Mỹ - Trung Quốc nối lại đàm phán hạt nhân sau 5 năm

Theo Reuters, cuộc đàm phán bán chính thức về vũ khí hạt nhân giữa Mỹ và Trung Quốc diễn ra hồi tháng 3 nhưng đến nay mới được hé lộ.

Đại diện của Bắc Kinh khi đó nói với phía Mỹ rằng họ sẽ không dùng đến các mối đe dọa hạt nhân đối với vùng lãnh thổ Đài Loan.

Tàu ngầm hạt nhân mang tên lửa đạn đạo lớp Jin Type 094A của Hải quân Trung Quốc trong một cuộc diễn tập ở khu vực Biển Đông, hồi tháng 4/2018. (Ảnh: Reuters)

Đại diện Trung Quốc đưa ra phát biểu sau khi phía Mỹ nêu quan ngại rằng Bắc Kinh có thể sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ khí hạt nhân trong trường hợp đối diện với khả năng thất bại nếu xảy ra xung đột liên quan Đài Loan.

Học giả David Santoro, người tổ chức phía Mỹ của cuộc đàm phán Track Two, lần đầu chia sẻ với Reuters về cuộc đối thoại này, cho biết: “Họ (Trung Quốc) nói với phía Mỹ rằng họ hoàn toàn tin tưởng có thể giành chiến thắng trong một cuộc chiến quy ước ở Đài Loan mà không cần sử dụng vũ khí hạt nhân”.

Track Two là khái niệm ám chỉ những biện pháp ngoại giao bên ngoài kênh chính thức của các chính phủ. Những người tham gia là các cựu quan chức và học giả, những người có thể phát biểu về quan điểm của chính phủ trong khuôn khổ cho phép.

Các cuộc đàm phán liên chính phủ được gọi là Track One.

Đại diện phía Mỹ trong cuộc đàm phán Track Two lần này có khoảng 6 đại biểu, gồm các cựu quan chức và học giả. Các cuộc đàm phán diễn ra trong 2 ngày tại một phòng hội nghị khách sạn ở thành phố Thượng Hải, Trung Quốc.

Trong khi đó, Bắc Kinh cử một phái đoàn gồm các học giả và nhà phân tích, trong đó có một số cựu sĩ quan quân đội nước này.

Một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết khi trả lời câu hỏi của Reuters rằng các cuộc đàm phán Track Two có thể "có ích".

Phát ngôn viên này nói thêm rằng Bộ Ngoại giao Mỹ không tham gia nhưng có biết về vào cuộc đàm phán tháng 3, đồng thời lưu ý những cuộc thảo luận như vậy không thể thay thế các cuộc đàm phán chính thức.

Các thành viên của phái đoàn Trung Quốc và Bộ Quốc phòng Bắc Kinh chưa phản hồi về thông tin trên.

Cuộc thảo luận bán chính thức giữa 2 cường quốc có vũ khí hạt nhân diễn ra trong bối cảnh Mỹ và Trung Quốc đang gia tăng căng thẳng vì những bất đồng trong nhiều lĩnh vực.

Hai nước đã nhanh chóng nối lại các cuộc đàm phán Track One về vũ khí hạt nhân vào tháng 11/2023 nhưng các cuộc đàm phán đã đình trệ kể từ đó.

Cuộc đàm phán Track Two giữa hai nước về vũ khí hạt nhân cũng không được tổ chức kể từ khi chính quyền cựu Tổng thống Donald Trump rút nguồn tài trợ vào năm 2019.

Santoro, người điều hành tổ chức tư vấn Diễn đàn Thái Bình Dương có trụ sở tại Hawaii, mô tả “sự thất vọng” của cả Bắc Kinh và Washington trong các cuộc thảo luận mới nhất, nhưng hai phái đoàn đã thấy có lý do để tiếp tục đàm phán. Ông nói thêm rằng nhiều cuộc thảo luận đã được lên kế hoạch vào năm 2025.

Trong khi đó, nhà phân tích chính sách hạt nhân William Alberque của tổ chức tư vấn Trung tâm Henry Stimson, người không tham gia vào các cuộc đàm phán hồi tháng 3, nhận đính các cuộc đàm phán Track Two rất hữu ích vào thời điểm quan hệ Mỹ - Trung Quốc đang nguội lạnh.

Hoa Vũ (Nguồn: Reuters)