Mỹ - Iran tiếp tục vòng đàm phán thứ 4: Lời cảnh báo từ hai phía
Ngày 11/5, các quan chức cấp cao Mỹ và Iran gặp lại nhau tại Oman, để tiến hành vòng đàm phán thứ 4 về chương trình hạt nhân của Iran. Dù đều đưa ra tuyên bố cứng rắn, cảnh báo lẫn nhau, song dường như cả Mỹ và Iran đều muốn hướng tới một thỏa thuận hạt nhân tiềm năng.
Vòng đàm phán thứ 4 được dự kiến diễn ra vào ngày 3/5 tại Rome, Italia, song phải lùi lại đến ngày hôm nay và được tổ chức tại Oman. Theo nhà hòa giải Oman, hậu cần là lý do trì hoãn; trong khi Đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff tiết lộ, Mỹ cần thời gian để có một số hiểu biết nhất định với Iran, để các cuộc đàm phán trở nên hiệu quả.
Lãnh đạo tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei thăm cơ sở máy ly tâm ở Tehran ngày 11/6/2023. Ảnh: WANA
Đặc phái viên Mỹ cho biết, nước này đặt mục tiêu trong vòng đàm phán thứ 4 là Iran phải chấm dứt hoàn toàn chương trình làm giàu urani, coi đây “ranh giới đỏ”. Điều này đòi hỏi Iran phải dỡ bỏ toàn bộ các cơ sở hạt nhân ở Natan, Fordow và Isfahan. Nếu vòng đàm phán hôm nay không hiệu quả, Mỹ sẽ phải xem xét lựa chọn khác…
Đáp lại, Ngoại trưởng Iran Abbas Araqchi – người được cho hôm nay đàm phán trực tiếp với Đặc phái viên Mỹ cho biết, nếu mục tiêu của Mỹ là tước đi các quyền trong lĩnh vực hạt nhân của Iran thì Tehran sẽ không bao giờ nhượng bộ.
Dù cảnh báo lẫn nhau, song các quan chức Mỹ và Iran vẫn đang kỳ vọng vào một kết quả tốt. Đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff cho biết, ông tin rằng Iran không muốn theo đuổi chương trình hạt nhân quân sự. Còn Ngoại trưởng Abbas Araqchi nhận định, các cuộc đàm phán vẫn đang diễn ra tích cực và có tiến triển. Tuy nhiên, càng về sau này, các vấn đề càng cần chi tiết hơn, nên sẽ cần có nhiều cuộc tham vấn và đánh giá hơn. Nhà ngoại giao Iran khẳng định vẫn đang tiếp tục đàm phán một cách thiện chí với Mỹ.
Theo giới chức Iran, nước này sẵn sàng đàm phán một số hạn chế đối với hoạt động hạt nhân của mình để đổi lấy việc dỡ bỏ lệnh trừng phạt, nhưng việc chấm dứt chương trình làm giàu hoặc giao nộp kho dự trữ uranium đã làm giàu nằm trong số “những ranh giới đỏ của Iran không thể thỏa hiệp” trong các cuộc đàm phán. Một số ý kiến cho rằng, yêu cầu của Mỹ về “không làm giàu urani và phá dỡ các cơ sở hạt nhân của Iran” sẽ không giúp ích cho việc thúc đẩy các cuộc đàm phán. Và rằng những gì Mỹ tuyên bố công khai khác với những gì Mỹ nói trong các cuộc đàm phán.
Ngoài ra, một vấn đề quan trọng khác có thể phá hỏng đàm phán hạt nhân Iran, nếu Mỹ nhất quyết muốn đưa chương trình tên lửa đạn đạo của nước này vào đàm phán hạt nhân như mong muốn của đồng minh Israel.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu từng cho biết: “Tôi nghĩ rằng chúng ta nên đưa việc ngăn chặn phát triển tên lửa đạn đạo vào thỏa thuận. Tôi nghĩ đây là hai yêu cầu cần thiết. Tôi đã nói với Tổng thống Mỹ rằng tôi hy vọng các nhà đàm phán sẽ làm điều này. Chúng tôi đang giữ liên lạc chặt chẽ với Mỹ. Nhưng tôi cũng đã nói rằng, bằng cách này hay cách khác, Iran sẽ không có vũ khí hạt nhân. Cách chúng ta ngăn chặn điều đó là tháo dỡ toàn bộ cơ sở hạ tầng của chương trình hạt nhân Iran. Thỏa thuận duy nhất hiệu quả là giống với thỏa thuận đã đạt được với Libya, khi toàn bộ cơ sở hạ tầng bị phá bỏ”.
Iran đã thẳng thừng bác bỏ khả năng đàm phán về chương trình tên lửa của nước này. Ngoài ra, nước này cũng sẽ tìm kiếm sự đảm bảo chắc chắn rằng Mỹ sẽ không rút khỏi thỏa thuận trong tương lai, nếu hai bên đạt được. Hiện vẫn còn quá sớm để nói về kết quả đàm phán Mỹ - Iran, nhưng thế giới kỳ vọng vào một thỏa thuận, giúp khu vực tránh được một cuộc xung đột mới như cảnh báo của Tổng thống Mỹ Donald Trump.
