Mỹ và EU tiêm ngừa Covid-19: Khác đường lối, chung mục tiêu

Thành phố Aarschot của Bỉ đạt tỷ lệ tiêm chủng 90% ở người trưởng thành nhưng Thị trưởng Gwendolyn Rutten vẫn lo lắng vì địa phương này nằm ngay sát thủ đô Brussels, nơi tỷ lệ tiêm chủng thấp hơn nhiều, ở mức 63%. Và bà không thể làm được gì nhiều.

Gwendolyn Rutten hy vọng chính phủ ra chính sách bắt buộc tiêm ngừa, vì “nếu không, bạn sẽ kéo tất cả những người khác vào vòng nguy hiểm”.

Nhưng chỉ vài quốc gia thuộc EU ban hành các quy định như vậy. Thay vào đó, các nước yêu cầu mọi người xuất trình bằng chứng đã tiêm chủng, xét nghiệm âm tính hoặc mới khỏi bệnh Covid-19 để tham gia vào các hoạt động, thậm chí để đi làm.

Một điểm tiêm ngừa Covid-19 lưu động ở Bucharest, Romania. Ảnh: AP

Trong khi đó ở Mỹ, Tổng thống Joe Biden đã ban hành nhiều chỉ thị về vắc xin, bao trùm phần lớn dân số.

Hai cách thức kiểm soát Covid-19 kể trên là khác nhau, nhưng cả Mỹ và EU đều đang phải vật lộn với cùng câu hỏi: Làm thế nào để nâng tỷ lệ tiêm chủng lên mức tối đa và chấm dứt một đại dịch đã nhiều lần cản trở các nỗ lực kiểm soát nó.

Trong một động thái có lẽ gây ngạc nhiên ở một quốc gia nổi tiếng với các quyền tự do cá nhân, Tổng thống Biden đã áp đặt các yêu cầu tiêm vắc xin với khoảng 100 triệu người Mỹ, bao gồm nhiều lao động trong lĩnh vực tư nhân và nhân viên chăm sóc sức khỏe. Nhân viên các công ty có hơn 100 lao động sẽ cần tiêm ngừa hoặc xét nghiệm hàng tuần, trong khi tiêm chủng là bắt buộc đối với nhân viên nhánh hành pháp và các nhà thầu làm ăn với chính phủ liên bang. Rất ít trường hợp được miễn trừ.

Chính sách có vẻ quyết liệt hơn của Mỹ chứng tỏ nước này đang chịu áp lực lớn hơn. Ban đầu, EU đi sau Mỹ về tiêm chủng, nhưng đã vượt lên vào cuối tháng 7. Tính đến ngày 16/9, liên minh 27 thành viên này đạt tỷ lệ tiêm 60% dân số so với 53% ở Mỹ, theo số liệu của Our World in Data. Điểm giống nhau là mức độ tiêm chủng ở EU khác biệt theo từng quốc gia, còn ở Mỹ khác biệt theo bang.

Giới chức Mỹ mô tả giai đoạn hiện tại là “đại dịch của những người chưa tiêm chủng”, với dữ liệu cho thấy gần như tất cả những người nhiễm Covid-19 tử vong đều thuộc diện chưa tiêm chủng. Các quan chức EU cũng dùng cụm từ tương tự để chỉ các đợt dịch bùng phát ở nước mình.

Tuy nhiên, EU sẽ gặp khó khăn hơn trong việc áp đặt các quy định về vắc xin, bởi chính sách y tế là trách nhiệm của chính phủ 27 quốc gia thành viên,

“Điều này không nằm trong quyền hạn của chúng tôi. Đây không phải là một phần khuôn khổ pháp lý của chúng tôi. Nhưng nếu có một thông điệp mà chúng tôi muốn nhắc lại với các quốc gia thành viên và thông qua các quốc gia thành viên gửi tới người dân châu Âu, thì đó là 'tiêm chủng, tiêm chủng, tiêm chủng", AP dẫn lời Phó Chủ tịch EU Margaritis Schinas nói.

Điều phổ biến ở EU hiện nay là yêu cầu xét nghiệm thường xuyên với những ai chưa tiêm ngừa.

Ở Pháp, nếu muốn vào bảo tàng Burgundy, khách tham quan phải trình thẻ thông hành Covid-19, trong đó chứa bằng chứng về xét nghiệm âm tính, đã tiêm vắc xin hoặc mới khỏi bệnh. Những hạn chế tương tự áp dụng trên toàn nước Pháp cho mọi hoạt động, từ vào nhà hàng đến tham quan Tháp Eiffel.

Chật vật giải quyết tỷ lệ tiêm chủng thấp hồi đầu mùa hè, Pháp là nước lớn đầu tiên trong EU sử dụng các thẻ như vậy. Hồi tháng 7, Tổng thống Emmanuel Macron tuyên bố tiêm chủng là bắt buộc với tất cả các nhân viên y tế.

Chủ trương này đã chứng tỏ hiệu quả. Trong 8 tuần kể từ khi áp dụng, ngành dịch vụ y tế công của Pháp thông báo tỷ lệ tiêm vắc xin nói chung đã tăng từ 40% lên 69%.

Nhiều nước trong EU đã theo gương Pháp. Italia cũng yêu cầu trình thẻ Covid-19 trong nhiều hoạt động. Chính phủ của Thủ tướng Mario Draghi tuyên bố lao động ở các ngành cả công và tư sẽ sớm buộc phải chấp hành quy định này mới được đi làm. Slovenia và Hy Lạp cũng triển khai các biện pháp tương tự.

Tổng thống Mỹ Joe Biden. Ảnh: AP

Ở Mỹ, trước một số ý kiến phản đối các chính sách tiêm chủng, Tổng thống Joe Biden lập luận "nhiệm vụ của tôi trên cương vị tổng thống là bảo vệ tất cả người Mỹ".

Ở Slovenia, vài trăm người bài vắc xin đã kéo đến tòa nhà quốc hội để biểu tình phản đối các biện pháp mới, theo đó yêu cầu một người phải có thẻ thông hành Covid-19 mới được vào bất kỳ cửa hiệu, nhà hàng hay nơi làm việc tư nhân nào. Tuy nhiên, chính phủ vẫn kiên quyết sẽ mở rộng yêu cầu tiêm chủng đối với nhân viên chính phủ. Và, tỷ lệ tiêm chủng đã tăng vọt kể từ khi các biện pháp đầu tiên được công bố.

Bojana Beović - trưởng nhóm cố vấn của Bộ Y tế Slovenia về Covid-19 - bày tỏ: “Tôi sẽ vui hơn nếu mọi người hiểu được tại sao họ phải tiêm chủng. Điều quan trọng chính là tỷ lệ dân số được tiêm chủng đang tăng lên.

Thanh Hảo