Nâng hạng thị trường chứng khoán sẽ thu hút thêm nhiều nhà đầu tư lớn

FTSE (tổ chức độc lập chuyên về các chỉ số tài chính toàn cầu) sắp công bố báo cáo giữa kỳ về kết quả xếp hạng thị trường chứng khoán.

Khi thời điểm công bố đến gần, thị trường đang xôn xao trở lại về khả năng Việt Nam được nâng hạng thị trường chứng khoán, từ “thị trường cận biên” lên “thị trường mới nổi” trong năm 2025.

Việc có thêm các nhà đầu tư tổ chức lớn tham gia sẽ giúp cho thị trường và nền kinh tế có thêm những dòng vốn mới để phát triển - Ảnh AI: NGỌC DIỆP

Mục tiêu cải thiện khả năng huy động vốn của thị trường

Trong nghiên cứu mới công bố, chuyên gia Gary Harron - Giám đốc Khối Dịch vụ Chứng khoán thuộc ngân hàng HSBC Việt Nam đưa ra một số nhận định về bên hưởng lợi nhờ quá trình nâng hạng này.

Theo đó, những chính sách cải cách gần đây được đưa ra nhằm mục tiêu đáp ứng các tiêu chí nâng hạng, đồng thời cải thiện khả năng tiếp cận thị trường nói chung cho nhà đầu tư nước ngoài.

Cụ thể nhóm chính sách này bao gồm gỡ bỏ yêu cầu ký quỹ trước giao dịch đối với giao dịch mua cổ phiếu của nhà đầu tư nước ngoài là tổ chức; đơn giản hóa thủ tục gia nhập thị trường (MSGD điện tử và sử dụng điện SWIFT); công bố thông tin bắt buộc bằng tiếng Anh theo lộ trình đối với tổ chức phát hành và áp dụng ngay đối với Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCK), Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC) và các Sở giao dịch chứng khoán (SGDCK).

Ông Gary Harron - Giám đốc Khối Dịch vụ Chứng khoán thuộc ngân hàng HSBC Việt Nam. Ảnh: NGỌC DIỆP

Đồng thời, cải thiện quy định về giao dịch ngoài sàn và áp dụng bỏ phiếu điện tử/họp trực tuyến nhằm hỗ trợ nhà đầu tư nước ngoài thực hiện quyền bỏ phiếu tại đại hội đồng cổ đông của công ty đại chúng.

Bộ phận Nghiên cứu Toàn cầu HSBC ghi nhận Việt Nam là thị trường chứng khoán có kết quả hoạt động tốt nhất ASEAN trong năm 2024, nhưng cũng nhận định thị trường vốn Việt Nam vẫn được coi là chưa phát triển đúng tiềm năng. Tăng trưởng kinh tế Việt Nam chủ yếu dựa vào tín dụng ngân hàng trong nhiều thập kỷ qua.

Việc nâng hạng được kỳ vọng sẽ cải thiện khả năng huy động vốn của thị trường, hỗ trợ phát triển kinh tế. Nếu chính thức triển khai, FTSE ước tính việc thăng hạng này có thể thu hút dòng vốn đầu tư nước ngoài trị giá khoảng 6 tỉ USD, tương đương hơn 1% GDP vào Việt Nam.

Thiếu vắng nhóm nhà đầu tư tổ chức

Một vấn đề then chốt được chuyên gia HSBC nhấn mạnh chính là việc còn thiếu vắng nhóm các nhà đầu tư tổ chức.

Số lượng nhà đầu tư cá nhân chiếm tỉ lệ lớn trên thị trường chứng khoán có thể tạo ra nhiều biến động mạnh. Đồng thời làm giảm động lực niêm yết của các công ty chất lượng trong bối cảnh thị trường thiếu vắng những nhà đầu tư dài hạn có chất lượng (các quỹ hưu trí...), hoặc nhà đầu tư tổ chức (nhóm đóng một vai trò quan trọng tại các thị trường chứng khoán đã phát triển).

Việc này cũng giúp thị trường ổn định hơn thông qua sự hiện diện của các nhà đầu tư tổ chức dài hạn, góp phần giải quyết các vấn đề hạn chế nêu trên.

Một thị trường vận hành đầy đủ chức năng có khả năng huy động và phân bổ hiệu quả vốn cho các lĩnh vực, ngành nghề sẽ đóng vai trò quan trọng trong thúc đẩy tăng trưởng GDP cho Việt Nam. Cùng với đó giảm thiểu rủi ro liên quan đến tình trạng quá phụ thuộc vào tín dụng ngân hàng.

Theo Chứng khoán BSC, FTSE Russell phần lớn ra thông báo chấp thuận nâng hạng thị trường vào thời điểm tháng 9 hàng năm – mốc thời gian quan trọng trong việc đánh giá phân loại – với tổng cộng 21/25 lần cho 19 quốc gia ra thông báo trong 17 năm.

Tuy nhiên trong giai đoạn 2008 – 2024, có 4 quốc gia được FTSE ra thông báo nâng hạng vào tháng 3. Cũng cần lưu ý rằng FTSE thường thu thập lấy dữ liệu vào các mốc tháng 6 và tháng 12 hàng năm, từ đó tiếp tục quá trình tham vấn để đưa ra quyết định nâng hạng, hạ bậc.

Cũng theo BSC, khó khăn của nhà đầu tư nước ngoài khi tiếp cận thị trường chứng khoán Việt Nam là thiếu vắng hàng hóa mới. Rất ít doanh nghiệp mới thực hiện IPO và niêm yết; tiến độ chuyển sàn chậm, các doanh nghiệp từ Upcom lên HOSE, HNX rất ít; quy trình rườm rà, quá trình IPO, niêm yết kéo dài, nhiều thủ tục.

NGỌC DIỆP