Nét cổ kính nơi đền thờ Nghĩa vương Nguyễn Biểu

Đền thờ Nghĩa vương Nguyễn Biểu ở thôn Tiến Thọ (xã Yên Hồ) được Nhân dân lập vào năm 1428 với diện tích khoảng 5.000m2, đây cũng là nơi để người dân tưởng nhớ công ơn người sứ thần anh dũng, can trường.

Phía trước Đền là hồ bán nguyệt, cổng vào của ngôi đền thờ gồm 2 cột nanh, thân vuông khối cạnh.

Bên phải của đền có "Nghĩa Vương miếu bi" (Bia miếu thờ Nghĩa Vương), do dân hai thôn Nội Diên và Yên Phúc dựng, văn bia do cử nhân Lê Viết Huy nhuận sắc vào năm Tự Đức thứ 30.

Bên trái sân Đền có "Trung nghĩa bi" (Bia trung nghĩa), do cử nhân Hoàng Xuân Phong soạn vào năm Tự Đức thứ 28 (1875).

Cả hai tấm bia có nội dung ca ngợi công đức, khí tiết, uy linh của Nguyễn Biểu.

Bước vào sau cổng chính là tòa hạ điện, đến nay vẫn còn lưu giữ bức hoành phi “Nghĩa vương miếu” và đôi câu đối chữ Nôm: "Khí phách hiên ngang, vạn kiếp giặc Minh còn khiếp đảm - Danh nhân tuấn kiệt, muôn phương dân Việt mãi tôn thờ".

Kiến trúc Đền theo kiểu chữ Tam gồm ba tòa Hạ - Trung - Thượng điện.

Nét cổ kính của ngôi Đền khắc họa qua từng kiến trúc mái ngói, họa tiết, gỗ.

Hạ điện là nơi để tổ chức các nghi lễ cúng bái vào ngày giỗ Nghĩa vương Nguyễn Biểu và các ngày lễ, tết.

Cả 3 tòa điện đều được xây dựng theo kiến trúc cổ, cột được làm bằng gỗ lim, gỗ mít.

Phía trong cùng là thượng điện, nơi thờ tự Nghĩa vương Nguyễn Biểu.

Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Văn Xuân (84 tuổi, trú tại thôn Tiến Thọ) là người trông coi và lo việc hương khói ở đền Nghĩa vương Nguyễn Biểu cho biết, ngôi đền được xây dựng theo kiến trúc cổ, hình tượng con rồng luôn được đề cao. Rồng được chạm khắc tinh xảo, đẹp mắt, biểu tượng cho sự quyền uy, sức mạnh.

Đền được nhân dân tu sửa nhiều lần, năm 2007 được Nhà nước cho trùng tu tòa Trung điện và năm 2012 đại trùng tu với kinh phí khoảng 7,5 tỷ đồng. Dù vậy, ngôi Đền cơ bản vẫn giữ những yếu tố nguyên gốc thời Nguyễn.

Phía trước ngôi đền là mộ của Nghĩa vương Nguyễn Biểu được xây dựng khang trang, kiến trúc hài hòa.

Nguyễn Biểu là tướng nhà Hậu Trần (không rõ năm sinh - mất vào năm 1413). Nguyễn Biểu đỗ Thái học sinh (Tiến sĩ) thời Trần, phò vua Trần Trùng Quang chống giặc Minh, giữ chức Điện tiền thị Ngự sử.

Năm 1413, quân Minh đánh vào Nghệ An, tình thế đất nước lúc ấy rất nguy cấp. Vua Trùng Quang phải chạy vào Hóa Châu và sai Nguyễn Biểu đi sứ giảng hòa, thực hiện kế hoãn binh.

Biết rõ bản chất tàn bạo của giặc Minh, Nguyễn Biểu xác định lần đi này là một sống mười chết. Nhưng với khí phách của một tướng lĩnh nước Nam, ông không hề run sợ.

Ông đã bị tướng nhà Minh là Trương Phụ sai quân đưa ra trói dưới cầu Yên Quốc cho thủy triều lên cao dìm chết.

Sau khi chiến thắng quân Minh, nhà vua đã cho lập đền thờ ông ở Nội Diên (hiện nay tại xã Yên Hồ, huyện Đức Thọ) phong là Nghĩa Liệt Hiển ứng Uy Linh Trợ Thuận đại vương - tức Nghĩa sĩ Đại Vương.

Đền thờ Nguyễn Biểu là di tích lịch sử văn hóa được nhà nước xếp hạng cấp quốc gia từ năm 1991.

Cẩm Kỳ