Mỹ nhân bi thảm nhất tiểu thuyết Kim Dung

Trong thế giới võ hiệp Kim Dung, hai chữ "nhân vật chính" chưa bao giờ đồng nghĩa với hạnh phúc trọn vẹn. Nếu ở nhiều tác phẩm khác, nhân vật trung tâm thường gắn liền với kỳ ngộ, thần công và mỹ nhân, thì trong vũ trụ Kim Dung, số phận lại nghiệt ngã hơn rất nhiều. Không ít nhân vật chính phải sống trong mất mát, hiểu lầm và đau khổ, thậm chí kết thúc bằng cái chết. Và nếu nói đến nhân vật chính có số phận bi thảm nhất, gây ám ảnh nhất cả trên trang sách lẫn màn ảnh, cái tên được nhắc đến nhiều nhất chính là Tiểu Long Nữ trong Thần Điêu Đại Hiệp.

Cái tên có số phận bi thảm nhất trong tiểu thuyết Kim Dung được nhắc đến nhiều nhất chính là Tiểu Long Nữ trong Thần Điêu Đại Hiệp

Nhìn lại các tác phẩm kinh điển của Kim Dung, người đọc có thể dễ dàng kể ra những nhân vật chính có tuổi thơ bất hạnh. Trương Vô Kỵ trong Ỷ Thiên Đồ Long Ký mồ côi cha mẹ từ sớm, chịu đựng nỗi đau thể xác vì Huyền Minh Thần Chưởng, nhưng sau cùng vẫn có một kết cục tương đối viên mãn khi cùng Triệu Mẫn rời xa giang hồ. Hồ Phỉ của Tuyết Sơn Phi Hồ mang trên vai mối thù giết cha, cả đời giằng xé giữa ân oán và đạo nghĩa, song rốt cuộc vẫn không bị Kim Dung "xóa sổ" khỏi cốt truyện.

Hồ Phỉ có số phận mang thù hận nhưng chưa phải bi kịch tận cùng

Ngay cả Tiêu Phong trong Thiên Long Bát Bộ, một trong những nhân vật nam bi kịch nhất, cũng chỉ đi đến cái chết ở hồi kết, như một sự tất yếu của số phận. Sinh ra trong thân phận người Khiết Đan nhưng lớn lên như anh hùng Đại Tống, Tiêu Phong bị cả giang hồ phản bội, vô tình giết chết A Châu vì âm mưu của Khang Mẫn, rồi tự kết liễu đời mình sau khi chấm dứt chiến tranh Tống - Liêu. Bi kịch của Tiêu Phong khiến người đọc đau xót, nhưng vẫn mang màu sắc hùng tráng và hợp logic tự sự.

Tiêu Phong, A Châu trong Thiên Long Bát Bộ và khoảnh khắc định mệnh dẫn đến bi kịch lớn nhất đời nhân vật

Trái ngược với điều đó, số phận của Tiểu Long Nữ lại mang một nỗi bi thương khác hẳn, âm ỉ và dai dẳng. Ngay từ khi xuất hiện trong Thần Điêu Đại Hiệp, Tiểu Long Nữ đã gây ấn tượng mạnh với hình ảnh thanh khiết, thoát tục, như biểu tượng của vẻ đẹp lý tưởng trong thế giới võ hiệp. Ban đầu, không ít độc giả và khán giả truyền hình từng nghĩ Quách Phù mới là nữ chính, bởi thân phận con gái Quách Tĩnh - Hoàng Dung và vị trí nổi bật trong tuyến truyện đầu. Thế nhưng càng về sau, mối tình sinh tử giữa Dương Quá và Tiểu Long Nữ mới thực sự trở thành linh hồn của tác phẩm.

Chính vì vậy, biến cố mang tên "sự kiện Chân Chí Bính" đã trở thành vết thương lớn nhất, gây tranh cãi dữ dội nhất trong toàn bộ sự nghiệp sáng tác của Kim Dung. Dù tác giả miêu tả khá tiết chế và sau này còn chú thích rằng thuyết "thủ cung sa" không đáng tin, nhưng thái độ sám hối của Chân Chí Bính cùng hành động lấy thân mình đỡ đòn cho Tiểu Long Nữ trong trận đại chiến sau đó đã gián tiếp xác nhận bi kịch không thể đảo ngược. Với một nhân vật nữ chính, việc phải gánh chịu nỗi nhục như vậy là điều vượt quá sức chịu đựng của rất nhiều độc giả, đặc biệt trong bối cảnh văn hóa Á Đông.

Tiểu Long Nữ mang hình ảnh thanh khiết đối lập với bi kịch số phận

Từ khoảnh khắc ấy, dù Dương Quá vẫn yêu Tiểu Long Nữ bằng sự thủy chung tuyệt đối, trong lòng người xem và người đọc đã luôn tồn tại một nỗi day dứt. Ngay cả khi hai người bái đường thành thân trước tượng Vương Trùng Dương, câu chuyện ấy vẫn không thể chạm tới hai chữ "viên mãn" theo nghĩa trọn vẹn nhất.

Đẩy bi kịch lên cao trào, Kim Dung tiếp tục khiến công chúng choáng váng khi để Tiểu Long Nữ trúng kịch độc không thuốc giải sau trận chiến tại Tuyệt Tình Cốc. Khi Dương Quá còn đang nuôi hy vọng sống nốt những ngày cuối cùng bên người mình yêu, Tiểu Long Nữ đã lặng lẽ rời đi, để lại lời hẹn mười sáu năm như một dấu chấm hết đầy tuyệt vọng. Cái chết của nàng, xét theo mạch truyện logic ban đầu, gần như là điều không thể tránh khỏi: trúng độc, không phương cứu chữa, ra đi để không trở thành gánh nặng cho Dương Quá.

Việc Tiểu Long Nữ "chết đi sống lại" sau mười sáu năm, với sự xuất hiện của Nam Hải Thần Ni và màn tái ngộ dưới đáy vực, từ lâu đã được xem là kết quả của áp lực dư luận. Không ít nhà làm phim và người trong giới, trong đó có đạo diễn Vương Tinh, từng thẳng thắn cho rằng Kim Dung buộc phải sửa lại kết cục để xoa dịu phản ứng của độc giả. Thậm chí ngay cả sau khi hồi sinh, tác giả vẫn để lại những chi tiết cho thấy độc tố trong cơ thể Tiểu Long Nữ chỉ được khống chế chứ chưa hoàn toàn biến mất, như một cách phản kháng lặng lẽ với sự thỏa hiệp ngoài ý muốn.

Dương Quá và Tiểu Long Nữ tái ngộ là khoảnh khắc gây tranh cãi nhất lịch sử chuyển thể Kim Dung

Nếu đặt câu chuyện trở về đúng quỹ đạo ban đầu, khoảnh khắc Tiểu Long Nữ gieo mình xuống vực sâu mới là điểm kết hoàn chỉnh cho số phận nhân vật này. Đó sẽ là một cái kết tàn nhẫn nhưng nhất quán, và cũng là bi kịch trọn vẹn nhất.

Chỉ có điều, với một nữ chính phải sống trong cô độc, chịu nhục nhã, yêu trong cấm kỵ và chết trong tuyệt vọng, Tiểu Long Nữ nghiễm nhiên trở thành nhân vật chính bi thảm nhất trong toàn bộ thế giới võ hiệp Kim Dung, cả trên trang sách lẫn qua hàng loạt phiên bản phim truyền hình, điện ảnh đã đi vào ký ức nhiều thế hệ khán giả.

Ngọc Hân - CTV