Mỹ đang thảo luận về khả năng giúp Iran tiếp cận hạt nhân

Theo CNN, Chính quyền Trump đã thảo luận về khả năng giúp Iran tiếp cận tới 30 tỷ USD để xây dựng chương trình hạt nhân dân sự, nới lỏng lệnh trừng phạt và giải phóng hàng tỷ USD trong các quỹ đang bị đóng băng của Iran - tất cả đều là một phần trong nỗ lực mạnh mẽ nhằm đưa Tehran trở lại bàn đàm phán, bốn nguồn tin thân cận cho biết.

Các nhân vật chủ chốt từ Mỹ và Trung Đông đã thảo luận với Iran đằng sau hậu trường, ngay cả trong bối cảnh các cuộc tấn công quân sự ở Iran và Israel diễn ra trong hai tuần qua, các nguồn tin cho biết.

Các cuộc thảo luận cũng được tiếp tục trong tuần này sau khi một thỏa thuận ngừng bắn được ký kết, các nguồn tin cho biết.

Đặc phái viên Steve Witkoff tại Nhà Trắng trong ngày tấn công Iran (Ảnh: WH)

Các viên chức chính quyền Trump nhấn mạnh rằng một số đề xuất đã được đưa ra. Chúng hiện vẫn là bản sơ bộ và đang được phát triển song với một điều không thể thương lượng nhất quán: Iran không làm giàu uranium, điều mà Iran liên tục nói rằng họ cần.

Một số chi tiết đã được thảo luận trong cuộc họp bí mật kéo dài nhiều giờ giữa Đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff và các đối tác vùng Vịnh tại Nhà Trắng vào thứ sáu tuần trước, một ngày trước khi Mỹ tấn công quân sự vào Iran, hai nguồn tin thân cận với cuộc họp cho biết.

Trong số các điều khoản đang được thảo luận, chưa từng được báo cáo trước đây, có khoản đầu tư ước tính 20-30 tỷ USD vào một chương trình hạt nhân phi làm giàu mới của Iran sẽ được sử dụng cho mục đích năng lượng dân sự.

"Hoa Kỳ sẵn sàng dẫn đầu các cuộc đàm phán này" với Iran, quan chức chính quyền Trump nói với CNN. "Và ai đó sẽ phải trả tiền để xây dựng chương trình hạt nhân, nhưng chúng tôi sẽ không thực hiện cam kết đó".

Các điều khoản được đưa ra trong cuộc họp bí mật của Đặc phái viên Witkoff đã là chủ đề thảo luận liên tục giữa Mỹ và Iran thông qua các bên đối thoại khu vực, chủ yếu là Qatar. Qatar cũng đóng vai trò quan trọng trong việc làm trung gian cho lệnh ngừng bắn mong manh giữa Israel và Iran vào đầu tuần này và sẽ hợp tác rất chặt chẽ với Mỹ để đảm bảo rằng cuộc chiến sẽ không tiếp tục, một trong những nguồn tin cho biết thêm.

Theo bản mô tả dự thảo, các ưu đãi khác bao gồm khả năng gỡ bỏ một số lệnh trừng phạt đối với Iran và cho phép Tehran tiếp cận số tiền 6 tỷ USD hiện đang nằm trong các tài khoản ngân hàng nước ngoài mà nước này bị đóng băng.

Mỹ đã nói rằng Iran có thể có một chương trình hạt nhân vì mục đích dân sự hòa bình, nhưng không thể làm giàu uranium. Mỹ cũng gợi ý rằng Iran có thể nhập khẩu uranium đã làm giàu. Đặc phái viên Witkoff so sánh chương trình tiềm năng này giống như chương trình của Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất.

Vào ngày 22/6, trước khi Mỹ tấn công 3 địa điểm hạt nhân của Iran, chính quyền Trump đã liên lạc với Iran thông qua các bên trung gian. Thông điệp của họ có hai mặt: các cuộc tấn công sắp tới của Mỹ sẽ được kiềm chế, nhưng các điều khoản của Mỹ cho một thỏa thuận ngoại giao với Iran là rõ ràng và đơn giản: không làm giàu uranium.

Tình báo Mỹ nói Iran không chuyển uranium

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth hôm 26/6 cho biết ông có thông tin tình báo nào cho thấy Iran đã di chuyển bất kỳ lượng uranium làm giàu cao nào của mình để tránh khỏi khỏi các cuộc tấn công bằng bom xuyên phá, trong bối cảnh vẫn còn nhiều câu hỏi về tình trạng chương trình hạt nhân của Iran.

Kết quả của các cuộc tấn công bằng máy bay B2 đang được theo dõi chặt chẽ để xem có thể làm chậm trễ chương trình hạt nhân của Iran đến mức nào, sau khi Tổng thống Donald Trump tuyên bố chương trình này đã bị xóa sổ.

Bộ trưởng Hegseth phát biểu trong một cuộc họp báo thường rất gay gắt rằng: "Tôi không biết bất kỳ thông tin tình báo nào mà tôi đã xem xét nói rằng mọi thứ đã được di chuyển".

Tổng thống Trump nói rằng ông đồng tình với phát biểu của Bộ trưởng Quốc phòng và cho rằng sẽ mất rất nhiều thời gian để Iran có thể di chuyển được uranium cùng các thiết bị.

"Những chiếc ô tô và xe tải nhỏ tại công trường là của những công nhân bê tông. Không có thứ gì được mang ra khỏi (cơ sở)", ông Trump viết trên nền tảng mạng xã hội của mình mà không đưa ra bằng chứng.

Một số chuyên gia đã cảnh báo rằng Iran có khả năng đã di chuyển một kho dự trữ uranium làm giàu gần đạt cấp độ vũ khí ra khỏi cơ sở Fordow trước cuộc tấn công và có thể giấu nó ở những địa điểm không xác định.

Họ lưu ý hình ảnh vệ tinh từ Maxar Technologies cho thấy "hoạt động bất thường" tại Fordow vào thứ năm và thứ sáu, với một hàng dài xe cộ chờ bên ngoài lối vào cơ sở. Một nguồn tin cấp cao của Iran nói với Reuters vào Chủ Nhật rằng hầu hết uranium làm giàu cao đã được chuyển đến một địa điểm không được tiết lộ trước cuộc tấn công.

Tờ Financial Times, trích dẫn đánh giá của tình báo châu Âu, đưa tin rằng kho dự trữ uranium làm giàu cao của Iran vẫn còn nguyên vẹn vì nó không tập trung tại Fordow.

Thái An/VOV.VN Theo CNN, Reuters