Nâng cao giá trị, vị thế và sức cạnh tranh của vải thiều Bắc Ninh

Ông Lê Bá Thành, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường:

Có chính sách thu hút doanh nghiệp lớn tham gia liên kết sản xuất

Ông Lê Bá Thành.

Xác định vải thiều là cây trồng chủ lực trong cơ cấu ngành trồng trọt, góp phần quan trọng vào phát triển nông nghiệp của tỉnh, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã đề ra các giải pháp cho năm 2026 và những năm tiếp theo.

Theo đó, tỉnh sẽ duy trì ổn định diện tích sản xuất vải thiều với 29,8 nghìn ha. Trong đó, 17,5 nghìn ha sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, 235 ha theo GlobalGAP và 10 ha theo tiêu chuẩn hữu cơ. Đồng thời tiếp tục số hóa 181 vùng trồng để nâng cao hiệu quả quản lý. Về công tác phục vụ xuất khẩu, tỉnh sẽ quản lý chặt chẽ 240 mã số vùng trồng hiện có, rà soát và cấp mới tại các vùng đủ điều kiện; kiểm soát nghiêm 42 mã số cơ sở đóng gói; duy trì hoạt động của một cơ sở xông hơi khử trùng trong tỉnh và liên kết với 2 cơ sở ngoài tỉnh để phục vụ thị trường Nhật Bản; hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện chiếu xạ phục vụ xuất khẩu sang Úc, Hoa Kỳ…

Sở kiến nghị UBND tỉnh tiếp tục ban hành các chính sách thu hút doanh nghiệp có năng lực tham gia liên kết sản xuất, tiêu thụ, đầu tư công nghệ bảo quản và chế biến sâu nhằm đáp ứng yêu cầu khắt khe của các thị trường. Các xã, phường trọng điểm cần chủ động xây dựng và thực hiện kế hoạch sản xuất vải thiều gắn với xuất khẩu, tăng cường quản lý mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói, đồng thời bố trí kinh phí hỗ trợ các mô hình sản xuất tập trung đạt chuẩn VietGAP, GlobalGAP. Những giải pháp này sẽ góp phần nâng cao giá trị, vị thế và sức cạnh tranh của vải thiều Bắc Ninh trên thị trường.

Ông Vi Văn Tư, Chủ tịch UBND xã Lục Ngạn:

Xây dựng bản đồ thổ nhưỡng vùng trồng cây ăn quả

Ông Vi Văn Tư.

Năm 2025, việc tiêu thụ vải thiều trên địa bàn gặp khó khăn khi các điểm thu mua, đóng gói chủ yếu tập trung dọc theo trục quốc lộ 31, trong khi tuyến đường này qua địa bàn xã dài 15km lại rất chật hẹp, thường xuyên xảy ra tình trạng tắc đường. Tình trạng trừ lùi cân vẫn còn phổ biến, trong khi sản lượng sấy khô và chế biến sâu còn rất hạn chế. Việc sử dụng phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật trong nhiều năm cộng thêm thời tiết khí hậu ngày càng khắc nghiệt đã ảnh hưởng đến chất lượng đất.

Trước thực trạng đó, để hỗ trợ Nhân dân sản xuất và tiêu thụ vải thiều năm 2026 và các năm tiếp theo một cách thuận lợi, mang lại giá trị kinh tế cao, nâng cao thu nhập cho người dân, đề nghị tỉnh sớm có chính sách đầu tư kinh phí để xây dựng bản đồ thổ nhưỡng vùng trồng cây ăn quả Lục Ngạn.

Có chính sách đầu tư hệ thống trạm bơm và bể chứa lớn để đưa nước lên phục vụ các khu sản xuất lớn trên đồi núi, đặc biệt là khoảng 1,5 nghìn ha đang thiếu nước tưới. Ứng dụng tiến bộ khoa học vào khâu sản xuất và bảo quản. Ngoài ra, cần mở rộng quốc lộ 31 hướng Sơn Động và tuyến đường kết nối từ đường 290 (địa phận xã Hồng Giang cũ) đi quốc lộ 279 (địa phận xã Tân Hoa cũ) song song với quốc lộ 31.

Đề nghị bổ sung khu công nghiệp trên địa bàn xã để thu hút doanh nghiệp đầu tư chế biến sâu nông sản và xây dựng hệ thống kho lạnh chuyên dụng; có chính sách khuyến khích người dân, hợp tác xã, doanh nghiệp đầu tư công nghệ hiện đại vào sản xuất quy mô lớn. Bởi hiện nay người dân vẫn canh tác nhỏ lẻ theo thói quen, trong khi lực lượng lao động chủ yếu là người lớn tuổi.

Ông Đào Văn Hùng, Giám đốc Công ty cổ phần Bưu chính Viettel Bắc Ninh:

Đưa nông sản lên không gian số

Ông Đào Văn Hùng.

Những năm qua, Tổng Công ty cổ phần Bưu chính Viettel (Viettel Post) đã và đang mở rộng thị trường nội địa ngành nông sản thông qua hạ tầng logistics hiện đại và mạng lưới phủ sóng toàn quốc. Hiện đơn vị có hơn 1.300 bưu cục, 6 nghìn điểm giao dịch và gần 18 nghìn nhân viên trải dài khắp 34 tỉnh, thành phố. Tại Bắc Ninh, Viettel Post đã trở thành đối tác vận chuyển tin cậy bằng việc đưa nông sản địa phương đến tay người tiêu dùng trên khắp cả nước. Mỗi mùa vụ, đơn vị hỗ trợ tiêu thụ hàng nghìn tấn vải thiều, 300-500 tấn na; hàng nghìn tấn cà rốt và các sản phẩm nông sản chế biến...

Tuy nhiên, hệ thống tiêu thụ truyền thống vẫn tồn tại nhiều hạn chế như phụ thuộc vào mùa vụ, thiếu sản phẩm chế biến sâu và nông dân chưa chủ động tiếp cận người tiêu dùng mà vẫn phụ thuộc vào thương nhân. Để giải quyết vấn đề này, Viettel Post đã triển khai sàn thương mại điện tử Voso.vn và hợp tác với TikTok Shop, mở 34 gian hàng quảng bá nông sản, trong đó Bắc Ninh có gian hàng “Hành trình Nông sản Bắc Ninh” -một kênh bán hàng trực tuyến hiệu quả, kết nối trực tiếp với người tiêu dùng.

Với kinh nghiệm vận hành logistics cho các tập đoàn lớn như Samsung, LG và hợp tác cùng Vietnam Airlines, Viettel Post đã áp dụng quy trình vận tải vào nông sản Bắc Ninh. Từ khâu đầu tối ưu 30-40% thời gian, đến khâu giữa giảm 10-15% chi phí xe nguyên chuyến, bỏ qua các kho trung gian; tối ưu 20-30% áp dụng mô hình giao ngay nội tỉnh, áp dụng tiêu chuẩn đóng gói bảo quản hàng hóa, quy trình vận hành cho từng loại sản phẩm và vùng nông sản. Năm 2026, đơn vị phấn đấu hỗ trợ vận chuyển, góp phần tiêu thụ khoảng 20 nghìn tấn vải thiều.

Viettel Post không chỉ là đơn vị vận chuyển mà còn là người bạn đồng hành cùng nông dân Bắc Ninh trong hành trình xây dựng thương hiệu nông sản địa phương. Thông qua livestream, kết hợp với KOL quảng bá sản phẩm trên các sàn thương mại điện tử như TikTok, Shopee, Lazada…, Viettel Post đang từng bước đưa toàn bộ mặt hàng nông sản của Bắc Ninh lên không gian số, tạo trải nghiệm trực tiếp cho người tiêu dùng, liên kết chặt chẽ với nhà vườn, hợp tác xã và xây dựng cộng đồng nông sản vững mạnh cho tỉnh nhà.

Ông Lê Quang Nguơn, Giám đốc Vận hành Công ty cổ phần Mova Plus:

Ứng dụng công nghệ quản lý sản xuất và truy xuất nguồn gốc sản phẩm

Ông Lê Quang Nguơn.

Trong bối cảnh nông sản Việt Nam ngày càng hội nhập sâu rộng với thị trường quốc tế, Mova Plus đã đồng hành cùng xây dựng và phát triển thương hiệu quốc gia cho nông sản Việt Nam. Qua quá trình thu mua, tiêu thụ vải thiều tại Bắc Ninh trong những năm gần đây, Công ty nhận thấy còn tồn tại một số vấn đề.

Vùng nguyên liệu chưa được quản lý và kiểm soát chặt chẽ, dẫn đến tình trạng dịch bệnh và sâu hại khi thu hoạch. Năng lực canh tác chưa đồng bộ khiến trái vải khó tiếp cận thị trường châu Âu theo đường chính ngạch. Bên cạnh đó, chất lượng và kích thước quả chưa đồng đều, gây khó khăn trong khâu phân loại.

Hệ thống vận hành tổng thể từ thu hái, sơ chế đến vận chuyển cũng gặp nhiều thách thức khi quy mô sản xuất tăng. Vận chuyển nội địa còn hạn chế về số lượng xe container lạnh, thời gian xử lý kéo dài và chi phí vận chuyển cao, ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế và chất lượng sản phẩm.

Trước những khó khăn đó, Mova Plus cùng các đối tác trong chuỗi giá trị đã đặt ra mục tiêu đến năm 2026 đạt sản lượng xuất khẩu và cung ứng nội địa từ 1-2 nghìn tấn vải tươi. Công ty định hướng đầu tư và ứng dụng công nghệ tiên tiến nhằm giảm thất thoát sau thu hoạch, kéo dài thời gian bảo quản và nâng cao chất lượng sản phẩm xuất khẩu.

Để hiện thực hóa mục tiêu này, ngoài nỗ lực từ phía doanh nghiệp và đối tác cần có sự đồng hành từ các cơ quan quản lý nhà nước và người sản xuất. Cụ thể, cần mở rộng vùng nguyên liệu đạt chuẩn Global GAP, ứng dụng công nghệ số trong quản lý sản xuất và truy xuất nguồn gốc để bảo đảm tính minh bạch và đồng bộ với tiêu chuẩn quốc tế. Phối hợp với các doanh nghiệp đầu ngành xây dựng cơ chế hỗ trợ, hướng tới mức giá vận chuyển nội địa và giá vận tải hàng không hợp lý hơn, tạo điều kiện thuận lợi cho xuất khẩu sản lượng lớn.

Nhóm PVKT