Nâng cao hiệu quả hoạt động của chính quyền địa phương 2 cấp, đẩy mạnh chuyển đổi số ở cơ sở

Đại biểu Đặng Đại Bàng thảo luận tại kỳ họp - Ảnh: N.M

Khẳng định tính đúng đắn và hiệu quả của việc tổ chức lại bộ máy theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, ý kiến nêu rõ, từ khi mô hình mới đi vào vận hành, khối lượng công việc tại cấp xã tăng lên, nhiều lĩnh vực mang tính “chuyên môn sâu” đòi hỏi cán bộ xã phải tiếp cận và xử lý.

Để thực hiện hiệu quả hoạt động của mô hình chính quyền địa phương 2 cấp và đẩy mạnh chuyển đổi số ở cơ sở, đại biểu Đặng Đại Bàng đề xuất một số giải pháp trọng tâm. Đó là kiện toàn và nâng cao chất lượng bộ máy chính quyền xã. Ý kiến đề nghị tỉnh cần tăng cường đào tạo chuyên sâu cho cán bộ xã, đặc biệt ở những lĩnh vực khó như đất đai, tài chính-kế toán, công nghệ thông tin. Đồng thời, nghiên cứu cơ chế đãi ngộ hợp lý hơn cho cán bộ xã, bởi họ đang đảm nhiệm khối lượng công việc tương đương một phòng chuyên môn cấp huyện trước đây.

Thứ hai là tăng cường phân cấp, ủy quyền đi đôi với giám sát trên nền tảng số. Theo đại biểu, vai trò của tỉnh trong mô hình chính quyền địa phương 2 cấp không phải là “chỉ đạo chi tiết”, mà là “kiến tạo-hướng dẫn-giám sát”. Việc phân cấp mạnh cho xã sẽ giúp giải quyết công việc nhanh hơn, không còn tình trạng hồ sơ đi vòng. Tuy nhiên theo đại biểu, việc phân cấp phải đi đôi với giám sát bằng các công cụ số nhằm tăng hiệu quả, giảm rủi ro, giảm tiêu cực và phiền hà cho người dân.

Mô hình chính quyền địa phương 2 cấp cần gắn với đẩy mạnh chuyển đổi số để nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động - Ảnh: N.M

Giải pháp thứ ba là đẩy mạnh chuyển đổi số toàn diện. Theo đại biểu, chuyển đổi số ở cơ sở phải được triển khai đồng bộ trên ba phương diện: Hạ tầng số, dữ liệu số và kỹ năng số. Đối với hạ tầng số: Mỗi xã cần có đường truyền mạnh, trang thiết bị đồng bộ, camera giám sát và 100% cán bộ sử dụng chữ ký số. Về dữ liệu số: Hồ sơ, giấy tờ, quy trình phải được số hóa từ đầu vào; các cơ sở dữ liệu dân cư, đất đai, hộ tịch phải kết nối, chia sẻ. Về kỹ năng số: Cán bộ xã phải sử dụng thành thạo phần mềm dùng chung và có khả năng khai thác dữ liệu phục vụ công tác quản lý.

Ý kiến thảo luận cũng nhấn mạnh về điểm mới là ứng dụng trí tuệ nhân tạo. Theo đó, trợ lý số AI có thể hỗ trợ cán bộ xã tra cứu pháp luật, soạn thảo văn bản, tổng hợp báo cáo, phân tích dữ liệu phát triển kinh tế-xã hội và thậm chí cảnh báo sớm các nguy cơ về an ninh trật tự, thiên tai. Đây là xu hướng mà tỉnh cần nghiên cứu thí điểm trong năm tới.

Giải pháp thư tư là tăng cường công khai, minh bạch và huy động sự tham gia của người dân. Theo đại biểu, việc công khai tiến độ hồ sơ, công khai ngân sách, công khai quy hoạch, công khai trách nhiệm của cán bộ sẽ góp phần tạo niềm tin cho người dân và doanh nghiệp. Bên cạnh đó, tỉnh cần thúc đẩy vai trò giám sát của Mặt trận, các đoàn thể và đặc biệt là của người dân thông qua các nền tảng phản ánh hiện trường.

Để các giải pháp nêu trên bảo đảm tính khả thi, thực chất, đại biểu Đặng Đại Bàng cũng có các kiến nghị, đề xuất về việc rà soát, có lộ trình kế hoạch bổ sung, nâng cấp cơ sở vật chất, nhất là trụ sở, trang thiết bị phục vụ chuyên môn. Trong đó ưu tiên nguồn lực đầu tư hạ tầng số ở cơ sở, bao gồm hệ thống mạng, máy chủ, camera giám sát và phần mềm dùng chung.

Ý kiến cũng đề xuất tỉnh khẩn trương rà soát, bổ sung kịp thời các vị trí việc làm còn thiếu và cần thiết phải có chuyên môn sâu; đồng thời có cơ chế đãi ngộ đặc thù đối với cán bộ xã làm các lĩnh vực chuyên môn phức tạp. Tăng cường tập huấn chuyên sâu, sát thực tế về nghiệp vụ lãnh đạo, quản lý cấp phòng; tổ chức đào tạo nhân lực số cho toàn bộ cán bộ xã, nhất là ở vùng khó khăn. Bên cạnh đó, cần sớm ban hành nghị quyết chuyên đề về chuyển đổi số cấp xã để tạo căn cứ pháp lý và chính sách thống nhất; thí điểm mô hình Trợ lý số AI cho chính quyền cấp xã trong năm tới.

Ngọc Mai (lược ghi)