Nâng cao năng lực, trách nhiệm, đạo đức công vụ công chức địa chính cấp xã

TAND tỉnh xem xét thẩm định tại chỗ một vụ án tranh chấp đất đai tại Gio Linh có nguyên nhân xuất phát từ sai sót của cơ sở. Ảnh: LM

Theo báo cáo chưa đầy đủ của các cơ quan chức năng, các khiếu nại, kiến nghị, phản ánh về đất đai trên địa bàn tỉnh chiếm tỉ lệ gần 80% trong tổng số các kiến nghị, phản ánh hiện nay. Nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên có phần xuất phát từ yếu tố lịch sử sử dụng đất, pháp luật về đất đai qua các thời kỳ có nhiều thay đổi dẫn đến những vướng mắc trong quá trình giải quyết các quyền lợi của người sử dụng đất. Nhưng cũng thẳng thắn nhìn nhận có rất nhiều vụ khiếu kiện, kiến nghị, phản ánh xuất phát từ năng lực chuyên môn, trách nhiệm, đạo đức công vụ của cán bộ cấp cơ sở mà cụ thể là công chức địa chính cấp xã.

Điểm lại những vụ việc xảy ra trên địa bàn trong thời gian qua để thấy rằng năng lực chuyên môn, trách nhiệm công tác, đạo đức công vụ của một số cán bộ địa chính cấp xã đang có “vấn đề”. Vụ cán bộ địa chính cấp xã lưu giữ 75 giấy CNQSD đất của 75 hộ dân ở thôn Tân Minh, xã Gio Thành (nay là xã Gio Mai) huyện Gio Linh trong suốt hơn 16 năm là điển hình về năng lực chuyên môn chưa đảm bảo. Sau khi 75 giấy CNQSD đất được cán bộ địa chính nhận từ UBND huyện Gio Linh nhưng nhận thấy các giấy chứng nhận kể trên được cấp không đúng pháp luật nhưng không giao trả lại cho chính quyền cấp trên, hoặc tham mưu lãnh đạo chính quyền xã để có phương án xử lý mà tự ý cất giữ liên tục trong thời gian hơn 16 năm. Sau hơn 16 năm, chính vị công chức địa chính này lại tự ý phát cho người dân dẫn đến đơn thư kéo dài, gây khó khăn cho chính quyền huyện trong việc tìm hướng xử lý vụ việc. Bên cạnh đó, nhiều vụ việc xuất phát từ việc giao đất không đảm bảo hồ sơ thủ tục, giao đất khi chưa thu hồi đất, giao đất khi đất đang có người khác sử dụng trên đất dẫn đến phát sinh kiện tụng.

Tuy nhiên, quá trình giải quyết vụ việc ngay tại cơ sở của quy trình giải quyết khiếu nại, đối thoại, chính các cán bộ địa chính cấp xã lại tham mưu không đầy đủ, không nhận biết các thiếu sót dẫn đến cơ quan Tòa án phải tuyên hủy các quyết định hành chính của UBND, Chủ tịch UBND cấp huyện, từ đó dẫn đến uy tín trong quản lý nhà nước của chính quyền địa phương bị giảm sút nghiêm trọng như các vụ cấp đất ở thị trấn Gio Linh, huyện Gio Linh; vụ cấp đất ở thôn An Du Đông, xã Vĩnh Tân, (nay là thị trấn Cửa Tùng) huyện Vĩnh Linh; vụ cấp đất trên đường giao thông tại thôn Trà Lộc, xã Hải Xuân (nay là xã Hải Hưng), huyện Hải Lăng… Nghiêm trọng hơn, có trường hợp phải xử lý hình sự như trường hợp cấp đất ở xã Triệu Đại, huyện Triệu Phong khiến một nguyên lãnh đạo xã, công chức địa chính, trưởng thôn bị khởi tố hình sự. Đây là vụ việc như “giọt nước tràn ly” về năng lực, trách nhiêm, đạo đức công vụ của công chức địa chính cấp xã hiện nay. Cá biệt có trường hợp công chức địa chính của một xã trên địa bàn huyện Gio Linh sau khi bị kỷ luật buộc thôi việc, vị công chức địa chính cấp xã này không tiến hành bàn giao công việc, sổ sách khiến các cơ quan chức năng phải thành lập hội đồng, lập biên bản tiếp nhận hồ sơ mới phát hiện có hàng chục hồ sơ xin cấp đất của người dân bị giữ lại trong nhiều năm tại đây mà không trình cấp trên giải quyết. Chính vì vậy, thời gian qua có rất nhiều công chức địa chính cấp xã bị kỷ luật từ cảnh cáo đến buộc thôi việc, cá biệt có 2 trường hợp phải xử lý hình sự.

Đảng và Nhà nước ta luôn coi trọng việc lấy dân làm gốc, lấy Nhân dân, doanh nghiệp làm đối tượng phục vụ, trong đó thường xuyên ban hành rất nhiều văn bản nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức từ trung ương đến cơ sở có năng lực, phẩm chất, tận tụy với công việc. Đồng thời xây dựng các cơ chế giám sát hiệu quả. Tuy nhiên, phải nói rằng việc giám sát có nhiều nơi, nhiều lúc chưa hiệu quả, thậm chí là buông lỏng, đặc biệt đối với lĩnh vực đất đai, nhất là khu vực cơ sở dẫn đến các kiến nghị, phản ánh, khiếu kiện về đất đai ở khu vực này có chiều hướng gia tăng.

Trong những năm trở lại đây, ở Quảng Trị tình trạng người dân phản ánh về việc công chức, viên chức nhũng nhiễu, gây phiền hà cho người dân, cụ thể ở lĩnh vực cấp đất của Bộ phận một cửa cấp huyện giảm đáng kể, tiến tới đi vào nền nếp một cách bài bản và được trung ương đánh giá cao, góp phần nâng cao chỉ số tiếp cận đất đai của người dân và doanh nghiệp trên địa bàn. Kết quả trên là nhờ các giải pháp về giám sát được áp dụng bài bản, khoa học đó là Sáng kiến Dân chấm điểm - M.Score. Mặc dù mới triển khai hơn 5 năm nhưng Sáng kiến đã cho thấy tính hiệu quả trong lĩnh vực giám sát rõ rệt.

Hiện nay, chính quyền cấp xã đã có Bộ phận một cửa để tiếp nhận, giải quyết hồ sơ thủ tục cho người dân và doanh nghiệp được thuận lợi hơn. Chính vì vậy, để hạn chế những thiếu sót, nhũng nhiễu, cần tiến tới áp dụng Sáng kiến Dân chấm điểm M.Score tại cấp xã. Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh việc quán triệt các văn bản chỉ đạo của lãnh đạo các cấp về việc xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức các cấp có trình độ, năng lực, phẩm chất, đạo đức công vụ, đặc biệt là quán triệt tinh thần Chỉ thị số 05 của Bộ Chính trị về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”. Đồng thời, các cơ quan chức năng cần tăng cường hoạt động giám sát, đặc biệt đối với cơ sở. Có như vậy, năng lực, phẩm chất, đạo đức công vụ của cán bộ, công chức cấp xã nói chung và công chức địa chính cấp xã nói riêng mới được nâng lên. Qua đó, từng bước giảm thiểu việc phát sinh các kiến nghị, phản ánh, khiếu kiện về đất đai, giúp chính quyền địa phương có điều kiện, thời gian xây dựng những chính sách, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh phát triển bền vững.

Lê Minh