Nâng cao hiệu quả hoạt động các đơn vị sự nghiệp công lập khoa học và công nghệ

Trước đây Sở Khoa học và Công nghệ có 3 đơn vị sự nghiệp là Trung tâm Ứng dụng tiến bộ Khoa học và Công nghệ, Trung tâm Thông tin và Thống kê Khoa học và Công nghệ, Trung tâm Kỹ thuật Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng với 6 phòng chức năng và 3 bộ phận chuyên môn, tổng số 28 biên chế viên chức; trong đó có 12 vị trí có hệ số phụ cấp chức vụ, 3 vị trí có phụ cấp nghề nghiệp. Ngoài ra, còn 10 lao động hợp đồng ngắn hạn làm công tác bảo vệ, vệ sinh, tạp vụ và 13 hợp đồng lao động chuyên môn phải trả lương từ ngân sách Nhà nước. Những năm qua, các đơn vị đều đã nỗ lực thực hiện tốt chức năng nhiệm vụ được giao, từng bước khai thác các hoạt động dịch vụ khoa học công nghệ phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, đáp ứng nhu cầu của nhân dân và nâng cao đời sống, thu nhập cho cán bộ, nhân viên. Tiêu biểu là một số đề tài, sản phẩm nghiên cứu ứng dụng mà các đơn vị đã thực hiện như: sản xuất chế phẩm sinh học EM bảo vệ môi trường, chế phẩm sinh học trừ rầy nâu trên lúa; ứng dụng công nghệ khí canh để sản xuất giống khoai tây sạch; sản xuất nấm đông trùng hạ thảo, lạc đen, ngô tím, hướng dương theo phương pháp nuôi cấy mô tế bào, giâm hom… Tuy nhiên, theo mô hình, cơ chế cũ hoạt động của các đơn vị vẫn mang nặng tính bao cấp, chủ yếu thực hiện nhiệm vụ được Nhà nước giao và sử dụng nguồn ngân sách Nhà nước nên chưa quan tâm nhiều đến yêu cầu nâng cao chất lượng dịch vụ, hiệu quả hoạt động, thiếu tính cạnh tranh; tổ chức bộ máy quản lý chưa tinh gọn. Tính tự chủ của các đơn vị chưa cao, công tác tài chính, tổ chức, nhân sự phụ thuộc đã làm giảm hiệu lực quản lý, điều hành của lãnh đạo đơn vị. Cơ sở vật chất, trang thiết bị được đầu tư chưa khai thác hiệu quả, chủ yếu chỉ phục vụ công tác quản lý Nhà nước. Nhân lực nhiều nhưng sự năng động, khả năng tiếp cận thị trường khai thác, phát triển dịch vụ còn hạn chế. Các sản phẩm mới dừng lại ở công tác nghiên cứu công nghệ, xây dựng mô hình, sản phẩm thô, chưa có nhiều sản phẩm mang tính thị trường, có sức cạnh tranh, gây lãng phí về cơ sở vật chất, nguồn nhân lực.

Cán bộ Trung tâm Ứng dụng, dịch vụ khoa học và công nghệ (Sở Khoa học và Công nghệ) thử nghiệm các chỉ tiêu của mẫu dây cáp điện.

Thực hiện Nghị quyết số 19-NQ/TW ngày 25-10-2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XII) về tiếp tục đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập; Kế hoạch số 50-KH/TU ngày 16-7-2018 của Tỉnh ủy và Kế hoạch số 73/KH-UBND ngày 16-7-2018 của UBND tỉnh, Sở Khoa học và Công nghệ đã quán triệt Nghị quyết tới các đơn vị, xây dựng và trình UBND tỉnh thông qua Đề án “Hợp nhất 3 trung tâm trực thuộc thành Trung tâm Ứng dụng, dịch vụ khoa học và công nghệ” phù hợp tình hình thực tiễn với mục tiêu đề ra là đơn vị mới phải đáp ứng đầy đủ chức năng, nhiệm vụ theo yêu cầu của công tác quản lý Nhà nước về khoa học và công nghệ, tinh gọn về bộ máy tổ chức, nhân lực đảm bảo năng lực tự chủ với nền quản trị tiên tiến. Sở đã tổ chức quán triệt sâu sắc chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về yêu cầu đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập; trong đó chú trọng đến các yêu cầu nội dung, giải pháp thực hiện Nghị quyết 19 tới toàn thể cán bộ công chức, người lao động trong các đơn vị; chỉ rõ những khó khăn, thách thức cũng như cơ hội của việc sắp xếp đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập như: việc hợp nhất sẽ ảnh hưởng đến quyền lợi và cuộc sống của một số người do giảm đầu mối đơn vị nên các vị trí lãnh đạo sẽ giảm, một số lao động không đáp ứng yêu cầu công việc cần được động viên để giảm biên chế hoặc đào tạo lại; việc hoạt động theo cơ chế tự chủ chi thường xuyên sẽ gặp nhiều khó khăn; những khó khăn ban đầu khi áp dụng việc cung ứng các dịch vụ sự nghiệp công, khai thác mạnh các dịch vụ sự nghiệp theo nhu cầu xã hội và phải hạch toán giá thành dịch vụ để đảm bảo vừa có lãi, vừa phù hợp với thị trường tiêu dùng khi nguồn kinh phí “bao cấp” từ ngân sách không còn. Sau một thời gian chuẩn bị chu đáo, đến nay, Trung tâm Ứng dụng, dịch vụ khoa học và công nghệ được thành lập trên cơ sở hợp nhất 3 trung tâm. Đồng chí Vũ Xuân Trung, Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm cho biết: Đây là chủ trương đúng đắn, phù hợp với điều kiện hiện nay nhằm tinh gọn bộ máy tổ chức, giảm bộ phận gián tiếp, tập trung nhiều cho các hoạt động sản xuất, kinh doanh trực tiếp tạo sản phẩm cụ thể. Mô hình quản lý mới sẽ phá vỡ sự trì trệ, tạo sự chủ động cho các đơn vị sự nghiệp phát triển, giảm gánh nặng cho ngân sách Nhà nước. Việc này cũng đòi hỏi cán bộ, viên chức và người lao động của Trung tâm phải năng động tiếp cận thị trường, khai thác các hoạt động dịch vụ khoa học công nghệ cao hơn, nhiều hơn để có sản phẩm và thu nhập. Sau khi hợp nhất, cơ cấu tổ chức của trung tâm gồm 5 phòng, giảm được 2 đầu mối cấp trung tâm, 1 đầu mối cấp phòng và 3 bộ phận; về nhân sự, sau khi hợp nhất số viên chức còn 25 người. Trung tâm mới được hoạt động theo cơ chế tự chủ 100% chi thường xuyên, đã giảm được ngân sách Nhà nước chi thường xuyên cho 28 biên chế. Số lượng lao động hợp đồng chuyên môn của trung tâm tùy thuộc vào nhu cầu công việc, khả năng trả lương; bàn giao các cơ sở nhà đất là trụ sở của các trung tâm cũ cho tỉnh, chỉ tập trung sử dụng 1 trụ sở là tòa nhà 9 tầng thuộc Cụm công nghiệp An Xá, xã Lộc An (thành phố Nam Định). Ngoài các chức năng nhiệm vụ cũ, trung tâm còn được bổ sung thêm chức năng vận hành Sàn Giao dịch công nghệ, thiết bị và hoạt động hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo. Ngay sau khi công bố thành lập và ra mắt Trung tâm tập trung xây dựng, hoàn thiện và chuẩn bị các nền tảng, điều kiện để sẵn sàng nắm bắt cơ hội, phục vụ tốt công tác quản lý Nhà nước về khoa học và công nghệ, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của cán bộ, viên chức và lao động hợp đồng.

Việc hợp nhất 3 đơn vị sự nghiệp để thành lập trung tâm thể hiện quyết tâm của Sở Khoa học và Công nghệ trong thực hiện Nghị quyết 19-NQ/TW và các kế hoạch chỉ đạo của tỉnh nhằm khắc phục sự chồng chéo trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ; tinh gọn được tổ chức, bộ máy, nhân lực; tập trung nguồn lực đủ mạnh, phối hợp, hỗ trợ nhau trong thực hiện nhiệm vụ chính trị và chuyên môn nhằm mục tiêu tăng cường hoạt động khoa học công nghệ phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Qua đó nâng cao tính năng động của người lao động, đưa hoạt động của trung tâm theo hướng doanh nghiệp, từng bước giảm sự bao cấp của ngân sách Nhà nước, đẩy mạnh các hoạt động sản xuất, kinh doanh dịch vụ tạo nguồn thu cho ngân sách Nhà nước./.

Bài và ảnh: Ngọc Ánh