Myanmar gia tăng bố ráp việc buôn bán gạo

Siêu thị City Mart ở Yangon. @CMHL

Tuyên bố cho biết các vụ bắt giữ diễn ra sau cuộc điều tra quy mô lớn nhắm vào 58 người tham gia buôn bán gạo và thanh tra 53 trung tâm mua sắm và 22 cửa hàng của các nhà bán lẻ lớn nhất cả nước.

Bảy trong số 58 người đã bị bắt cùng với một giám đốc của 4 chuỗi bán lẻ lớn nhất của đất nước. Bảy thương nhân gạo bị cáo buộc bán gạo với giá cao hơn từ 31 đến 70 phần trăm so với giá tham chiếu do Liên đoàn gạo Myanmar đặt ra, trong khi các giám đốc của bốn chuỗi bán lẻ bị cáo buộc bán gạo với giá cao hơn từ 51 đến 70 phần trăm so với giá của liên đoàn.

Cả 11 người này đều bị cáo buộc bán gạo với giá cao hơn từ 31 đến 70 phần trăm so với giá tham chiếu do Liên đoàn gạo Myanmar quy định.

Tuyên bố cho biết 11 người bị bắt phải đối mặt với các cáo buộc theo Mục 5 của Luật Cung cấp và Dịch vụ Thiết yếu, có mức án lên tới 3 năm tù và tiền phạt 500.000 kyat (khoảng 4 triệu VND).

Tuyên bố cho biết 24 trong số 58 giám đốc điều hành bị điều tra phải đối mặt với án phạt tiền và mức thuế lợi nhuận cao hơn vì bán gạo với giá cao hơn từ 11 đến 30 phần trăm so với giá của liên đoàn.

27 người còn lại bị phát hiện bán gạo với giá cao hơn 10 phần trăm so với giá của liên đoàn. Tuyên bố không đề cập đến bất kỳ hình phạt nào đối với họ.

Tuyên bố cho biết chính quyền và lực lượng an ninh cũng đã kiểm tra 53 trung tâm mua sắm và siêu thị tại các thủ phủ của các tiểu bang và khu vực, bao gồm cả Naypyidaw.

Các cuộc thanh tra cho biết, 22 cửa hàng của bốn nhà bán lẻ lớn nhất Myanmar - City Mart, Sein Gay Har, One Stop và Aeon Orange do Nhật Bản điều hành - đã bán gạo với giá cao hơn từ 51 đến 70 phần trăm so với giá của liên bang.

Liên đoàn kêu gọi giá bán lẻ là 70.000 kyat (khoảng 15 đô la Mỹ) cho một bao gạo thường 48 kg và 145.000 kyat cho một bao gạo cao cấp. Các thành viên liên đoàn cho biết chính quyền quân sự buộc họ phải định giá này.

Tuyên bố của chính quyền quân sự gọi giá cao hơn mức giá liên bang là “lợi nhuận”. Tuyên bố cũng cho biết một số cửa hàng bán lẻ đã bao gồm chi phí khuyến mại và tiền lương nhân viên vào giá bán lẻ. Các nhà điều tra của chính quyền quân sự dường như không biết rằng đây là cách tính giá bán lẻ.

“Chúng tôi phát hiện một số trung tâm mua sắm và siêu thị đã tính toán chi phí cho nhân viên [và] chi phí cho các sự kiện khuyến mại và cộng những chi phí này vào giá [áp dụng] cho người tiêu dùng”, tuyên bố của chính quyền quân sự cho biết.

Tuyên bố cho biết một giám đốc của mỗi chuỗi bán lẻ – City Mart, Sein Gay Har, One Stop và Aeon Orange do Nhật Bản điều hành – đã bị bắt. Chính quyền quân sự cũng đang có kế hoạch kiện cả bốn chuỗi vì vi phạm Mục 5 của Luật Cung cấp và Dịch vụ Thiết yếu.

Các quan chức chính quyền quân sự đã cố gắng hạ giá bán lẻ gạo kể từ cuối tháng 6. Các doanh nhân cho biết chiến thuật của họ, bao gồm việc bắt giữ các thương gia và người buôn bán, đã phản tác dụng.

Chính quyền quân sự đã sử dụng các chiến thuật tương tự trên thị trường vàng và ngoại hối vào tháng 5. Gần đây hơn, họ đã đưa các nhà nhập khẩu dầu ăn vào danh sách đen nhằm mục đích giảm tình trạng thiếu hụt mặt hàng chủ lực này và kiềm chế giá tăng vọt.

Giới doanh nhân cho biết các cuộc đàn áp hoạt động thị trường của chính quyền quân sự dẫn đến giá cả tăng cao và biến động lớn hơn, đồng thời chỉ ra rằng giá cả tăng và giá trị đồng tiền địa phương giảm thêm không lâu sau mỗi cuộc đàn áp.

Vụ bắt giữ giám đốc các chuỗi bán lẻ và doanh nhân tại chợ gạo vào Chủ Nhật đã có tác động ngay lập tức đến các trung tâm mua sắm ở Yangon. Các kệ hàng dự trữ gạo vào Chủ Nhật đã trống rỗng vào Thứ Hai.

Câu chuyện lại khác ở các chợ cộng đồng, nơi chi phí chung thấp hơn nhiều. Gạo cao cấp được bán với giá khoảng 156.000 kyat cho một bao 48 kg tại hầu hết các quầy hàng vào thứ Hai, so với 178.000 kyat cho một bao 48 kg vào tuần trước.

Tuy nhiên, các chủ gian hàng cho biết việc giảm giá chỉ là tạm thời.

“Các cửa hàng chỉ bán với giá đó trong một thời gian thôi… Giá sẽ lại tăng sau một thời gian nữa vì chúng tôi không thể bán với mức giá này trong một thời gian dài vì chúng tôi đang thua lỗ”, một người bán cho biết.

Ông cho biết cảnh sát cũng đã đến kiểm tra.

Cảnh sát đã thông báo với chủ tất cả các cửa hàng gạo trong chợ rằng họ không được phép đóng cửa và giá cả phải tuân thủ theo giá tham chiếu do liên đoàn quy định.

Ánh Vân