Nâng cao chất lượng, hiệu quả giải quyết án dân sự

Đồng chí Nguyễn Quốc Trưởng, Chánh tòa dân sự, TAND tỉnh cho biết: Thời gian qua, số vụ việc dân sự do TAND tiếp nhận, thụ lý, khởi kiện ngày càng nhiều, tính chất vụ việc phức tạp. Trong đó, chủ yếu các vụ án tranh chấp quyền sử dụng đất, tranh chấp di sản thừa kế, tranh chấp tài sản chung quan hệ vợ chồng, tranh chấp các hợp đồng tín dụng trong các vụ kinh doanh thương mại… Đây là những án phức tạp, tranh chấp phát sinh diễn ra trong thời gian dài, đương sự sinh sống ở nhiều nơi khác nhau, thậm chí có đương sự đang sinh sống ở nước ngoài gây khó khăn trong việc báo gọi, triệu tập làm việc với đương sự; có trường hợp người được hưởng di sản thừa kế bị chết dẫn đến phải có sự tham gia tố tụng của người thừa kế chuyển tiếp hoặc thừa kế thế vị. Đặc biệt, thời gian gần đây nổi lên một số vụ việc tranh chấp dân sự liên quan đến đất đai có nhiều vụ kéo dài thời gian, nhiều vụ án phải tạm đình chỉ chờ UBND các cấp và cơ quan chuyên môn trả lời, cung cấp thêm tài liệu chứng cứ... làm ảnh hưởng không nhỏ đến quy trình, tiến độ giải quyết. Cá biệt, nhiều vụ việc, TAND phải xây dựng hồ sơ từ đầu từ việc nhận đơn khởi kiện, thu thập chứng cứ cho tới tống đạt các văn bản cho các đương sự liên quan; ở nhiều vụ việc, người bị khởi kiện không hợp tác, gây khó khăn cho tòa án khi được triệu tập hay thẩm định, định giá…

Toàn cảnh một phiên tòa dân sự tại TAND thành phố Phủ Lý.

Để công tác xét xử, giải quyết các vụ án dân sự được thực hiện kịp thời, khách quan, đúng pháp luật, bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của đương sự được pháp luật bảo vệ, TAND tỉnh chỉ đạo các đơn vị trong toàn ngành thường xuyên đôn đốc, nhắc nhở và theo dõi đến tiến độ, chất lượng giải quyết từng vụ án cụ thể. Theo đó, sau khi phân công án cho thẩm phán, yêu cầu thẩm phán phải lập kế hoạch giải quyết cụ thể đối với từng vụ án, báo cáo tiến độ giải quyết; đối với những vụ án phức tạp, nhất là những vụ liên quan đến đất đai, thẩm phán phải báo cáo những khó khăn, vướng mắc để đưa ra tập thể thẩm phán bàn bạc trao đổi, có hướng tháo gỡ kịp thời, tránh để vụ án kéo dài, gây bức xúc cho đương sự.

Mặt khác, lãnh đạo TAND tỉnh luôn quan tâm xem xét, khắc phục những sai sót trong việc viết bản án dân sự sơ thẩm được phát hiện qua công tác xét xử phúc thẩm như: Bản án xác định không đúng hoặc bỏ sót những người tham gia tố tụng; việc sửa chữa bổ sung bản án; bản án viết quá ngắn, viết quá dài và tuyên không rõ ràng… Đồng thời, thường xuyên tập huấn, cập nhật bổ sung kiến thức pháp luật cho thẩm phán; tổ chức cuộc thi viết bản án để thẩm phán được rèn luyện nâng cao trình độ kỹ năng viết bản án, nhất là bản án dân sự sơ thẩm. Từ đó, phát hiện những thẩm phán có năng lực trình độ, nhân rộng điển hình tiên tiến để các thẩm phán học hỏi trao đổi kinh nghiệm nâng cao trình độ, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả trong giải quyết, xét xử án dân sự.

Trong quá trình giải quyết vụ việc dân sự, TAND hai cấp trên địa bàn tỉnh luôn xác định công tác hòa giải là vấn đề then chốt và hiệu quả để giải quyết các tranh chấp mà không phải xét xử. Hằng năm, TAND tỉnh chủ động xây dựng kế hoạch, chỉ đạo các đơn vị thực hiện tốt Luật Hòa giải, đối thoại tại tòa án đến nhân dân, cơ quan, tổ chức; thành lập và thường xuyên kiện toàn đội ngũ hòa giải viên. Trong quá trình hòa giải, các đơn vị tòa án đã thực hiện tốt việc lựa chọn người chủ trì công tác hòa giải; định hướng nội dung hòa giải; sự phối hợp giữa tòa án với chính quyền, các đoàn thể ở cơ sở; thời gian, địa điểm, các bước tiến hành hòa giải…Vì vậy, tỷ lệ hòa giải hằng năm đều đạt trên 85% tổng số vụ án dân sự sơ thẩm đã giải quyết. Thông qua công tác tự hòa giải, các vụ án được giải quyết nhanh chóng, triệt để góp phần củng cố mối quan hệ đoàn kết trong nội bộ nhân dân. Ngoài ra, để công tác xét xử các vụ án dân sự được diễn ra theo đúng quy định, TAND hai cấp trong tỉnh còn thực hiện tốt quy chế phối hợp với chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể nhằm thực hiện tốt công tác thu thập chứng cứ, thẩm định, định giá nên về cơ bản công tác xét xử các vụ án dân sự bảo đảm thời gian tố tụng, đường lối xét xử, việc tạm đình chỉ các vụ án không có lý do đã dần được khắc phục.

Nhờ chủ động triển khai thực hiện đồng bộ, hiệu quả nhiều giải pháp nên chất lượng giải quyết, xét xử án dân sự đã được nâng cao. Năm 2024, TAND hai cấp trong tỉnh đã giải quyết, xét xử 962/1129 vụ việc dân sự, đạt tỷ lệ 85,2%; vượt 7,2% so với chỉ tiêu của Quốc hội; vượt 0,2% so với chỉ tiêu của TAND tối cao và HĐND tỉnh giao. Cơ bản các vụ án đều được giải quyết đúng thời hạn luật định, đúng theo quy định của pháp luật, đáp ứng đầy đủ quyền lợi hợp pháp của nhân dân, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn.

Trước yêu cầu về việc giải quyết các tranh chấp ngày càng gia tăng, thời gian tới, TAND hai cấp trong tỉnh tiếp tục thực hiện tốt các giải pháp đột phá của TAND tối cao để đẩy nhanh tiến độ, nâng cao chất lượng giải quyết, xét xử các vụ án dân sự. Làm tốt công tác hòa giải trong giải quyết các vụ án. Phối hợp chặt chẽ với các cơ quan tiến hành tố tụng và các cơ quan chuyên môn để giải quyết kịp thời các vụ án theo quy định của pháp luật. Đổi mới thủ tục hành chính – tư pháp bảo đảm công khai, minh bạch các hoạt động của tòa án, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân khi giải quyết công việc tại tòa án. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật thông qua công tác giải quyết, xét xử. Chủ động tăng cường công tác bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ thẩm phán, thư ký, hội thẩm nhân dân để vận dụng linh hoạt trong công tác giải quyết các vụ việc, góp phần hoàn thành và hoàn thành vượt mức chỉ tiêu nhiệm vụ được giao.

Trần Ích