Nếu không dùng chung hạ tầng viễn thông, ngân sách nhà nước sẽ tốn 2.100 tỷ đồng/năm

Ảnh minh họa.

Bộ Công an đang dự thảo Nghị quyết về sử dụng chung công trình hạ tầng kỹ thuật, cơ sở hạ tầng viễn thông của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp để thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội.

MẠNG CÁP QUANG NGÀNH CÔNG AN DÀI KHOẢNG 120.000 KM

Theo tờ trình Dự thảo, Bộ Công an cho biết đang triển khai Dự án “Xây dựng mạng cáp quang ngành Công an từ Trung ương đến cấp xã” với tổng chiều dài khoảng 120.000 km, tổng mức đầu tư khoảng 8.432 tỷ đồng, yêu cầu hoàn thành trong năm 2026. Đây là hạ tầng cốt lõi, có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc nâng cao năng lực bảo đảm an ninh, trật tự trên toàn quốc. Để đáp ứng yêu cầu về tiến độ Dự án và thực hiện mô hình tổ chức bộ máy hai cấp của Bộ Công an (theo Nghị định số 02/2025/NĐ-CP). Do vậy, việc sử dụng chung công trình hạ tầng kỹ thuật, cơ sở hạ tầng viễn thông của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp là cần thiết và cấp bách với các lý do sau:

Thứ nhất, việc đầu tư mới toàn bộ hệ thống hạ tầng (cống, bể, cột, cột điện…) để thực hiện Dự án “Xây dựng mạng cáp quang ngành Công an từ Trung ương đến cấp xã” đòi hỏi chi phí đầu tư lớn, không hiệu quả; thời gian thực hiện dài, không bảo đảm tiến độ hoàn thành Dự án vào năm 2026.

Thứ hai, hiện nay, về cơ bản, hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng viễn thông, trong đó có hệ thống cống, bể cột… đã được đầu tư tương đối đồng bộ. Nhiều công trình hạ tầng kỹ thuật, cơ sở hạ tầng viễn thông vẫn còn khả năng chia sẻ, sử dụng chung . Trong khi đó, pháp luật hiện hành chưa quy định cơ chế cho phép các Bộ Công an được sử dụng chung công trình hạ tầng kỹ thuật, cơ sở hạ tầng viễn thông của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp và miễn phí sử dụng các hạ tầng nêu trên trong trường hợp thực hiện nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội.

Theo tính toán sơ bộ, trường hợp phải thuê các hạ tầng kỹ thuật như cống, bể, cột, cột điện… từ Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT), Tổng công ty Đường sắt Việt Nam (VNR)…, Bộ Công an phải sử dụng ngân sách nhà nước để cho việc thuê hạ tầng nêu trên (dự kiến khoảng 2.100 tỷ đồng/năm). Điều này gây áp lực lớn cho ngân sách Nhà nước và không bảo đảm hiệu quả đầu tư.

Qua rà soát cho thấy, các tài sản nêu trên được đầu tư bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước và giao cho các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp nhà nước quản lý hoặc do doanh nghiệp nhà nước (Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ) đầu tư. Do đó, việc sử dụng chung các tài sản sẽ đem lại lợi ích tổng thể, tiết kiệm nguồn lực; đồng thời việc chi trả chi phí sử dụng các tài sản này cũng chỉ là điều phối các nguồn lực trong nội bộ các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp nhà nước.

Thứ ba, trên thực tế, hệ thống camera an ninh, trung tâm điều hành đô thị thông minh tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng..., các địa phương đã sử dụng hạ tầng sẵn có của ngành điện lực, bưu chính viễn thông để đặt thiết bị, kéo cáp, truyền dẫn dữ liệu về trung tâm xử lý tập trung. Nhờ đó, tiết kiệm đáng kể thời gian, chi phí đầu tư, đồng thời giúp các cơ quan công an, chính quyền địa phương dễ dàng phối hợp, xử lý tình huống trên địa bàn.

Hiện nay, Bộ Quốc phòng đang thực hiện phát triển mở rộng mạng thông tin quân sự phục vụ Đề án 06; điều chỉnh tổ chức quân sự địa phương đồng bộ với bộ máy chính quyền địa phương 02 cấp, xây dựng Chính phủ điện tử và Đề án phát triển khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo, tự động hóa chỉ huy trong Quân đội, nhu cầu sử dụng chung hạ tầng viễn thông thụ động của doanh nghiệp là cần thiết để đảm bảo tiến độ, tiết kiệm ngân sách nhà nước.

Tuy nhiên, theo Bộ Công an, pháp luật hiện hành chưa quy định rõ cơ sở pháp lý để sử dụng chung công trình hạ tầng kỹ thuật, cơ sở hạ tầng viễn thông nêu trên để thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự an toàn xã hội. Do đó, việc xây dựng, ban hành Nghị quyết của Chính phủ về sử dụng chung công trình hạ tầng kỹ thuật, cơ sở hạ tầng viễn thông của các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp để thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, an ninh là cần thiết; qua đó, tạo cơ sở pháp lý để tiết kiệm, sử dụng hiệu quả nguồn lực của nhà nước, tháo gỡ, khó khăn vướng mắc, phục vụ yêu cầu cấp bách trong đầu tư xây dựng mạng cáp quang ngành Công an, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội.

BỐN NGUYÊN TẮC DÙNG CHUNG

Bộ Công an cho biết với thực trạng quy định của pháp luật như trên đã gây khó khăn, vướng mắc trong thực tế, cụ thể là việc thiếu quyền tiếp cận hạ tầng hiện có gây lúng túng, chậm trễ trong triển khai các nhiệm vụ cấp thiết về quốc phòng, an ninh, đặc biệt là ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện Dự án “Xây dựng mạng cáp quang ngành Công an đến cấp xã”.

Trong bối cảnh chuyển đổi số, yêu cầu xây dựng hệ thống dữ liệu lớn phục vụ công tác nghiệp vụ, phòng chống tội phạm, các cơ quan an ninh cần triển khai mạng truyền dẫn riêng, bảo mật cao, kết nối liên thông từ trung ương đến địa phương. Nếu việc triển khai bị phân tán, không kịp thời, thiếu đồng bộ sẽ dễ tạo ra lỗ hổng trong kết nối, giám sát và xử lý thông tin, làm suy giảm khả năng ứng phó trước những rủi ro, thách thức ngày càng phức tạp của tình hình quốc phòng, an ninh quốc gia.

Bên cạnh đó là gây lãng phí lớn về nguồn lực, tăng gánh nặng ngân sách nhà nước. Theo đó, do không có cơ sở pháp lý cho việc sử dụng miễn phí, Bộ Công an buộc phải chi trả chi phí thuê hạ tầng từ các doanh nghiệp. Dự kiến chi phí này có thể lên tới 2.100 tỷ đồng/năm, trong khi nhiều hệ thống hạ tầng này là tài sản công đã được đầu tư bằng nguồn vốn nhà nước hoặc tài sản của doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ hoặc cơ quan, tổ chức nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập. Các nhiệm vụ quốc phòng cũng gặp khó khăn tương tự. Việc phải xây dựng hệ thống hạ tầng riêng thay vì chia sẻ làm tăng chi phí đầu tư công, gây trùng lặp, lãng phí tài nguyên hạ tầng, không phù hợp với chủ trương tiết kiệm, khai thác hiệu quả tài sản công và huy động nguồn lực xã hội cho phát triển.

Theo đó, Bộ Công an đề xuất, đối với phạm vi, đối tượng áp dụng và công trình hạ tầng kỹ thuật, cơ sở hạ tầng viễn thông được sử dụng chung, theo đó công trình hạ tầng kỹ thuật bao gồm các công trình được xây dựng để bố trí, lắp đặt đường dây, cáp và đường ống; cột ăng ten; cột treo cáp (dây dẫn); cột điện lực; cống, bể cáp; hầm, hào và tuy nen kỹ thuật; đường bộ; hầm đường bộ, hầm đường sắt, cống ngầm; cầu đường bộ, cầu đường sắt; hành lang kỹ thuật dọc các tuyến đường bộ, đường sắt; công trình hạ tầng tích hợp có khả năng bố trí thiết bị viễn thông; công trình hạ tầng kỹ thuật khác.

Về nguyên tắc thực hiện, việc sử dụng công trình hạ tầng dùng chung phải bảo đảm 04 nguyên tắc: một là, tuân thủ quy định của pháp luật về quốc phòng, an ninh quốc gia, an toàn thông tin, bí mật nhà nước và pháp luật có liên quan; hai là, bảo đảm tính khả thi về mặt kỹ thuật; không làm ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp, hoạt động sản xuất, kinh doanh bình thường của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp có công trình, hạ tầng được chia sẻ; ba là, sử dụng đúng mục đích, đúng phạm vi, hiệu quả, tiết kiệm, tránh lãng phí, chồng chéo; bốn là, bảo đảm an toàn kỹ thuật, an toàn lao động và duy trì hoạt động ổn định của công trình, hạ tầng được chia sẻ.

Về quyền và trách nhiệm của các bên, tờ trình dự thảo cho biết Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp được chia sẻ, sử dụng chung công trình hạ tầng kỹ thuật, cơ sở hạ tầng viễn thông: (i) Được sử dụng miễn phí các công trình hạ tầng khi phục vụ yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội; (ii) Xác định rõ nhu cầu, phạm vi, thời hạn, địa điểm và mục đích sử dụng công trình hạ tầng kỹ thuật, cơ sở hạ tầng viễn thông khi yêu cầu chia sẻ, sử dụng chung; (iii) Thống nhất với đơn vị sở hữu, quản lý công trình hạ tầng, trừ các trường hợp khẩn cấp; (iv) Quản lý, sử dụng đúng mục đích, tiết kiệm, hiệu quả; (v) Không được chuyển giao, chia sẻ lại quyền sử dụng chung cho tổ chức, cá nhân khác dưới bất kỳ hình thức nào; kịp thời hoàn trả hoặc chấm dứt việc sử dụng chung khi hết nhu cầu hoặc khi có yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền; (vi) Có trách nhiệm phối hợp hỗ trợ kỹ thuật và khôi phục nguyên trạng nếu có hư hỏng, thiệt hại.

Tại dự thảo Nghị quyết, về quy định chuyển tiếp, việc sử dụng chung công trình hạ tầng kỹ thuật, cơ sở hạ tầng viễn thông, cơ sở hạ tầng khác của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp để thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội trước ngày Nghị quyết này có hiệu lực thi hành được tiếp tục thanh toán theo các thỏa thuận đã ký kết. Còn sau khi Nghị quyết chính thức có hiệu lực thì việc áp dụng cơ chế hạch toán và xử lý tài chính theo quy định tại nghị quyết này.

Dự thảo Nghị quyết về sử dụng chung công trình hạ tầng kỹ thuật, cơ sở hạ tầng viễn thông của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp để thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội gồm 9 Điều và đang được Bộ Công an lấy ý kiến nhân dân trên Cổng thông tin điện tử của Bộ Bộ an.

Thủy Diệu