Nâng giá trị tài sản phải kê khai, giữ cơ chế xác minh ngẫu nhiên
Ngày 10/12, Quốc hội biểu quyết thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống tham nhũng, với 442/444 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành.
Nâng giá trị tài sản phải kê khai
Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống tham nhũng đã nâng giá trị kê khai từ 50 triệu đồng lên 150 triệu đồng và giá trị tài sản, thu nhập bổ sung biến động trong năm từ 300 triệu lên 1 tỷ đồng.
Đối với “tài sản số”, pháp luật hiện hành chưa có quy định đầy đủ nên hiện nay chưa đưa vào luật lần này.
Theo luật, các tài sản thuộc quyền sở hữu của người kê khai, vợ, chồng, con chưa thành niên (bao gồm quyền sử dụng đất, nhà và tài sản gắn liền với đất hoặc đứng tên chung) đều phải kê khai; danh mục tài sản và mẫu biểu sẽ được Chính phủ quy định chi tiết tại nghị định hướng dẫn thi hành luật.
Ngày 10/12, Quốc hội biểu quyết thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống tham nhũng với 442/444 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành (Ảnh: Quốc hội )
Về người có nghĩa vụ kê khai tài sản, thu nhập (khoản 3, Điều 34), luật quy định đối tượng kê khai tại đơn vị sự nghiệp công lập từ phó trưởng phòng và tương đương trở lên. Đối với chức danh trong doanh nghiệp Nhà nước và người đại diện phần vốn Nhà nước, việc kê khai sẽ thực hiện theo quy định của Chính phủ.
Về đối tượng phải kê khai tài sản, thu nhập hằng năm (điểm a khoản 3 Điều 36), luật quy định đối tượng kê khai hằng năm tại địa phương chỉ áp dụng đối với giám đốc sở và tương đương để kế thừa luật hiện hành, bảo đảm phù hợp với Quyết định 56-QĐ/TW (phụ cấp chức vụ từ 0,9 trở lên). Các chức danh tương đương được xác định theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương. Các chức danh lãnh đạo cấp xã thực hiện kê khai theo các phương thức khác (kê khai lần đầu, kê khai bổ sung, kê khai phục vụ công tác cán bộ) và được kiểm soát theo quy định của Đảng và pháp luật, căn cứ theo vị trí chức danh của người kê khai.
Theo báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống tham nhũng, việc thông tin về tài sản, thu nhập liên quan đến bí mật đời tư và quyền nhân thân của người kê khai nên việc công khai thông tin về tài sản, thu nhập của người kê khai trên Cổng Thông tin điện tử quốc gia và các phương tiện thông tin đại chúng là không phù hợp với quy định của Hiến pháp và pháp luật về dân sự. Vì vậy, pháp luật về phòng, chống tham nhũng hiện hành chỉ quy định việc công khai được thực hiện bằng một số phương thức nhất định để vừa bảo đảm tính công khai, minh bạch trong cơ quan, tổ chức, đơn vị nhưng cũng bảo đảm thông tin về tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn không bị sử dụng vào những mục đích tiêu cực như phát tán, trích dẫn, lan truyền sai sự thật, gây ảnh hưởng đến danh dự, uy tín của người kê khai.
Giữ cơ chế xác minh ngẫu nhiên
Việc xử lý hành vi kê khai tài sản, thu nhập không trung thực, giải trình nguồn gốc của tài sản, thu nhập tăng thêm không trung thực được quy định tại Điều 51 Luật Phòng, chống tham nhũng và khoản 18 của luật. Theo đó, người có hành vi vi phạm bị xử lý bằng các hình thức xóa tên khỏi danh sách những người ứng cử; không được bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, phê chuẩn, cử vào chức vụ đã dự kiến.
Người có nghĩa vụ kê khai không thuộc các trường hợp trên mà kê khai tài sản, thu nhập không trung thực, giải trình nguồn gốc của tài sản, thu nhập tăng thêm không trung thực thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm bị xử lý kỷ luật theo quy định của pháp luật về cán bộ, công chức và pháp luật khác có liên quan; trường hợp là đảng viên thì bị xử lý theo quy định của Đảng.
Ngày 10/12/2025, Quốc hội biểu quyết thông qua nhiều luật. Ảnh Quốc hội
Để đáp ứng mục tiêu tăng cường minh bạch, phòng ngừa tham nhũng, luật giữ nguyên quy định của luật hiện hành kết hợp hai cơ chế: Xác minh theo dấu hiệu vi phạm (kê khai không trung thực hoặc có tố cáo; có biến động tăng về tài sản từ 1 tỷ đồng, người có nghĩa vụ kê khai giải trình không hợp lý về nguồn gốc); Xác minh ngẫu nhiên đối với một tỷ lệ nhất định người có nghĩa vụ kê khai. Do đó, Chính phủ đề nghị giữ nguyên như quy định hiện hành.
Phương thức xác minh ngẫu nhiên theo quy định tại luật hiện hành giúp tăng tính khách quan, minh bạch, đồng thời tối ưu nguồn lực khi số lượng người kê khai rất lớn. Quy định hiện hành vẫn bảo đảm tính luân phiên, khi hằng năm xác minh tối thiểu 20% số cơ quan, đơn vị và tối thiểu 10% người có nghĩa vụ kê khai tại mỗi đơn vị, với tiêu chí ưu tiên những người chưa được xác minh trong 04 năm gần nhất. Vì vậy, duy trì phương thức xác minh ngẫu nhiên là phù hợp.
