Nam sinh 15 tuổi nhập viện cấp cứu vì hút thuốc lá điện tử

Ảnh minh họa

Nguyên nhân được xác định là do sử dụng thuốc lá điện tử - sản phẩm tưởng như “ít độc hại hơn thuốc lá truyền thống”, nhưng thực tế lại tiềm ẩn nhiều hiểm họa khôn lường, đặc biệt với lứa tuổi vị thành niên.

Theo lời kể của gia đình, trẻ đã từng sử dụng thuốc lá điện tử trong khoảng một năm và chỉ mới ngừng sử dụng được ba tháng. Tuy nhiên, dưới sự rủ rê của bạn bè, em đã tái sử dụng và ngay sau đó xuất hiện nhiều biểu hiện bất thường như nôn, nói nhảm, kích thích thần kinh. Gia đình lập tức đưa em đến bệnh viện địa phương sơ cứu, sau đó chuyển tuyến lên Bệnh viện Nhi Trung ương. Tại đây, bệnh nhi được các bác sĩ chẩn đoán theo dõi ngộ độc chất gây nghiện do sử dụng thuốc lá điện tử, tiến hành truyền dịch và điều trị tích cực theo phác đồ. May mắn, sau hai ngày điều trị, sức khỏe của em đã ổn định và được xuất viện.

Trường hợp trên không phải là cá biệt. Sự phổ biến của thuốc lá điện tử trong giới trẻ đang trở thành một mối lo ngại thực sự. Với thiết kế bắt mắt, mùi hương đa dạng và quảng cáo “không khói, ít độc”, thuốc lá điện tử – hay còn gọi là vape, vaporizer, e-hookah – dễ dàng thu hút giới trẻ. Các thiết bị này hoạt động bằng pin, làm nóng một loại dung dịch lỏng chứa nicotine cùng nhiều hóa chất khác, tạo ra một dạng khí dung để người dùng hít vào. Điều đáng báo động là dung dịch sử dụng trong các thiết bị này thường có thành phần không rõ ràng, nồng độ nicotine không được kiểm soát chặt chẽ, dẫn tới nguy cơ quá liều và ngộ độc cấp tính, như trường hợp cậu bé 15 tuổi nói trên.

Nicotine - thành phần phổ biến trong thuốc lá điện tử - là một chất gây nghiện mạnh. Với thanh thiếu niên, đây là nhóm đối tượng đặc biệt dễ tổn thương do não bộ đang trong giai đoạn phát triển. Việc hấp thụ nicotine có thể dẫn tới các triệu chứng lo âu, bồn chồn, mất kiểm soát hành vi, ảnh hưởng nghiêm trọng đến trí nhớ, khả năng tập trung và kết quả học tập. Một số nghiên cứu còn cho thấy mối liên hệ giữa việc sử dụng thuốc lá điện tử và nguy cơ đau thắt ngực, suy tim, đột quỵ, thậm chí là suy giảm hệ miễn dịch và sức đề kháng.

Ngoài nicotine, dung dịch của thuốc lá điện tử thường được pha với propylene glycol và glycerin - hai chất khi bị đốt nóng có thể tạo ra các hợp chất gây kích ứng phổi, thậm chí là ung thư. Không ít trường hợp người sử dụng, đặc biệt là giới trẻ, đã pha thêm các chất ma túy tổng hợp, cần sa lỏng hoặc các chất kích thích khác vào dung dịch để hút, làm tăng mức độ nguy hiểm và gây ngộ độc nghiêm trọng.

Một khía cạnh đáng lưu tâm khác là thuốc lá điện tử không chỉ gây hại cho người sử dụng trực tiếp mà còn ảnh hưởng tới những người xung quanh. Khói từ thuốc lá điện tử chứa nhiều hóa chất có thể bám vào các bề mặt như sofa, rèm cửa, quần áo, ga gối… âm thầm ảnh hưởng tới sức khỏe của trẻ em, phụ nữ và người cao tuổi trong gia đình. Đặc biệt, với hàng nghìn loại hương liệu hấp dẫn như vani, táo, nho, socola, bạc hà…, thuốc lá điện tử đang được ngụy trang dưới hình thức “kẹo ngọt có khói”, thu hút cả những người chưa từng hút thuốc trước đó. Bên cạnh đó, nguy cơ cháy nổ khi sạc pin hoặc sử dụng sai cách cũng là một hiểm họa tiềm tàng không thể xem nhẹ.

Mặc dù thuốc lá điện tử đã bị cấm hoàn toàn tại Việt Nam từ ngày 1/1/2025 theo quy định của pháp luật, nhưng thực tế cho thấy thuốc lá điện tử vẫn len lỏi trong môi trường học đường.

Trước thực trạng đáng báo động này, các chuyên gia y tế cảnh báo: cần có sự chung tay của cả nhà trường, gia đình và bản thân trẻ em trong việc phòng ngừa và kiểm soát việc sử dụng thuốc lá điện tử. Nhà trường nên tăng cường công tác truyền thông, giáo dục sức khỏe, hướng dẫn học sinh kỹ năng từ chối, tổ chức các hoạt động ngoại khóa giúp giảm căng thẳng, tránh xa các cám dỗ tiêu cực. Học sinh cần được trang bị kiến thức để biết nói “không” trước lời rủ rê của bạn bè và chủ động chia sẻ với thầy cô, cha mẹ khi gặp tình huống khó xử. Về phía gia đình, việc quan tâm, lắng nghe, theo sát con em đóng vai trò then chốt để kịp thời phát hiện và can thiệp khi trẻ có biểu hiện bất thường.

Thuốc lá điện tử không phải là “giải pháp an toàn” thay thế thuốc lá truyền thống như một số quan điểm sai lầm vẫn tồn tại trong xã hội. Những ca ngộ độc như trường hợp của cậu bé 15 tuổi là hồi chuông cảnh tỉnh mạnh mẽ, nhấn mạnh sự cần thiết của các biện pháp ngăn chặn kịp thời và đồng bộ từ nhiều phía. Nếu không kiểm soát chặt chẽ, loại sản phẩm tưởng như “vô hại” này sẽ tiếp tục gây ra những hệ lụy khôn lường cho thế hệ trẻ – những người đang ở ngưỡng cửa trưởng thành và rất cần được bảo vệ.

Minh Nhật