảm phát là nguy cơ lớn hơn đối với kinh tế thế giới so với lạm phát mạnh.

Với góc nhìn của biến động thị trường, TS.Trương Văn Phước cho rằng, lúc này người dân cần hết sức thận trọng vì chỉ một động thái NHTW Trung Quốc ngưng mua vàng cho dự trữ của họ thì giá vàng mỗi đêm giảm xuống từ 80 đến 100 USD…

“Dĩ nhiên tài sản là quyền của công dân, pháp luật không cấm mua bán nhưng nên thận trọng. Chỉ nên mua ít, nếu mua nhiều mà giá xuống nhiều thì chúng ta phải gánh những khoản lỗ do chính công sức chúng ta tạo ra”, TS.Trương Văn Phước khuyến nghị.

Duy Minh