Nga tuyên bố sắp xây một đường ống mới dẫn khí đốt sang Trung Quốc

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (trái) và Tổng thống Nga Vladimir Putin tại cuộc gặp ở Bắc Kinh ngày 2/9 - Ảnh: Reuters.

Thỏa thuận được ký kết trong bối cảnh Moscow và Bắc Kinh tìm cách tạo đối trọng với trật tự thế giới do Washington dẫn đầu đang có nhiều thay đổi trong nhiệm kỳ thứ hai của Tổng thống Donald Trump.

Theo tờ báo Financial Times, phía Nga công bố thỏa thuận trên sau khi Tổng thống Vladimir Putin có cuộc gặp với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình ở Bắc Kinh vào hôm 2/9. Hãng khí đốt quốc doanh Gazprom của Nga nói hai bên đã ký một văn bản mang tính ràng buộc pháp lý sau nhiều năm đàm phán về dự án này rơi vào đình trệ. Tuy nhiên, văn bản này mới chỉ bao gồm các điều khoản chung và chưa đưa ra chi tiết về chi phí dự án. Phía Trung Quốc chưa có tuyên bố nào về dự án này.

“Các cuộc thảo luận sắp tới sẽ tập trung vào vấn đề cấp vốn để xây dựng dự án và các điều khoản thương mại của việc cung cấp khí đốt”, hãng thông tấn Nga Tass dẫn lời CEO Alexei Miller của Gazprom tại Bắc Kinh hôm 2/9. Theo ông Miller, thỏa thuận cung cấp khí đốt dài hạn theo dự án này sẽ có thời hạn 30 năm.

Dù chi phí xây dựng dự án chưa được công bố, thỏa thuận này phát tín hiệu về một sự dịch chuyển lớn trên thị trường khí đốt toàn cầu. Một khi hoàn tất, dự kiến vào đầu thập niên 2030, đường ống Power of Siberia 2 sẽ vận chuyển về phía Đông mỗi năm 50 tỷ mét khối khí đốt từ những mỏ khí trước đây phục vụ thị trường châu Âu. Đối với Trung Quốc, đây sẽ là một nguồn cung năng lượng thay thế cho khí hóa lỏng (LNG) nhập khẩu từ Mỹ, Qatar và Australia.

Dự án cũng có thể làm thay đổi yếu tố kinh tế mà các công ty đang cân nhắc trong việc đầu tư xây dựng thêm các cảng xuất khẩu LNG, nhất là ở Mỹ - theo học giả Anne-Sophie Corbeau của Trung tâm Chính sách năng lượng toàn cầu thuộc Đại học Columbia.

“Đây là một tín hiệu rất rõ ràng. Đột nhiên chúng ta phải loại bỏ 50 tỷ mét khối nhu cầu khỏi phương trình. Đối với những ai muốn đưa ra quyết định đầu tư cuối cùng vào lúc này, tôi cảm thấy có chút lo lắng”, bà Corbeau nói.

Hãng thông tấn Nga Interfax cho biết tham gia đàm phán về dự án Power of Siberia 2 còn có Tổng thống Mông Cổ Khurelsukh Ukhnaa, vì đường ống này chạy qua Mông Cổ.

Theo ông Miller, Nga và Trung Quốc cũng đã ký các thỏa thuận thương mại nhằm tăng lượng cung cấp khí đốt của Nga cho Trung Quốc qua các đường ống hiện có thêm 8 tỷ mét khối mỗi năm từ mức hiện tại, với mục tiêu nâng tổng lượng cung cấp hàng năm lên 56 tỷ mét khối trước khi đường ống mới được xây xong.

Nhưng ngay cả khi Power of Siberia 2 đi vào hoạt động, tổng lượng xuất khẩu khí đốt qua đường ống của Nga sang Trung Quốc mỗi năm cũng chỉ đạt khoảng 106 tỷ mét khối, tương đương khoảng một nửa lượng khí đốt Nga bán cho thị trường châu Âu trước khi nổ ra chiến tranh Nga - Ukraine. Trước cuộc chiến này, mỗi năm Nga cung cấp cho châu Âu gần 200 tỷ mét khối khí đốt, theo Gazprom.

Ngoài ra, theo ông Miller, Nga có thể thu được ít tiền hơn khi bán khí đốt cho Trung Quốc nếu so với cùng một khối lượng khí đốt bán cho châu Âu, vì giá khí đốt bán cho Trung Quốc “thấp hơn một cách khách quan” so với giá bán cho châu Âu, vì các mỏ ở gần hơn và quãng đường vận chuyển cũng ngắn hơn.

Theo giới phân tích, các chi tiết thương mại của dự án Power of Siberia 2 - những nội dung còn chưa được nhất trí giữa Nga và Trung Quốc - sẽ giữ vai trò quan trọng đối với Nga bởi nguồn thu từ xuất khẩu năng lượng của nước này đang suy giảm và Gazprom đang chật vật.

Nga là nhà cung cấp khí đốt qua đường ống lớn nhất và là nhà cung cấp LNG lớn thứ ba của Trung Quốc sau Australia và Qatar. Đường ống mới khi đi vào hoạt động sẽ làm gia tăng mạnh mẽ khối lượng năng lượng Trung Quốc mà mua từ Nga và giúp bù đắp cho việc Nga mất thị trường ở châu Âu do cuộc chiến ở Ukraine.

Ông Chris Beddor, Phó giám đốc phụ trách nghiên cứu tại công ty Gavekal, cho biết cuộc chiến tranh năm nay giữa Israel và Iran có thể đã ảnh hưởng đến đánh giá của Bắc Kinh. “Trung Quốc từ lâu đã ngại tăng mức độ phụ thuộc vào nhập khẩu năng lượng từ Nga, nhưng xung đột ở Trung Đông đã nhấn mạnh rằng họ không có nhiều lựa chọn an toàn”, ông Beddor nói.

Bà Corbeau cho biết sau khi đường ống mới được xây dựng xong, Trung Quốc sẽ phụ thuộc vào Nga khoảng 1/5 nhu cầu tiêu thụ khí đốt của nước này. “Trung Quốc sẽ nhập khẩu khoảng 100 tỷ mét khối khí đốt qua đường ống và 20-30 tỷ mét khối LNG từ Nga mỗi năm trong khi tổng mức nhu cầu của nước này sẽ vào khoảng 600 tỷ mét khối”, bà nói.

An Huy