Nga hé lộ sứ mệnh tàu ngầm hạt nhân 'không đối thủ'

Hạm đội Thái Bình Dương Nga thông báo tàu ngầm tên lửa đạn đạo lớp Borei-A Hoàng đế Alexander III đã hoàn tất 3 tháng tuần tra tại Thái Bình Dương. Ảnh minh họa: Paluba.

Hạm đội Thái Bình Dương của Nga ngày 8/9 cho biết tàu ngầm chiến lược Hoàng đế Alexander III thuộc Dự án 955A (Borei-A) đã hoàn thành “nhiệm vụ tác chiến” và trở về căn cứ thường trực ở bán đảo Kamchatka.

Chuẩn Đô đốc Valery Varfolomeev, Tư lệnh lực lượng tàu ngầm Hạm đội Thái Bình Dương, ca ngợi thủy thủ đoàn vì đã “hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ”, đồng thời nhấn mạnh vai trò của họ trong việc bảo đảm an ninh quốc gia, theo hãng tin Tass.

Theo kế hoạch, tàu sẽ tiếp tục tham gia huấn luyện sau giai đoạn nghỉ ngơi và bổ sung hậu cần.

"Không có đối thủ"

Alexander III là tàu ngầm lớp Borei-A, thế hệ mới trong lực lượng răn đe hạt nhân chiến lược của Nga. So với thế hệ trước, tàu hoạt động êm hơn nhờ giảm tiếng ồn, tăng khả năng tàng hình dưới nước.

Với lượng choán nước khoảng 24.000 tấn, dài 170 mét, được vận hành bởi lò phản ứng hạt nhân, con tàu có tầm hoạt động gần như không giới hạn và tốc độ tối đa khi lặn đạt 29 hải lý/giờ (54 km/h), theo trang Bulgarian Military.

Tàu ngầm tên lửa đạn đạo Nga Emperor Alexander III được nhìn thấy sau lễ đưa vào hoạt động tại xưởng đóng tàu Sevmash ở Severodvinsk thuộc vùng Arkhangelsk của Nga vào tháng 12/2023. Ảnh: Kremlin.

Trang bị chính của tàu là 16 tên lửa đạn đạo liên lục địa Bulava (RSM-56), mỗi tên lửa mang nhiều đầu đạn hạt nhân độc lập, tầm bắn khoảng 8.300 km - tạo thành “mũi nhọn” trong bộ ba hạt nhân của Nga.

Mỗi tên lửa có thể mang nhiều đầu đạn hạt nhân, dù hiện số lượng đã được điều chỉnh để phù hợp với Hiệp ước Cắt giảm Vũ khí Chiến lược Mới (New START) giữa Nga và Mỹ, dự kiến hết hiệu lực vào tháng 2/2026.

Ngoài ra, tàu còn sở hữu ngư lôi để tự vệ trước các mối đe dọa từ tàu ngầm và tàu mặt nước đối phương.

Đặc biệt, năng lực di chuyển dưới băng của Alexander III giúp Nga đảm bảo sự cơ động của hạm đội, cho phép các tàu ngầm luân chuyển, đặc biệt giữa Hạm đội phương Bắc và Hạm đội Thái Bình Dương trong các tuyến hàng hải tại Bắc Cực mà không cần nổi lên mặt nước, duy trì tính bí mật ngay cả trong tình huống xung đột.

Khi chủ trì lễ biên chế tàu ngầm vào 12/2023, Tổng thống Vladimir Putin gọi đây là “tàu sân bay tên lửa đáng gờm, không có đối thủ trong cùng lớp”, đảm bảo an ninh quốc gia bằng cách thực hiện nhiệm vụ răn đe chiến lược.

Cuộc cạnh tranh dưới lòng đại dương

Việc Nga công khai hoạt động của tàu ngầm hạt nhân diễn ra trong bối cảnh Tổng thống Mỹ Donald Trump thúc đẩy ý tưởng giải trừ hạt nhân giữa các cường quốc, còn Trung Quốc vừa giới thiệu loạt vũ khí hạt nhân mới, trong đó có tên lửa phóng từ tàu ngầm.

Nga hiện sở hữu kho vũ khí hạt nhân lớn nhất thế giới tính theo đầu đạn và vận hành 12 tàu ngầm mang tên lửa đạn đạo chiến lược. Các tàu này giữ vai trò then chốt trong chiến lược răn đe, sẵn sàng phóng đòn tấn công hạt nhân khi có lệnh.

Tại lễ bàn giao Alexander III, Tổng thống Vladimir Putin cũng nhấn nhấn mạnh hải quân Nga sẽ được tăng cường cả về số lượng lẫn sức mạnh, đặc biệt ở những vùng biển chiến lược như Bắc Cực, Viễn Đông, Biển Đen, Baltic và Caspi.

Trước khi gia nhập Hạm đội Thái Bình Dương, Alexander III đã trải qua thử nghiệm trên biển, phóng thử tên lửa đạn đạo và thực hiện chuyến hải trình xuyên Bắc Băng Dương từ Hạm đội phương Bắc ở biển Barents đến căn cứ mới ở Kamchatka, hoàn tất vào tháng 9/2024.

Tàu ngầm hạt nhân Alexander III trong chuyến hải trình dưới băng qua 6 vùng biển Bắc Cực.

Trong báo cáo công bố tháng 5, Liên đoàn Các nhà khoa học Mỹ (FAS) cho biết Nga hiện vận hành 12 tàu ngầm hạt nhân mang tên lửa đạn đạo, gồm 5 tàu lớp Delta IV (Đề án 667BRDM Delfin) và 7 tàu lớp Borei (Đề án 955/A), trong đó có 4 chiếc Borei-A cải tiến.

Sự hiện diện ngày càng thường xuyên của các tàu ngầm hạt nhân tại Thái Bình Dương cho thấy tham vọng duy trì cán cân chiến lược trước việc Mỹ mở rộng hạm đội tàu ngầm trong khu vực.

Giới quan sát cho rằng chưa rõ Nga sẽ triển khai thêm bao nhiêu tàu ngầm chiến lược tới Viễn Đông, nhưng việc công khai chuyến tuần tra lần này đã gửi đi một tín hiệu mạnh mẽ: Moscow quyết tâm giữ vững sức mạnh răn đe hạt nhân ngay cả khi đang trong xung đột tại Ukraine.

Phương Linh