Nền huyện đường - Di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia cần được tôn tạo
Được công nhận là một điểm trong cụm Di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia, di tích Nền huyện đường tại tổ dân phố 7, xã Can Lộc (Hà Tĩnh) là nơi ghi dấu sự kiện quan trọng trong phong trào Xô Viết - Nghệ Tĩnh 1930 - 1931.
Nền huyện đường là một trong ba điểm thuộc Cụm di tích Xô viết Nghệ Tĩnh 1930-1931 ở Ngã ba Nghèn, xã Can Lộc. Cụm di tích được Bộ trưởng Bộ Văn hóa công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia ngày 16/11/1988 tại Quyết định số 1288/VH-VP.

Nền huyện đường là một trong ba điểm công nhận được công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia.
Theo nội dung khắc trên bia đá tại di tích Nền huyện đường, “Ngày 7/9/1930, tại đây, hơn 1.000 nông dân từ 5 tổng trong huyện (Phù Lưu, Nội Ngoại, Đoài, Ngà Khê và Lai Thạch) mang theo cờ đỏ búa liềm, hô vang khẩu hiệu đấu tranh, rầm rộ kéo về huyện đường đòi thả tù chính trị, làm tê liệt bộ máy cai trị tàn bạo của thực dân phong kiến. Thắng lợi của cuộc biểu tình đã gây tiếng vang lớn, thôi thúc nông dân các địa phương vùng Can Lộc vùng lên giành chính quyền, góp phần tạo nên cao trào cách mạng Xô viết - Nghệ Tĩnh”.

Tại di tích chỉ có một tấm bia đá đặt trên nền cũ của huyện đường xưa.
Với ý nghĩa đặc biệt, Nền huyện đường được công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia không chỉ là niềm tự hào của người dân Can Lộc mà còn là địa chỉ đỏ mang giá trị giáo dục truyền thống cách mạng cho các thế hệ sau.
Dẫu vậy, hiện nay tại di tích chỉ có một tấm bia đá đặt trên nền cũ của huyện đường xưa (nơi làm việc của tri huyện thời xưa - PV) ở khu vực ngã tư đông đúc, phương tiện giao thông qua lại tấp nập. Khuôn viên di tích chỉ rộng khoảng vài chục mét vuông, không có hệ thống hàng rào bảo vệ, không có biển chỉ dẫn hay các hạng mục kiến trúc phụ trợ phù hợp với một di tích quốc gia.

Nền huyện đường xưa ở khu vực ngã tư đông đúc, phương tiện giao thông qua lại tấp nập nhưng không có hàng rào bảo vệ.
Ông Ngô Đức Danh - người dân tổ dân phố 7 cho biết: “Tại các buổi tiếp xúc cử tri, chúng tôi đã nhiều lần kiến nghị lên các cấp chính quyền về việc đầu tư nâng cấp di tích. Chúng tôi mong muốn có hàng rào bảo vệ, nhà bia, hệ thống cây xanh, chiếu sáng mái che cho bia đá… Tuy nhiên đến nay, tình trạng vẫn chưa được cải thiện”.
Cũng cùng quan điểm, ông Phan Chí Thịnh - Bí thư Chi bộ Tổ dân phố 7 cho rằng: “Trong bối cảnh Hà Tĩnh nói riêng, cả nước nói chung đang đẩy mạnh giáo dục truyền thống, du lịch lịch sử - văn hóa, việc đầu tư tôn tạo, nâng cấp di tích Nền huyện đường là yêu cầu cấp thiết. Chúng tôi rất mong các cơ quan, đơn vị chức năng vào cuộc kịp thời".

Cách di tích Nền huyện đường không xa là di tích Mố cầu Nghèn - đây cũng là một điểm trong Cụm di tích Xô viết - Nghệ Tĩnh 1930-1931 ở Ngã ba Nghèn. Di tích này được đầu tư khuôn viên khá đẹp và phù hợp.
Trao đổi về nội dung này, bà Lê Thị Nguyệt Hoa - Trưởng phòng Văn hóa xã hội xã Can Lộc cho biết: “Chúng tôi đã nắm bắt được những thông tin về kiến nghị của người dân. Tuy nhiên, để nâng cấp điểm thuộc cụm Di tích văn hóa lịch sử cấp Quốc gia là nội dung ngoài thẩm quyền của xã.
Xã sẽ sớm có văn bản đề xuất cấp trên sớm bố trí kinh phí tu bổ, xây dựng các hạng mục cần thiết, để trả lại cho di tích một không gian xứng tầm, góp phần giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa - lịch sử của địa phương”.