Năm 2024 sẽ kiểm tra 20-24 đơn vị kiểm toán độc lập

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc giải trình về vai trò của hai hệ thống kiểm toán trước Quốc hội sáng 5/6 (Ảnh: QH)

Sáng 5/6, Quốc hội tiến hành chất vấn vị trưởng ngành thứ ba là Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn.

Phạm vi chất vấn lĩnh vực kiểm toán bao gồm 3 nhóm vấn đề:

- Trách nhiệm và giải pháp khắc phục tình trạng các doanh nghiệp, dự án được kiểm toán nhưng vẫn xảy ra sai phạm;

- Việc thực hiện các kết luận, kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước, công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong hoạt động kiểm toán nhà nước;

- Giải pháp khắc phục tình trạng chồng chéo trong công tác thanh tra, kiểm toán.

Quan tâm đến nhóm vấn đề thứ nhất, nhiều đại biểu Quốc hội đã nhắc lại các vụ án kinh tế được phát hiện thời gian qua như vụ Phúc Sơn, vụ Thuận An, vụ Ngân hàng SCB... và chất vấn ông Ngô Văn Tuấn về vai trò của Kiểm toán Nhà nước.

Trả lời nội dung chất vấn trên, ông Ngô Văn Tuấn nói rằng Kiểm toán Nhà nước chỉ có chức năng kiểm toán những doanh nghiệp có vốn nhà nước còn các doanh nghiệp nói trên do kiểm toán độc lập tiến hành kiểm toán; quản lý các đơn vị kiểm toán độc lập là chức năng của Bộ Tài chính.

Bộ Tài chính chỉ quản lý bằng chính sách pháp luật và kiểm tra, giám sát

Được mời giải trình vấn đề trên, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, hiện chúng ta có 2 hệ thống kiểm toán.

Thứ nhất là Kiểm toán Nhà nước, là một cơ quan độc lập do Quốc hội thành lập và thực hiện theo pháp luật. Kiểm toán Nhà nước với nguyên tắc và phạm vi thực hiện là chỗ nào có tài sản và có tiền của Nhà nước ở đấy là có hoạt động kiểm toán.

"Vì vậy, chức năng, nhiệm vụ của Kiểm toán Nhà nước đồng chí Ngô Văn Tuấn đã phát biểu, tức là Kiểm toán Nhà nước có nhiệm vụ thực hiện đánh giá, xác nhận kết luận và kiến nghị những vấn đề được kiểm toán nói trên", ông Phớc nói.

Quốc hội chất vấn Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn sáng 5/6

Qua một thời gian công tác tại Kiểm toán Nhà nước, ông Phớc nói rằng ông thấy Kiểm toán Nhà nước có quy trình rất chặt chẽ, chất lượng tốt và có thể nói việc áp dụng công nghệ cao và công nghệ thông tin trong hoạt động kiểm toán nhà nước rất nổi trội.

Ví dụ áp dụng công nghệ viễn thám hay áp dụng công nghệ siêu âm bê tông, hay áp dụng các công nghệ để thực hiện kiểm toán về hệ thống công nghệ thông tin trong hệ thống công nghệ thông tin của cơ quan nhà nước.

"Đây là một điều rất mới và với trình độ, năng lực của anh em kiểm toán dự án đầu tư xây dựng cơ bản, chúng tôi nghĩ là một trong những cơ quan hàng đầu về thực hiện kiểm toán và thanh tra về đầu tư", Bộ trưởng Tài chính thông tin.

Thứ hai là hệ thống kiểm toán độc lập. Hệ thống này thực hiện theo Luật Kiểm toán độc lập. Tức là cung cấp các dịch vụ kiểm toán cho các doanh nghiệp.

Tổ chức cung cấp dịch vụ kiểm toán độc lập gồm có: những người hành nghề kiểm toán độc lập; các doanh nghiệp kiểm toán độc lập; các doanh nghiệp nước ngoài có chi nhánh kiểm toán đặt tại Việt Nam thực hiện việc hợp đồng kiểm toán để kiểm toán dịch vụ, kiểm toán báo cáo tài chính, kiểm toán dự án đầu tư, kiểm toán một kỳ.

Công việc kiểm toán do các doanh nghiệp thuê thực hiện và Kiểm toán độc lập sẽ phối hợp với Kiểm toán Nhà nước thông qua vấn đề hợp đồng và trưng dụng để thực hiện kiểm toán theo yêu cầu của Kiểm toán Nhà nước.

Về trách nhiệm quản lý kiểm toán độc lập, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nói rằng, Bộ Tài chính đã thực hiện đúng theo quy định của Luật Kiểm toán Nhà nước là quản lý chất lượng kiểm toán.

"Bộ Tài chính không trực tiếp thực hiện kiểm toán, mà quản lý chất lượng kiểm toán thông qua việc ban hành các cơ chế chính sách, ban hành chiến lược và thông qua việc thanh tra, kiểm tra, giám sát đối với các tổ chức kiểm toán này", ông Phớc nhấn mạnh.

Năm 2024 sẽ kiểm tra 20-24 đơn vị kiểm toán độc lập

Thông tin thêm về hoạt động thanh tra kiểm tra đối với kiểm toán độc lập, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho hay, trong năm 2023 Bộ Tài chính đã tiến hành thanh tra, kiểm tra 20 doanh nghiệp kiểm toán, trong đó đánh giá là 11 doanh nghiệp kiểm toán độc lập đạt yêu cầu, còn có 7 doanh nghiệp không đạt yêu cầu, 1 doanh nghiệp yếu.

Bộ đã tiến hành kiểm tra 62 hồ sơ kiểm toán thì đánh giá 16 hồ sơ đạt yêu cầu, 26 hồ sơ không đạt yêu cầu và 20 hồ sơ là yếu kém.

Từ đó, cơ quan này đã đình chỉ 7 kiểm toán viên, nhắc nhở 21 kiểm toán viên và phê bình các công ty kiểm toán.

Đến năm 2024, Bộ Tài chính đưa ra kế hoạch sẽ thực hiện kiểm tra 20 - 24 doanh nghiệp, trong đó có 8 doanh nghiệp kiểm toán các công ty có lợi ích công trong lĩnh vực chứng khoán.

"Như vậy, về phía Bộ Tài chính đã tập trung nâng cao chất lượng kiểm toán độc lập thông qua bồi dưỡng, tập huấn, thông qua cấp phép và thông qua công tác thanh tra và kiểm tra, thực hiện theo đúng quy định của pháp luật", Tư lệnh ngành Tài chính nói.

Kiểm toán SCB giai đoạn sai phạm là 3 công ty kiểm toán độc lập của nước ngoài

Về ý kiến của đại biểu đối với vấn đề Ngân hàng SCB, Bộ trưởng Tài chính cho biết, khi kiểm toán về Ngân hàng Nhà nước thì Kiểm toán Nhà nước mặc dù không kiểm toán SCB nhưng đã kiến nghị và lưu ý đối với SCB.

Còn đối với kiểm toán độc lập, giai đoạn 2012-2016, SCB đã thuê công ty kiểm toán nước ngoài là Ernst & Young thực hiện kiểm toán; các năm 2017 - 2019 thuê Công ty kiểm toán Deloitte; giai đoạn 2020-2022 thì Công ty kiểm toán KPMG. Đây đều là công ty kiểm toán của nước ngoài. Những thiếu sót, sai phạm về kiểm toán tại SCB, cơ quan điều tra và các cơ quan công tố đã kết luận.

"Trong thời gian sắp tới, với vai trò chức năng, nhiệm vụ và phạm vi công tác của mình được Chính phủ giao và luật định, chúng tôi sẽ tiếp tục nâng cao chất lượng kiểm toán độc lập để phục vụ cho dịch vụ kiểm toán của các cơ quan, đơn vị cũng như các doanh nghiệp", ông Phớc nói.

Minh Minh