Mỹ công bố Chiến lược An ninh Quốc gia 2025: Điều chỉnh ưu tiên, tái định vị quan hệ quốc tế

Một văn kiện định hình lại vị thế toàn cầu của Mỹ

NSS 2025 được xem là một trong những tài liệu mang tính “chuyển hướng” rõ rệt nhất của Washington trong nhiều năm qua. Thay vì tiếp tục mô hình can dự rộng khắp, chiến lược lần này khẳng định ưu tiên hàng đầu là an ninh nội địa như kiểm soát biên giới, giảm nhập cư bất hợp pháp, bảo vệ lãnh thổ và phục hồi năng lực kinh tế - công nghệ trong nước.

Văn kiện cũng thể hiện tư duy “chủ nghĩa hiện thực mới”, trong đó mọi quan hệ đối tác, can thiệp hay cam kết quốc tế đều phải phục vụ lợi ích cụ thể của Mỹ. Đây là sự rời xa đáng kể so với cách tiếp cận dựa trên “giá trị chung” vốn từng chi phối chính sách đối ngoại Mỹ nhiều thập kỷ.

NSS 2025 cũng tái khẳng định tầm quan trọng của Tây bán cầu, từ biên giới phía Nam đến Caribe, như một khu vực chiến lược mà Washington muốn tập trung nguồn lực nhiều hơn, nhằm kiểm soát dòng di cư, chống buôn lậu và bảo vệ biên giới.

Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: ABC News

Các phản ứng khu vực đối với NSS 2025

Những điều chỉnh trong Chiến lược An ninh Quốc gia 2025 đã tạo ra các phản ứng khác nhau tại nhiều khu vực.

Tại châu Âu, chiến lược đề cập đến những vấn đề liên quan chính sách di cư và thay đổi xã hội trong khu vực, khiến một số lãnh đạo EU nhấn mạnh rằng, Mỹ không nên tác động đến tiến trình chính trị nội bộ của châu Âu và cần tôn trọng vai trò độc lập của các thể chế khu vực. Bên cạnh đó, việc chiến lược gợi mở khả năng Washington giảm mức độ cam kết với NATO và các cơ chế an ninh truyền thống làm dấy lên lo ngại về nhu cầu tăng cường tự chủ chiến lược của các nước châu Âu trong bối cảnh môi trường an ninh thay đổi nhanh chóng.

Ở chiều ngược lại, Nga phản hồi theo hướng tích cực hơn khi Mỹ không còn xếp Moscow vào nhóm “đe dọa trực tiếp”, song giới phân tích nhận định rằng điều này chưa đồng nghĩa với chuyển biến lớn trong quan hệ song phương, vốn vẫn chịu ảnh hưởng từ xung đột Ukraine và các biện pháp trừng phạt còn hiệu lực.

Tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương, Trung Quốc ghi nhận những điều chỉnh trong định hướng chiến lược của Mỹ và thể hiện sự chú ý đến cách Washington định hình chính sách đối với khu vực. Nhiều đánh giá cho rằng, cạnh tranh Mỹ -Trung trong giai đoạn tới có thể tập trung vào các lĩnh vực công nghệ, chuỗi cung ứng và thương mại. Các quốc gia trong khu vực, nhất là những nước có quan hệ an ninh chặt chẽ với Mỹ hoặc nằm trên các tuyến hàng hải quan trọng đang theo dõi khả năng điều chỉnh cam kết của Washington, bởi những thay đổi này có thể ảnh hưởng đến cân bằng quyền lực và cấu trúc an ninh khu vực trong thời gian tới.

Tác động dự kiến đối với hệ thống quốc tế

Các chuyên gia nhận định, việc Mỹ điều chỉnh các ưu tiên trong NSS 2025 được dự báo sẽ tạo ra những tác động đáng kể đối với hệ thống quốc tế. Sự thay đổi trong cách tiếp cận của Washington có thể dẫn tới điều chỉnh vai trò của Mỹ trong các liên minh truyền thống, khi nhiều quốc gia châu Âu và châu Á buộc phải đánh giá mức độ phụ thuộc và khả năng tự chủ an ninh của mình. Trong khi đó, một số khu vực có thể xuất hiện cơ hội đối thoại hoặc giảm căng thẳng.

Tuy nhiên, điều này đồng thời đặt ra yêu cầu mới đối với các nước đồng minh về việc tăng cường năng lực tự bảo đảm an ninh. Bên cạnh đó, cạnh tranh giữa các cường quốc lớn, nhất là trong lĩnh vực công nghệ, chuỗi cung ứng và kinh tế, được dự báo sẽ gia tăng khi Mỹ đẩy mạnh các biện pháp củng cố năng lực nội địa và kiểm soát công nghệ chiến lược. Trong bối cảnh đó, các quốc gia không nằm trong nhóm cạnh tranh trực tiếp giữa các cường quốc, có thể phải điều chỉnh chính sách đối ngoại linh hoạt hơn, nhằm thích ứng với trật tự đang chuyển động nhanh và bảo đảm lợi ích an ninh - kinh tế của riêng mình.

Các chuyên gia nhận định, NSS 2025 cho thấy Mỹ đang tái định vị các ưu tiên an ninh và đối ngoại của mình trong bối cảnh thế giới thay đổi nhanh chóng. Phản ứng của các khu vực cho thấy ,chiến lược này sẽ có ảnh hưởng đáng kể tới quan hệ quốc tế và cấu trúc an ninh toàn cầu. Việc triển khai cụ thể chính sách trong thời gian tới sẽ là yếu tố quan trọng để đánh giá đầy đủ tác động của văn kiện này đối với từng khu vực và tổng thể hệ thống quốc tế.

Châu Anh