Năm học mới ở biên giới Pa Ủ

Khai giảng năm học mới tại Trường phổ thông dân tộc bán trú THCS Pa Ủ.

Những ngày cuối tháng 8, đầu tháng 9, giáo viên Trường phổ thông dân tộc bán trú tiểu học và trung học cơ sở Tá Bạ phải đi hàng chục km đến tận bản, tìm đến lán nương của nhiều hộ gia đình để vận động, đón học sinh về trường. Các thầy cô không chỉ đưa trò về nhập học mà còn cắt tóc, vệ sinh cá nhân, chuẩn bị chỗ ăn, ở, sách vở để các em yên tâm bước vào năm học mới.

Thầy Hà Nam Thắng, Hiệu trưởng Trường phổ thông dân tộc bán trú tiểu học và trung học cơ sở Tá Bạ cho biết, năm học 2025–2026, trường có 393 học sinh. Năm học vừa qua, công tác huy động các em ra lớp vẫn rất khó khăn. Một số phụ huynh chưa thấy hết tầm quan trọng của việc học, để con nghỉ học thường xuyên; có thời điểm tỷ lệ chuyên cần chỉ đạt 75–85%. Học sinh nghỉ nhiều nhất vào mùa thu hái lâm sản, dịp Tết dân tộc, Tết Nguyên đán hay khi gia đình có việc như cúng ma, làm lý…

Bước vào năm học mới, trường đã phân công giáo viên đến các bản vận động học sinh. Nhưng ở nhiều bản, nhất là Là Xi, Vạ Pù, Nhóm Pố, không tìm thấy học sinh; thầy cô phải vào tận lán nương, khu rừng có lâm sản để tìm. Đến nay, tỷ lệ huy động học sinh ra lớp cũng mới chỉ đạt khoảng 91%.

Tại Trường phổ thông dân tộc bán trú trung học cơ sở Pa Ủ, tỷ lệ huy động học sinh ra lớp dịp khai giảng cũng chỉ đạt 90%. Cơ sở vật chất của trường còn thiếu thốn: thiếu phòng học bộ môn, nhà hiệu bộ, nhà công vụ giáo viên, nhà đa năng.

Thầy Nguyễn Văn Hào, Hiệu trưởng nhà trường, cho biết, đa số học sinh là con em đồng bào La Hủ, nhận thức còn hạn chế; gia đình ít quan tâm, phó mặc cho nhà trường. Nhà trường đã phối hợp chính quyền địa phương, đặc biệt là phòng văn hóa xã hội, tổ chức tuyên truyền, thông báo lịch tựu trường tới trưởng bản để báo lại phụ huynh.

Giáo viên được phân công phụ trách bản, trực tiếp vận động từng em, thậm chí đảm nhiệm luôn việc đón chở học sinh về trường đối với những gia đình không có phương tiện đưa các em ra trường. Tuy vậy, đến ngày 5/9, tỷ lệ huy động học sinh ra lớp mới đạt hơn 90%.

“Chúng tôi mong các cấp quan tâm đầu tư hạ tầng đồng bộ để việc dạy và học hiệu quả hơn”, thầy Hào bày tỏ.

Ở bậc mầm non, hầu hết các bản đều có điểm trường. Nhưng giáo viên nơi đây cũng vô cùng vất vả: vừa phải tựu trường sớm, vừa đi từng bản dọn dẹp lớp học, vận động trẻ ra lớp.

Cô giáo mầm non đến từng gia đình để vận động phụ huynh đưa trẻ ra lớp.

Cô Phạm Thị Tuyết, Hiệu trưởng Trường mầm non Pa Ủ chia sẻ: “Địa bàn rộng, các điểm trường xa nhau, đường đi lại khó khăn, phụ huynh chưa quan tâm nhiều đến việc học của con. Nhiều người đưa con đi nương, cho ngủ lại nương, không về bản. Các cháu còn nhỏ, phụ huynh không đưa đón nên việc huy động ra lớp rất khó.

Điểm trường thiếu đồ dùng học tập, nhiều nơi nhà bếp, nhà vệ sinh còn tạm bợ; sân chơi chật hẹp, chưa có tường bao, ảnh hưởng an toàn cho trẻ. Một số lớp xây dựng đã lâu, xuống cấp, mái tôn hỏng, tường bong tróc. Mong nhà nước tiếp tục đầu tư cơ sở vật chất để việc dạy học được bảo đảm hơn”.

Khai giảng năm học mới tại Trường phổ thông dân tộc bán trú tiểu học và trung học cơ sở Tá Bạ xã Pa Ủ.

Pa Ủ mới được sáp nhập từ xã Tá Bạ và Pa Ủ, là xã biên giới khó khăn nhất của tỉnh Lai Châu, với 17 bản, gần 6.000 nhân khẩu, chủ yếu là đồng bào La Hủ. Các bản phân tán, có bản cách trung tâm xã hơn 60km.

Những năm qua, chất lượng giáo dục của xã đã có chuyển biến tích cực; cơ sở vật chất trường lớp được quan tâm đầu tư; các phong trào, cuộc vận động đạt hiệu quả; xã hội hóa giáo dục có tiến bộ. Tuy nhiên, huy động học sinh ra lớp vẫn là bài toán nan giải.

Bộ đội Biên phòng Lai Châu tặng quà cho các học sinh có hoàn cảnh khó khăn.

Ông Nguyễn Khánh Yên, Chủ tịch UBND xã Pa Ủ, cho biết: “Địa bàn rộng, các bản phân tán khiến việc huy động học sinh ra lớp gặp nhiều khó khăn. Chúng tôi đã cử cán bộ phối hợp với nhà trường trực tiếp xuống bản vận động, để bảo đảm khai giảng đúng kế hoạch”. Ông cũng cho biết, hiện xã thiếu khá nhiều giáo viên, nhất là môn tiếng Anh, tin học. Xã đã có kế hoạch hợp đồng giáo viên nhưng khó thu hút ứng viên cho các môn này. “Chúng tôi mong cấp trên quan tâm hơn, ưu tiên nhân lực và đầu tư hạ tầng để giáo dục ở xã biên giới đặc biệt khó khăn như Pa Ủ phát triển tốt hơn”.

TRẦN TUẤN - THÁI THỊNH