Nâng cao vai trò của phụ nữ trong tuyên truyền phòng chống tác hại thuốc lá, thuốc lá thế hệ mới

Tác động tiêu cực tới sức khỏe phụ nữ và trẻ em

Ông Nguyễn Hữu Hòa cho biết, thuốc lá là nguyên nhân của nhiều bệnh nguy hiểm, trong đó có các loại ung thư phổi, miệng, tụy, bàng quang, thận và cổ tử cung. Đối với phụ nữ, việc hút thuốc hoặc hít phải khói thuốc thụ động có thể dẫn đến nguy cơ mắc ung thư tử cung ở người hút thuốc có thể cao gấp 5 lần người không hút thuốc. Hút thuốc lá làm giảm khả năng sinh dục; tăng nguy cơ vô sinh; giảm hiệu quả của việc điều trị vô sinh.

Ông Nguyễn Hữu Hòa, báo cáo viên Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Đồng Nai đã mang đến nhiều kiến thức bổ ích tại chương trình tập huấn “Hướng dẫn xây dựng Gia đình có sức khỏe - Không khói thuốc”. Ảnh: PV

Hút thuốc làm giảm khả năng sinh sản ở phụ nữ, làm chu kỳ kinh nguyệt ngắn lại, ảnh hưởng đến khả năng thụ thai. So với nữ không hút thuốc, nữ hút trên một bao thuốc một ngày mắc chứng này cao hơn 1,4 lần.

Phụ nữ hút thuốc làm tăng nguy cơ bị thai ngoài tử cung từ 1,3 đến 2,5 lần, gây đẻ non hoặc thai chết lưu từ 1,4 đến 2,4 lần so với người không hút thuốc lá. Ngoài ra, hút thuốc còn làm giảm 20-30% cân nặng của trẻ sơ sinh.

Hút thuốc thụ động đặc biệt nguy hiểm cho trẻ em bởi vì phổi của trẻ chưa phát triển hoàn thiện và nhạy cảm hơn với các chất kích thích và chất độc trong khói thuốc. Trẻ có bố mẹ hút thuốc sẽ bị giảm các chức năng của phổi và dễ gặp các vấn đề sức khỏe.

Hút thuốc thụ động ở trẻ em có thể gây viêm đường hô hấp, hen, viêm tai giữa, kém phát triển chức năng phổi và làm tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh nguy hiểm.

Khói thuốc thụ động thấm vào đường dẫn khí và phế nang của phổi có thể gây bệnh hô hấp cấp tính và làm bệnh này nặng hơn do làm tăng phù nề và viêm phổi.

Những triệu chứng bệnh hô hấp mãn tính ở trẻ nhỏ như ho nhiều, nhiều nước dãi hoặc đờm và thở khò khè. Nguy cơ mắc các triệu chứng hô hấp mãn tính ở trẻ sơ sinh có bố, mẹ hút thuốc cao hơn 1,2 đến 1,5 lần so với trẻ khác.

Ngoài ra, tỷ lệ mắc viêm tai giữa tái phát và chảy mủ tai mãn tính ở trẻ có tiếp xúc thường xuyên với hút thuốc lá thụ động cao hơn so với trẻ không phơi nhiễm với khói thuốc lá là 1,3 lần (đối với viêm tai giữa tái phát) và 1,4 lần (đối với chảy mủ tai mãn tính). Bệnh viêm tai giữa có thể dẫn tới mất khả năng nghe.

Theo kết quả điều tra năm 2024 (trước khi sáp nhập tỉnh), tỷ lệ hút thuốc lá chung tại Đồng Nai là 20,6%, trong đó nam giới chiếm 39,9%, nữ giới chỉ 1,3%. Tỷ lệ hút thuốc lá thụ động tại nhà là 38,8%. Tỷ lệ hút thuốc lá thụ động tại nơi làm việc là 13,2%.

Tỷ lệ đối tượng biết tác hại thuốc lá gây bệnh nguy hiểm là 89,7%. Tỷ lệ đối tượng nhận biết hút thuốc lá thụ động có mắc bệnh nguy hiểm là 87,4%. Có 57,1% đối tượng đã từng nghe về Luật Phòng chống tác hại thuốc lá (PCTHTL).

Ông Hòa cho biết, có 32,7% các cơ quan đơn vị có Ban chỉ đạo ngành về PCTHTL, và có 71,4% có văn bản hướng dẫn chỉ đạo thực hiện Luật PCTHTL.

Có 95,9% các cơ quan, đơn vị đưa quy định cấm hút thuốc lá tại nơi làm việc vào quy chế nội bộ. Tỷ lệ các cơ quan, đơn vị có gắn biên báo "Cấm hút thuốc" chiếm tỷ lệ 91,8%. Có 51% các cơ quan, đơn vị có tổ chức ký cam kết thực hiện môi trường làm việc không khói thuốc lá cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động.

Kiên quyết ngăn chặn và kiểm soát việc sử dụng thuốc lá thế hệ mới.

Đại diện Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Đồng Nai cho biết, hiện nay, trên thị trường xuất hiện nhiều sản phẩm thuốc lá thế hệ mới, chủ yếu gồm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng.

Nhiều chị em, hội viên, phụ nữ tham gia chương trình tập huấn “Hướng dẫn xây dựng Gia đình có sức khỏe - Không khói thuốc”.

Thuốc lá điện tử là thiết bị sử dụng pin để làm nóng dung dịch chứa nicotine (e-liquid), tạo ra hơi cho người sử dụng hít vào. Dung dịch này thường gồm nicotine – chất gây nghiện mạnh, cùng các chất tạo mùi. Việc hít hơi thuốc lá điện tử có thể gây tăng nhịp tim, co thắt mạch máu, tăng huyết áp và ảnh hưởng trực tiếp đến tim mạch.

Để tăng sức hấp dẫn, đặc biệt với giới trẻ, các nhà sản xuất thường bổ sung hàng ngàn loại hương liệu tạo mùi vị như bạc hà, táo, cam, chanh... Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hiện có khoảng 16.000 loại hương liệu được sử dụng trong thuốc lá điện tử, trong đó nhiều loại chưa được đánh giá đầy đủ về mức độ gây hại.

Đáng chú ý, thuốc lá điện tử còn được thiết kế tinh vi, với kiểu dáng giống bút, thỏi son, hộp sữa hoặc đồ chơi, thậm chí có thể phát sáng, nghe nhạc. Giá cả đa dạng, dễ tiếp cận, cùng hương vị hấp dẫn khiến sản phẩm này nhanh chóng trở thành trào lưu trong giới trẻ.

Thuốc lá nung nóng là loại sử dụng thiết bị điện tử để làm nóng sợi thuốc lá đến nhiệt độ nhất định, sinh ra hơi khói cho người dùng hít vào. Dù không đốt cháy hoàn toàn như thuốc lá điếu, nhưng thuốc lá nung nóng vẫn tạo ra nhiều chất độc hại tương tự, như gây kích ứng đường hô hấp, gây ung thư, các hydrocarbon thơm đa vòng và nhiều kim loại nặng (nhôm, titan, thiếc, molypden…).

Hiện nay, một số sản phẩm lai (kết hợp) giữa thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng cũng đang xuất hiện trên thị trường. Những sản phẩm này pha trộn dung dịch nicotine với sợi thuốc lá, khiến người tiêu dùng khó phân biệt giữa hai loại và dễ bị nhầm lẫn về mức độ độc hại.

Thực tế cho thấy, dù mang tên gọi hay hình thức khác nhau, tất cả các sản phẩm thuốc lá mới đều là sản phẩm gây nghiện, chứa hóa chất độc hại, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người sử dụng. Ngoài ra, việc lạm dụng các sản phẩm này còn tiềm ẩn nguy cơ phát sinh tệ nạn xã hội, như sử dụng ma túy hoặc các chất kích thích khác, tác động tiêu cực đến sức khỏe, hành vi, môi trường sống và an ninh trật tự xã hội.

Theo ông Hòa, phụ nữ ngày nay là người giữ vai trò quan trọng trong gia đình, chăm sóc sức khỏe cho các thành viên và có "tiếng nói" quan trọng trong việc định hướng lối sống. Do đó, việc nâng cao nhận thức cho chị em phụ nữ là hết sức cần thiết để họ trở thành lực lượng nòng cốt trong tuyên truyền và vận động cộng đồng sống khỏe mạnh, không khói thuốc. Cùng với đó, đặc biệt là đối với thanh thiếu niên, cần kiên quyết ngăn chặn và kiểm soát việc sử dụng thuốc lá thế hệ mới.

V.A