Năng lượng gió liệu có sinh lời

Liệu có tiềm năng lợi nhuận?

Vào năm 2022, một số công ty năng lượng gió lớn đã báo cáo khoản lỗ hàng tỷ USD do vô số thách thức khiến việc phát triển các trang trại gió mới trên toàn thế giới trở nên khó khăn hơn. Giờ đây, điều đáng lo ngại là các công ty trên toàn cầu có thể không sẵn sàng đầu tư vào các dự án gió cần thiết để đẩy nhanh quá trình chuyển đổi từ nhiên liệu hóa thạch sang các giải pháp thay thế xanh nếu họ không thể nhìn thấy tiềm năng lợi nhuận.

Năng lượng gió đã phát triển theo cấp số nhân trong những năm gần đây nhờ nguồn tài trợ khổng lồ cho nghiên cứu và phát triển cũng như triển khai một số trang trại gió trên bờ và ngoài khơi quy mô lớn trên toàn cầu. Những đổi mới trong công nghệ turbine đã dẫn đến sự phát triển của các máy phát điện khổng lồ an toàn hơn, đáng tin cậy hơn và vận hành êm hơn nhiều so với các máy phát tiền nhiệm.

Vào năm 2021, sản lượng điện từ năng lượng gió đã tăng kỷ lục 273 TWh, tăng 17% so với năm trước. Mức tăng này cao hơn khoảng 55% so với mức tăng của năm 2020 và là mức cao nhất trong tất cả các công nghệ năng lượng tái tạo.

Lý do cho sự tăng trưởng nhanh chóng như vậy là do khoản đầu tư khổng lồ vào việc phát triển các dự án năng lượng gió trên toàn thế giới, với công suất bổ sung đạt 113 GW vào năm 2020 so với 59 GW vào năm 2019. Công suất điện gió toàn cầu đạt khoảng 1.870 TWh vào năm 2021, so với 343 TWh vào năm 2010. Mặc dù con số này sẽ phải tăng đáng kể hơn nữa để đáp ứng mục tiêu không phát thải ròng, với 7.900 TWh vào năm 2030.

Bất chấp sự tăng trưởng mạnh mẽ trong thập kỷ qua, các công ty đang nhận ra rằng rất khó để biến năng lượng gió thành lợi nhuận. Không có vấn đề gì khi nói đến nhu cầu toàn cầu về năng lượng gió, tiếp tục tăng hàng năm khi các quốc gia cố gắng hạn chế sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch. Tuy nhiên, quá trình nghiên cứu và phát triển năng lượng gió, cũng như việc xây dựng các trang trại gió khổng lồ, không hề rẻ và lợi nhuận cho đến nay không phải là điều mà nhiều công ty có được.

Những tổn thất nặng nề

Vào tháng 6 năm ngoái, đã có báo cáo rằng một số công ty năng lượng gió lớn nhất thế giới đang phải đối mặt với những tổn thất nặng nề. Vestas Wind Systems, General Electric Co. và Siemens Gamesa Renewable Energy đều phải đối mặt với chi phí nguyên liệu thô và hậu cần cực cao sau đại dịch khi chuỗi cung ứng bị gián đoạn.

Điều này xảy ra sau một cuộc "chạy đua vũ trang" trong đó các công ty hàng đầu cạnh tranh để xây dựng các turbine gió cao nhất, mạnh nhất bằng bất cứ giá nào có thể đưa họ vượt lên trên phần còn lại.

Ben Backwell, Giám đốc điều hành của Tập đoàn thương mại Hội đồng năng lượng gió toàn cầu, cho biết: "Những gì tôi đang thấy là một sự thất bại to lớn của thị trường. Rủi ro là chúng ta không đi đúng hướng về mức không phát thải ròng và rủi ro khác là các hợp đồng trong chuỗi cung ứng".

Đến tháng 11 năm 2022, GE dự đoán bộ phận năng lượng tái tạo của mình sẽ lỗ 2 tỷ USD, phần lớn là do lạm phát và các thách thức về chuỗi cung ứng. Điều này đã khiến công ty phải cắt giảm, với kế hoạch giảm 20% số lượng nhân viên toàn cầu tại các cơ sở trên bờ trong một năm. Nhiều công ty năng lượng gió đã phải chịu tác động gấp ba lần của lạm phát, giảm ưu đãi thuế và lãi suất tăng trong năm ngoái, cộng thêm sự gián đoạn chuỗi cung ứng do đại dịch.

Vestas, nhà sản xuất turbine gió lớn nhất thế giới, đã báo cáo khoản lỗ hàng năm đầu tiên sau gần một thập kỷ vào năm 2022, khoảng 1,68 tỷ USD. Công ty cho biết doanh số bán hàng năm ngoái đã giảm khoảng 7% và phải đối mặt với chi phí gia tăng trên một số lĩnh vực. Công ty cho biết trong báo cáo thường niên của mình: "Vestas và ngành công nghiệp gió đã sẵn sàng cung cấp các giải pháp để giải quyết cuộc khủng hoảng năng lượng, nhưng bị hạn chế bởi chi phí tăng, thách thức hậu cần, thiết kế thị trường lỗi thời và quy trình cấp phép".

Trong khi đó, Siemens Energy báo lỗ ròng hơn 943,48 triệu USD. Các chuyên gia hiện đang đặt câu hỏi liệu các công ty có thể phục hồi sau những tổn thất này để tạo ra mức tăng trưởng 250 GW mỗi năm cần thiết để đáp ứng các mục tiêu công suất gió toàn cầu vào năm 2030 hay không.

Lạc quan năng lượng gió

May mắn thay, bất chấp thua lỗ, nhiều công ty vẫn lạc quan về triển vọng của họ. Tại Mỹ, điều này một phần được thúc đẩy bởi các khoản tín dụng thuế và trợ cấp mới dự kiến sẽ đến từ Đạo luật Giảm phát năm 2022 của chính quyền Tổng thống Biden. Hơn nữa, với nhu cầu về năng lượng gió dự kiến sẽ tiếp tục tăng trong nhiều thập kỷ tới, những thách thức phải đối mặt hiện nay được coi là một cú hích tạm thời trên một quỹ đạo tích cực tổng thể.

Aaron Barr, một nhà phân tích ngành tại Wood Mackenzie, cho biết: "Thị trường năng lượng gió hiện đang mắc kẹt trong nghịch lý rất kỳ lạ này… Chúng tôi có sự chắc chắn về chính sách khí hậu dài hạn tốt nhất từ trước đến nay, trên tất cả các thị trường lớn nhất, nhưng chúng tôi đang phải vật lộn để vượt qua một thời kỳ mà toàn ngành, đặc biệt là chuỗi cung ứng, đã bị ảnh hưởng bởi các vấn đề mà đỉnh điểm là phá hủy tỷ suất lợi nhuận và khiến nhiều OEM (nhà sản xuất thiết bị gốc) hàng đầu và các nhà cung cấp linh kiện của họ lâm vào tình trạng lợi nhuận âm".

Lời hứa về nhu cầu cao cũng như các khoản tài trợ và trợ cấp mới đang giữ cho tinh thần của ngành năng lượng gió luôn cao và chúng ta có thể mong đợi nhiều ưu đãi hơn cho công suất gió mới trên toàn thế giới khi các quốc gia và khu vực khác công bố chính sách khí hậu của riêng họ.

Tuy nhiên, các chính phủ trên toàn cầu phải tiếp tục đưa ra các biện pháp khuyến khích sự phát triển lớn hơn nhằm đảm bảo rằng các công ty không bị những tổn thất lớn gần đây làm nản lòng khi triển khai các dự án năng lượng gió mới.

Bình An