Nâng giá trị rừng

Trong chuyến công tác vào giữa tháng 10 năm 2025, chúng tôi có dịp ghé thăm và ghi nhận tại khu rừng của gia đình ông Mã Văn Đông, thôn Còn Quan, xã Đình Lập. Gia đình ông Đông hiện sở hữu tổng cộng 30 ha rừng, với cơ cấu đa dạng gồm: 3 ha bạch đàn 3 tuổi, 4 ha keo 1 tuổi, 15 ha thông 7 tuổi và 8 ha thông trên 17 tuổi.

Nguồn thu nhập chính từ rừng của gia đình ông hiện rất ổn định, thu về khoảng 3 - 4 tấn nhựa thông mỗi năm, mang lại giá trị trên 100 triệu đồng. Bên cạnh đó là thu nhập từ khai thác gỗ, riêng năm 2024, việc khai thác 4 ha rừng thông đã mang về cho gia đình 300 triệu đồng. Điều đáng chú ý nhất trong mô hình kinh tế rừng của gia đình ông Đông chính là song song với mở rộng diện tích là việc chú trọng nâng cao chất lượng rừng trồng. Hiện tại, 100% diện tích rừng của gia đình ông đều được cấp chứng chỉ.

Người dân xã Đình Lập chăm sóc diện tích rừng được cấp chứng chỉ

Ông Mã Văn Đông phấn khởi: Việc tham gia sản xuất rừng có chứng chỉ đã mang lại nhiều lợi ích rõ rệt, không chỉ giúp nâng cao chất lượng rừng mà còn gia tăng giá trị thu nhập từ cả nhựa thông và khai thác gỗ. Để duy trì được chứng chỉ, gia đình tôi luôn chấp hành nghiêm các nguyên tắc, tiêu chí. Trong quá trình quản lý, chúng tôi chú trọng lập kế hoạch rõ ràng, ghi chép đầy đủ các hoạt động quản lý, khai thác và bảo vệ.

Không riêng gia đình ông Đông, từ năm 2020 đến nay, toàn tỉnh đã có trên 15.136 ha rừng được cấp chứng chỉ (VFCS/PEFC, chứng chỉ kép VFCS và FSC) thuộc địa bàn huyện Đình Lập cũ do các doanh nghiệp và trên 1.250 hộ dân tham gia, đạt trên 300% so với mục tiêu giai đoạn 2020 - 2025 đề ra.

Người dân xã Tân Thành chăm sóc rừng

Cùng với việc chú trọng cấp chứng chỉ rừng, để nâng cao năng suất, chất lượng và giá trị rừng trồng, việc chuyển dịch từ mô hình thâm canh cây nguyên liệu ngắn ngày, gỗ nhỏ sang trồng các loài cây giống mới, hướng tới cây gỗ lớn và cây bản địa có giá trị kinh tế cao cũng được triển khai mạnh mẽ tại Lạng Sơn. Tính đến nay, toàn tỉnh có tổng diện tích trồng rừng đạt gần 45.000 ha, trong đó, diện tích trồng rừng gỗ lớn đạt 7.055 ha, năng suất gỗ rừng trồng đã được nâng cao, đạt từ 14 - 20m³/ha.

Xã Quốc Khánh là 1 ví dụ. Xã có diện tích đất lâm nghiệp lớn, đạt gần 12.748 ha, trong đó rừng sản xuất chiếm trên 10.125 ha. Đây là tiềm năng quý để xã thực hiện chủ trương của tỉnh về chuyển dịch từ trồng cây nguyên liệu ngắn ngày sang trồng rừng gỗ lớn và cây bản địa có giá trị kinh tế cao.

Bà Nông Thị Kim Oanh, Chủ tịch UBND xã Quốc Khánh nhấn mạnh: Cấp ủy, chính quyền xã đã và đang khuyến khích bà con ưu tiên các giống mới như Bạch đàn cao sản nuôi cấy mô để trồng gỗ lớn và đẩy mạnh diện tích các lâm sản ngoài gỗ truyền thống, đặc biệt là hồi, quế nhằm nâng cao năng suất và chất lượng. Việc tập trung vào các loài cây này gắn với việc tham gia các chuỗi liên kết sản xuất, chắc chắn sẽ tăng cường giá trị thu nhập bền vững cho người dân.

Sự chuyển đổi không chỉ dừng lại ở cây gỗ mà còn tập trung vào các loại lâm sản ngoài gỗ có giá trị cao, điển hình là hồi và quế. Các cấp, ngành trong tỉnh và Nhân dân đã triển khai các giải pháp nâng cao năng suất, chất lượng, giá trị kinh tế hoa hồi và trong 5 năm qua, tại tỉnh đã có 3 mô hình/dự án hồi hữu cơ được triển khai với tổng diện tích trên 291 ha. Đặc biệt, mô hình chuỗi liên kết sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm được hình thành và phát triển. Toàn tỉnh đã thiết lập và đang hình thành 16 chuỗi liên kết sản phẩm lâm nghiệp về gỗ, quế, hồi, nhựa thông. Điều này giúp sản phẩm từ rừng tiếp cận thị trường rộng hơn, đảm bảo đầu ra ổn định, minh chứng rõ nhất là 3 sản phẩm hoa hồi đã được chứng nhận OCOP 4 sao.

Sản xuất cây thông giống tại Hợp tác xã Dịch vụ nông lâm nghiệp Phong Vân, xã Đình Lập

Việc nâng cao chất lượng rừng sẽ khó thành công nếu thiếu đi yếu tố giống cây trồng chất lượng cao. Vì thế, thời gian qua, các cấp, ngành, Nhân dân trong tỉnh đã tích cực ứng dụng khoa học - công nghệ trong nghiên cứu, sản xuất giống cây lâm nghiệp chất lượng cao, qua đó đã ưu tiên các giống Keo lai, Bạch đàn cao sản có nguồn gốc nuôi cấy mô để phục vụ trồng gỗ lớn với chu kỳ kinh doanh dài hơn (từ 10 năm trở lên). Cùng đó, mỗi năm các cơ sở cung cấp khoảng 310 triệu cây giống các loại/năm, trong đó có nhiều loại giống mới.

Ông Nguyễn Hữu Chiến, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lạng Sơn khẳng định: Những năm qua, nhờ triển khai đồng bộ các giải pháp nâng cao chất lượng rừng, những ngành lâm nghiệp Lạng Sơn đã đạt được những thành tựu đáng khích lệ; tỷ lệ che phủ rừng tăng qua các năm (đến nay đạt 64,1%); năng suất, chất lượng rừng ngày một nâng cao góp phần gia tăng giá trị sản xuất ngành lâm nghiệp (hằng năm đạt trên 4.000 tỷ đồng); sản lượng khai thác gỗ giai đoạn 2021 - 2025 đạt trên 2,1 triệu m³, vượt 120,4% kế hoạch đề ra… Một trong những thành tựu nổi bật là việc cấp chứng chỉ quản lý rừng bền vững và mã số vùng trồng rừng để mở rộng thị trường xuất khẩu; lựa chọn giống mới có giá trị kinh tế, chuyển dịch từ trồng rừng gỗ nhỏ sang trồng rừng gỗ lớn và cây bản địa… Có được thành quả này là do cấp ủy, chính quyền các cấp quan tâm chỉ đạo triển khai thực hiện có hiệu quả Nghị quyết số 30-NQ/TU ngày 3/6/2021 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về phát triển lâm nghiệp bền vững tỉnh Lạng Sơn giai đoạn 2021 - 2030.

Thời gian tới, để tiếp tục phát huy những thành quả đã đạt được, Sở Nông nghiệp và Môi trường tiếp tục tham mưu UBND tỉnh chỉ đạo các ngành, địa phương thực hiện tốt công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng theo hướng bền vững, phát huy tính đa dụng của rừng. Trong đó, tập trung vào việc hoàn thiện cơ chế, chính sách, nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, đổi mới sản xuất, đẩy mạnh ứng dụng khoa học và công nghệ, đặc biệt là nghiên cứu và chuyển giao giống cây lâm nghiệp năng suất chất lượng cao, công nghệ viễn thám, Al trong quản lý bảo vệ, phát triển rừng, phát triển thị trường tín chỉ các-bon, huy động và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực đầu tư, chú trọng công tác chế biến, phát triển thị trường lâm sản.

Cán bộ Hạt Kiểm lâm khu vực Đình Lập phối hợp kiểm tra rừng trồng có chứng chỉ

Với sự quyết tâm của cả hệ thống chính trị và sự đồng lòng của người dân, Lạng Sơn đang vững bước đưa ngành lâm nghiệp trở thành ngành sản xuất chủ lực, đóng góp quan trọng vào sự phát triển bền vững và làm giàu cho người dân trong tỉnh.

Lạng Sơn đặt mục tiêu trong giai đoạn 2025 - 2030: Duy trì tỷ lệ che phủ rừng mức 65% đến năm 2030, năng suất gỗ rừng trồng đạt 18 - 20 m³/ha/năm, trồng rừng gỗ lớn 1.500 ha/năm, tăng trưởng giá trị ngành lâm nghiệp đạt 7,2% - 7,4%/năm, cấp thêm 10.000 ha chứng chỉ rừng, thành lập 10 chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm.

MINH ĐỨC