Năm 2023 có thể là năm nóng nhất mà nhân loại từng trải qua

Nhiệt độ trung bình toàn cầu trong tháng 6, tháng 7 và tháng 8 là 16,77 độ C, phá vỡ kỷ lục trước đó của năm 2016. (Ảnh: AFP)

Các đợt nắng nóng, hạn hán và cháy rừng đã tấn công châu Á, châu Phi, châu Âu và Bắc Mỹ trong ba tháng qua, gây tác động mạnh mẽ đến nền kinh tế, hệ sinh thái và sức khỏe con người.

Nhiệt độ trung bình toàn cầu trong tháng 6, tháng 7 và tháng 8 là 16,770C (62,19 độ F), phá vỡ kỷ lục năm 2019 trước đó là 16,480C - Cơ quan Biến đổi Khí hậu Copernicus (C3S) của Liên minh Châu Âu cho biết trong một báo cáo.

Phó Giám đốc C3S Samantha Burgess cho biết: “Ba tháng mà chúng ta vừa trải qua là những tháng ấm nhất trong khoảng 120.000 năm, ảnh hưởng rõ nét trong lịch sử loài người”.

Tháng 8 vừa rồi có là tháng nóng kỷ lục và có nhiệt độ cao hơn tất cả các tháng Tám khác từ trước tới giờ.

Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres cho biết: “Sự cố khí hậu đã bắt đầu”.

Ông nói thêm: “Các nhà khoa học từ lâu đã cảnh báo về hậu quả của việc ‘nghiện’ nhiên liệu hóa thạch của chúng ta”. “Khí hậu của chúng ta đang biến đổi nhanh hơn mức chúng ta có thể đối phó, với các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt đang xảy ra ở mọi nơi trên hành tinh”.

Nhiệt độ mặt nước biển toàn cầu cao kỷ lục đóng vai trò quan trọng trong việc tăng nhiệt trong suốt mùa hè, với các đợt nắng nóng trên biển tràn vào Bắc Đại Tây Dương và Biển Địa Trung Hải.

Ông Burgess cho biết: “Nhìn vào lượng nhiệt tăng thêm trên bề mặt đại dương, có khả năng năm 2023 sẽ trở thành năm ấm nhất được ghi nhận”.

Báo cáo cho biết thêm, nhiệt độ trung bình toàn cầu trong 8 tháng đầu năm 2023 là mức nóng kỷ lục thứ hai, chỉ thấp hơn 0,010C so với mức trung bình của năm 2016.

Nếu Bắc bán cầu có mùa đông “bình thường”, “chúng ta gần như có thể nói rằng năm 2023 sẽ là năm ấm áp nhất mà nhân loại từng trải qua”, ông Burgess nói.

Theo các nhà khoa học, đại dương đã hấp thụ 90% lượng nhiệt dư thừa do hoạt động của con người tạo ra kể từ buổi bình minh của thời đại công nghiệp.

Lượng nhiệt dư thừa này tiếp tục tích tụ do khí nhà kính - chủ yếu từ việc đốt dầu, khí đốt và than đá - tích tụ trong bầu khí quyển Trái đất.

Ngoại trừ các vùng cực, nhiệt độ mặt nước biển trung bình toàn cầu đã vượt quá kỷ lục trước đó vào tháng 3 năm 2016 mỗi ngày trong mùa hè này từ ngày 31 tháng 7 đến ngày 31 tháng 8.

Nhiệt độ trung bình của đại dương đã thường xuyên đứng đầu các kỷ lục về nhiệt độ theo mùa kể từ tháng Tư.

Khi đại dương ấm hơn, khả năng hấp thụ carbon dioxide (CO2) cũng giảm đi, làm trầm trọng thêm “vòng luẩn quẩn của hiện tượng nóng lên toàn cầu” cũng như phá vỡ các hệ sinh thái mong manh.

C3S cho biết băng biển ở Nam Cực vẫn ở mức thấp kỷ lục vào thời điểm này trong năm với giá trị hàng tháng thấp hơn 12% so với mức trung bình. "Cho đến nay, đây là sự bất thường tiêu cực lớn nhất trong tháng 8 kể từ khi các quan sát vệ tinh bắt đầu" vào những năm 1970 - báo cáo của C3S cho biết.

Nhiệt độ cao hơn do hiện tượng thời tiết El Nino làm ấm vùng nước ở phía Nam Thái Bình Dương và xa hơn nữa mới chỉ bắt đầu. Các nhà khoa học dự đoán những tác động tồi tệ nhất của El Nino hiện tại sẽ được cảm nhận vào cuối năm 2023 và sang năm sau.

Tại Hội nghị thượng đỉnh về khí hậu ở Paris năm 2015, các nước đã đồng ý duy trì mức tăng nhiệt độ toàn cầu ở mức "thấp hơn" 20C so với mức tiền công nghiệp, với mục tiêu mong muốn là 1,50C.

Một báo cáo của các chuyên gia Liên hợp quốc dự kiến được công bố trong tuần này sẽ đánh giá tiến bộ của thế giới trong việc đạt được mục tiêu và sẽ thông báo cho các nhà lãnh đạo trước hội nghị thượng đỉnh về khí hậu ở Dubai sẽ bắt đầu vào ngày 30 tháng 11. Cái gọi là "Kiểm kê toàn cầu" dự kiến sẽ cho thấy rằng các quốc gia có đang thực hiện tốt các cam kết của mình hay không.

Ông Guterres nói: “Nhiệt độ tăng cao đòi hỏi hành động phải tăng cường. Các nhà lãnh đạo phải tăng cường hoạt động ngay bây giờ để tìm ra các giải pháp khí hậu”.

Các phát hiện của C3S đến từ các phân tích do máy tính tạo ra, sử dụng hàng tỷ phép đo từ vệ tinh, tàu, máy bay và trạm thời tiết trên khắp thế giới.

Dữ liệu proxy giống như đếm vòng cây và lõi băng cho phép các nhà khoa học so sánh nhiệt độ hiện đại với các số liệu trước khi công việc ghi chép và nghiên cứu bắt đầu vào giữa thế kỷ 19.

Hà Mai