Nam Phi đảm bảo Tổng thống Nga Putin 'không bị bắt' nếu đến dự họp

Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa tại Hội nghị thượng đỉnh Nga - Châu Phi ở Sochi, năm 2019. Ảnh: Getty Images

Tờ Daily Maverick đưa tin, Bộ trưởng Hợp tác và Quan hệ Quốc tế Nam Phi Nadeli Pandor ngày 30/5 thông báo tất cả các lãnh đạo, quan chức quốc tế tham dự cuộc họp cấp bộ trưởng vào tháng 6 và hội nghị thượng đỉnh BRICS vào tháng 8 sẽ được đảm bảo quyền miễn trừ ngoại giao.

Quyết định này được chính phủ Nam Phi ký vào ngày 19/5 và công bố vào ngày 30/5, trong đó viện dẫn Công ước về Đặc quyền và Miễn trừ Liên Hợp Quốc năm 1946 và Công ước về Đặc quyền và Miễn trừ của Các cơ quan chuyên môn năm 1947.

“Đây là tiêu chuẩn về quyền miễn trừ mà chúng tôi áp dụng cho tất cả các cuộc họp và hội nghị thượng đỉnh quốc tế được tổ chức ở Nam Phi, bất kể mức độ tham gia”, Bộ Ngoại giao Nam Phi cho biết.

Cơ quan này nhấn mạnh rằng: “Quyền miễn trừ được áp dụng với hội nghị, không phải với cá nhân cụ thể. Điều này nhằm bảo vệ hội nghị và những người tham dự khỏi quyền tài phán của nước chủ nhà trong suốt thời gian diễn ra hội nghị”.

Nam Phi sẽ là nơi tổ chức hội nghị thượng đỉnh BRICS 2023, trong đó các nhà lãnh đạo các nền kinh tế mới nổi lớn nhất thế giới bao gồm Nga, Brazil, Ấn Độ, Trung Quốc... sẽ gặp nhau và thảo luận.

Động thái mới nhất của nước này được đưa ra nhằm phá vỡ tình thế tiến thoái lưỡng nan vì Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) hồi tháng 3 đã ban hành trát bắt giữ Tổng thống Nga.

Theo lý thuyết, trát bắt giữ yêu cầu 123 thành viên của ICC bắt giữ Tổng thống Nga và giao nộp ông đến Den Haag để xét xử nếu ông đặt chân lên lãnh thổ của các nước này. Nam Phi đã ký kết Quy chế Rome vào năm 2002 nên có nghĩa vụ thi hành các lệnh bắt giữ của ICC dưới tư cách một thành viên.

Tuy nhiên, Nam Phi và Nga vốn là các đối tác thân thiết từ thời Liên Xô. Hồi tháng 4, nước này cho rằng trát bắt giữ Tổng thống Nga của ICC đang gây cản trở tới hội nghị thượng đỉnh BRICS.

Nga cũng kịch liệt phản đối quyết định của ICC đối với nhà lãnh đạo Putin. Moscow tuyên bố không là thành viên của ICC và không công nhận quyền thực thi pháp lý của tòa án này, cũng như coi tất cả các tuyên bố chính thức của cơ quan trên là không có giá trị và không có hiệu lực về mặt pháp lý

Ngày 30/5, khi được hỏi về việc liệu ông Putin có tham dự hội nghị thượng đỉnh BRICS tại Nam Phi hay không, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết: "Nga rất coi trọng việc phát triển khối BRICS. Và Nga sẽ tham gia hội nghị thượng đỉnh này ở cấp độ phù hợp”.

Đỗ Thảo