Nga và Ấn Độ thắt chặt quan hệ đối tác, gửi thông điệp mạnh tới Mỹ
Chuyến thăm New Delhi của Tổng thống Nga Vladimir Putin tuần này đã trở thành một thông điệp mạnh mẽ về tự chủ chiến lược của Ấn Độ trong bối cảnh quan hệ với Mỹ đang xấu đi.
Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi (trái, phía trước) và Tổng thống Nga Vladimir Putin (phải, phía trước) dự phiên toàn thể Diễn đàn Doanh nghiệp Ấn Độ - Nga tại New Delhi, ngày 5/12/2025. Ảnh: ANI/TTXVN
Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi đã long trọng tiếp đón nhà lãnh đạo Nga tối 4/12 tại sân bay, phá vỡ nghi thức ngoại giao thông thường.
Theo nhận định của ông Harsh V. Pant, Phó Chủ tịch Quỹ Nghiên cứu Observer tại New Delhi và Giáo sư thỉnh giảng tại King's College London trên tờ Time ngày 5/12, hình ảnh này là lời nhắc nhở rằng Nga không hề bị cô lập về mặt địa chính trị ở những khu vực quan trọng trên thế giới, đồng thời là cơ hội để New Delhi thể hiện lập trường độc lập khi quan hệ Ấn Độ - Mỹ đang căng thẳng.
Rạn nứt quan hệ với Mỹ
Quan hệ Ấn Độ - Mỹ đang đối mặt với nhiều rạn nứt nghiêm trọng. Tổng thống Mỹ Donald Trump đã áp thuế 50% lên hàng hóa Ấn Độ với lý do nước này mua dầu của Nga và đây là một trong những mức thuế cao nhất thế giới.
Các vấn đề bất đồng không chỉ dừng ở thương mại mà còn liên quan đến thị thực H1-B, Pakistan, và việc chính quyền Mỹ thúc đẩy thành lập khối G2 với Trung Quốc. Điều này đi ngược lại chính sách hàng thập kỷ của Mỹ.
Cách Tổng thống Trump và một số cố vấn cấp cao công khai chỉ trích Ấn Độ trong những tháng gần đây đã trở thành áp lực chính trị đối với Thủ tướng Modi ở trong nước và làm dấy lên cuộc tranh luận về cách New Delhi xích lại gần Washington hơn trong hai thập kỷ qua.
Chương trình nghị sự đa dạng
Chương trình nghị sự chuyến thăm của Tổng thống Putin bao gồm năng lượng, quốc phòng, hàng không dân dụng, khoáng sản thiết yếu, các dự án đầu tư và lao động. Ấn Độ vẫn muốn Nga đẩy nhanh chuyển giao các thiết bị quân sự quan trọng, bao gồm hai hệ thống phòng thủ tên lửa S-400 theo thỏa thuận năm 2018 đã bị trì hoãn do chiến sự ở Ukraine. Hai bên đã nhất trí mở rộng hợp tác quốc phòng hơn nữa.
Tuy nhiên, thị phần vũ khí của Nga ở Ấn Độ đã giảm một nửa trong những năm gần đây, mặc dù Moskva vẫn là nhà cung cấp vũ khí lớn nhất của New Delhi. Việc Ấn Độ liên tục thúc đẩy đa dạng hóa nguồn cung cấp vũ khí trong bối cảnh Nga đang bị chi phối ở Ukraine sẽ ảnh hưởng đến mối quan hệ quốc phòng song phương trong tương lai.
Dù vậy, thương mại và kinh tế chiếm ưu thế trong chương trình nghị sự chuyến thăm. Tại cuộc họp báo ngày 5/12, Tổng thống Putin và Thủ tướng Modi đã vạch ra chương trình hợp tác kinh tế cho đến năm 2030. Thương mại song phương đang bị lệch rất nhiều về phía Nga, vì vậy New Delhi hiện đang tìm kiếm cơ hội tiếp cận thị trường lớn hơn ở Nga, đặc biệt là trong lĩnh vực dược phẩm, máy móc và nông sản. Tổng thống Putin đã cam kết sẽ cung cấp nhiên liệu "không bị gián đoạn" để thúc đẩy nền kinh tế Ấn Độ.
Hãng thông tấn TASS (Nga) ngày 6/12 dẫn lời người phát ngôn Bộ Ngoại giao Ấn Độ Randhir Jaiswal cho biết chuyến thăm cấp nhà nước của Tổng thống Putin tới New Delhi "rất thành công" và là "một chuyến thăm đáng nhớ".
Về phần mình, ông Putin nêu rõ: "Các cuộc đàm phán của chúng tôi với những người bạn Ấn Độ ngày hôm qua và hôm nay diễn ra trong bầu không khí thực sự cởi mở và mang tính xây dựng. Chúng tôi thực sự coi trọng mối quan hệ hữu nghị bền chặt với Ấn Độ. Nền tảng của mối quan hệ này đã được đặt nền móng từ giữa thế kỷ trước". Nga cho biết họ muốn nhập khẩu nhiều hàng hóa hơn từ Ấn Độ nhằm mục tiêu tăng kim ngạch thương mại lên 100 tỷ đô la vào năm 2030.
Mô tả mối quan hệ đối tác lâu dài giữa Ấn Độ và Nga là "ngôi sao dẫn đường", Thủ tướng Modi cho biết: "Dựa trên sự tôn trọng lẫn nhau và lòng tin sâu sắc, mối quan hệ này luôn vượt qua được thử thách của thời gian. Chúng tôi đã thống nhất về một chương trình hợp tác kinh tế cho giai đoạn đến năm 2030. Điều này sẽ giúp thương mại và đầu tư của chúng tôi đa dạng hơn, cân bằng hơn và bền vững hơn".
Tái định hình quan hệ quốc phòng
Theo hãng tin Reuters, một phái đoàn doanh nghiệp và chính phủ lớn đã tháp tùng Tổng thống Putin đến Ấn Độ. Trong số các thỏa thuận được ký kết, hai nước đã nhất trí hỗ trợ người Ấn Độ sang Nga làm việc, thành lập một nhà máy phân bón liên doanh tại Nga, tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực nông nghiệp, y tế và vận tải biển.
Hai bên cũng nhất trí tái định hình quan hệ quốc phòng để tính đến nỗ lực của New Delhi hướng tới tự chủ thông qua nghiên cứu và phát triển chung, cũng như sản xuất các nền tảng quốc phòng tiên tiến. Điều này sẽ bao gồm việc sản xuất chung tại Ấn Độ các phụ tùng, linh kiện, cụm lắp ráp và các sản phẩm khác để bảo dưỡng vũ khí và thiết bị quân sự của Nga.
Ấn Độ đã trải thảm đỏ đón Tổng thống Putin trong chuyến thăm cấp nhà nước kéo dài 2 ngày của ông, chuyến thăm đầu tiên tới New Delhi kể từ khi xung đột Nga - Ukraine nổ ra năm 2022. Tuy nhiên, New Delhi cũng đang đàm phán với Mỹ về một thỏa thuận thương mại nhằm cắt giảm thuế quan mà Tổng thống Donald Trump áp đặt lên hàng hóa Ấn Độ. Phó Đại diện Thương mại Mỹ Rick Switzer vẫn dự kiến sẽ đến Ấn Độ vào đầu tuần tới.
Ấn Độ cho rằng thuế quan của chính quyền Mỹ là không hợp lý và phi lý, đồng thời lưu ý đến việc Mỹ vẫn tiếp tục giao thương với Nga. Mỹ và Liên minh châu Âu vẫn nhập khẩu hàng tỷ USD năng lượng và hàng hóa từ Nga, từ khí đốt tự nhiên hóa lỏng đến uranium làm giàu, bất chấp các lệnh trừng phạt kinh tế.
Chuyên gia Pant kết luận, chuyến thăm của Tổng thống Putin sẽ là thông điệp gửi Mỹ rằng cách tiếp cận của họ đối với Ấn Độ gần đây khó có thể hiệu quả.
