Mỹ muốn theo dõi vị trí từng con chip AI khi xuất khẩu

Mỹ lo ngại bị cạnh tranh trong công nghệ chip

Cuối tuần qua, Thượng nghị sĩ bang Arkansas Tom Cotton (đảng Cộng hòa) đã giới thiệu Dự luật Chip Security Act, yêu cầu các chip trí tuệ nhân tạo (AI) tiên tiến do các công ty Mỹ sản xuất hoặc xuất khẩu phải tích hợp công nghệ theo dõi vị trí.

Mỹ lo ngại khi Trung Quốc đang phát triển mạnh mẽ công nghệ AI

Mục tiêu chính của dự luật là ngăn chặn các chip này rơi vào tay đối thủ như Trung Quốc, đảm bảo an ninh quốc gia và duy trì lợi thế cạnh tranh công nghệ của Mỹ. Dự luật này phản ánh lo ngại ngày càng tăng về việc các chip AI mạnh mẽ, như GPU của NVIDIA, bị chuyển hướng bất hợp pháp sang đối thủ bất chấp các biện pháp kiểm soát xuất khẩu hiện hành.

Các chip AI tiên tiến, chẳng hạn như NVIDIA A100 và H100, là nền tảng cho các ứng dụng AI như học máy, điện toán hiệu năng cao và huấn luyện mô hình ngôn ngữ lớn. Tuy nhiên, các báo cáo gần đây cho thấy các chip này đã được chuyển đến Trung Quốc thông qua thị trường thứ ba, bất chấp lệnh cấm xuất khẩu của Bộ Thương mại Mỹ. Một số bài đăng trên X cũng đề cập lo ngại việc Công ty DeepSeek của Trung Quốc có thể đã tiếp cận các chip này, làm dấy lên mối lo về hiệu quả của các biện pháp kiểm soát hiện tại.

Từ lo sợ trên, dự luật của Thượng nghị sĩ Cotton yêu cầu một số vấn đề. Đáng chú ý là yêu cầu việc tích hợp công nghệ định vị. Các chip AI phải được trang bị hệ thống định vị, có thể là GPS hoặc các công nghệ tương tự, để báo cáo vị trí của chúng sau khi được bán hoặc xuất khẩu.

Dự luật cũng đòi hỏi việc xác minh vị trí liên tục. Các nhà sản xuất chip như NVIDIA, AMD và Intel phải triển khai cơ chế theo dõi để đảm bảo chip không được sử dụng tại các quốc gia bị hạn chế, đặc biệt là Trung Quốc.

Dự luật cũng đề cập đến hợp tác công-tư. Theo đó, Bộ Thương mại Mỹ sẽ làm việc với các công ty công nghệ để phát triển và triển khai công nghệ này, với mục tiêu hoàn thiện trong vòng 18 tháng kể từ khi dự luật được thông qua.

Dự luật nhận được sự ủng hộ lưỡng đảng, với sự đồng bảo trợ từ Thượng nghị sĩ Bill Foster (đảng Dân chủ), người nhấn mạnh rằng công nghệ theo dõi đã tồn tại và có thể được triển khai nhanh chóng.

Tham vọng nhưng có khả thi?

Theo phân tích từ báo Mỹ, dự luật sẽ giúp tăng cường an ninh quốc gia. Việc theo dõi vị trí chip AI giúp ngăn chặn việc sử dụng chúng trong các ứng dụng quân sự hoặc gián điệp của đối thủ, đặc biệt trong bối cảnh Trung Quốc đang đầu tư mạnh vào AI để hiện đại hóa quân đội.

Bên cạnh đó, dự luật giúp bảo vệ lợi thế công nghệ. Bằng cách hạn chế Trung Quốc tiếp cận các chip tiên tiến, Mỹ có thể duy trì vị thế dẫn đầu trong cuộc đua AI toàn cầu.

Nếu dự luật được thông qua, đây sẽ là lần đầu tiên một quốc gia yêu cầu phần cứng công nghệ cao tích hợp tính năng theo dõi vị trí, có thể ảnh hưởng đến các chính sách xuất khẩu công nghệ trên toàn thế giới.

Tuy nhiên, để dự luật đi vào thực tế sẽ không hề đơn giản. Trước hết là tính khả thi kỹ thuật. Việc tích hợp hệ thống định vị vào chip mà không làm tăng chi phí, kích thước hoặc tiêu thụ năng lượng là một thách thức lớn. Các chip AI hiện nay đã được thiết kế với độ phức tạp cao và việc thêm phần cứng định vị có thể làm giảm hiệu suất.

Ngoài ra, điều này còn tác động đến quyền riêng tư và bảo mật. Công nghệ theo dõi có thể làm dấy lên lo ngại về quyền riêng tư, đặc biệt nếu dữ liệu vị trí bị lạm dụng hoặc rò rỉ. Các nhà sản xuất sẽ cần đảm bảo rằng hệ thống định vị không thể bị vô hiệu hóa hoặc giả mạo.

Quan trọng hơn, dự luật sẽ vấp phải phản ứng từ ngành công nghiệp. Các công ty như NVIDIA, vốn phụ thuộc vào thị trường toàn cầu, có thể lo ngại rằng yêu cầu theo dõi sẽ làm giảm sức cạnh tranh của sản phẩm, đặc biệt khi các đối thủ từ các quốc gia khác không phải tuân thủ quy định tương tự.

Dự luật đã thu hút sự chú ý đáng kể từ giới chính trị và giới khoa học cũng như các nhà sản xuất Mỹ. Một số bài đăng trên X cho rằng đây là một bước đi chưa từng có, ví von các chip AI như “những con chip tự báo cáo vị trí”. Những người ủng hộ từ đồi Capitol tin rằng dự luật sẽ được thông qua nhanh chóng nhờ sự đồng thuận về tâm lý lo ngại Trung Quốc. Tuy nhiên, các nhà phê bình cho rằng việc triển khai công nghệ này có thể mất nhiều thời gian hơn dự kiến và cần sự hợp tác chặt chẽ với ngành công nghiệp.

Dự luật hiện đang trong giai đoạn đề xuất và sẽ được xem xét bởi Ủy ban Thương mại, Khoa học và Giao thông Thượng viện. Nếu được thông qua, nó sẽ đánh dấu một bước ngoặt trong cách người Mỹ quản lý xuất khẩu công nghệ cao, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh địa chính trị ngày càng gay gắt.

Anh Tú