Ngành công nghiệp quốc phòng Ukraine vận động để được xuất khẩu vũ khí

Binh sĩ Ukraine sử dụng lựu pháo trong xung đột với lực lượng Nga. Ảnh tư liệu: AP/TTXVN

Kể từ khi xung đột Nga - Ukraine bùng phát năm 2022, Ukraine gần như đã đóng băng hoạt động xuất khẩu vũ khí, siết chặt quy định phê duyệt để bảo đảm mọi đạn pháo, thiết bị bay không người lái (UAV) và tên lửa sẵn có đều ở lại trong nước. Business Insider (Mỹ) cho biết, các quy định này hạn chế đến mức khiến việc xuất khẩu vũ khí gần như bất khả thi.

Trong khi đó, ngành công nghiệp quốc phòng Ukraine đang bùng nổ. Các công ty Ukraine hiện sản xuất từ thiết bị bay không người lái đến tên lửa, hệ thống pháo và đạn dược với tốc độ chưa từng có tiền lệ trước xung đột. Tổng thống Volodymyr Zelensky cho biết 30% thiết bị quân sự sử dụng trong năm ngoái được sản xuất trong nước và ông muốn con số này đạt 50% vào cuối năm 2025.

Thoạt nhìn, xuất khẩu có vẻ trái ngược với lẽ thường hoặc mang nhiều rủi ro trong bối cảnh Ukraine đang ở trong xung đột và phải đối mặt với sự hỗ trợ không chắc chắn của phương Tây. Tuy nhiên, các nhà sản xuất vũ khí Ukraine lập luận rằng xuất khẩu sẽ mở rộng sản xuất, giảm chi phí và củng cố nền tảng quốc phòng của nước này.

Ông Serhiy Goncharov, Tổng giám đốc điều hành Hiệp hội Công nghiệp Quốc phòng Ukraine (NAUDI), đại diện cho khoảng 100 công ty, đánh giá việc xuất khẩu một phần sản phẩm quân sự sẽ không gây tổn hại đến khả năng phòng vệ của Ukraine mà thay vào đó sẽ làm tăng tiềm năng quốc phòng của Ukraine.

Các công ty Ukraine khẳng định họ có thể sản xuất nhiều vũ khí hơn so với khả năng mua sắm của chính phủ. Ông Goncharov cho biết năng lực sản xuất lớn gấp 3 lần ngân sách quốc phòng của nhà nước. Ông đồng thời than phiền rằng những hạn chế đối với lĩnh vực quốc phòng làm tăng chi phí và cản trở nghiên cứu.

Theo ông, các chương trình của phương Tây nhằm thúc đẩy sản xuất tại Ukraine là điều đáng hoan nghênh, nhưng vẫn còn xa mới bù đắp được khoảng trống. Một số công ty thừa nhận họ có nhu cầu quốc tế lớn và sẵn sàng xuất khẩu ngay lập tức nếu các hạn chế được dỡ bỏ.

Một số công ty Ukraine đang quảng bá thiết bị ra nước ngoài, sẵn sàng cho ngày có thể bán. Quan điểm của họ là xuất khẩu sẽ thúc đẩy sản lượng chung, giúp ích cho Ukraine thay vì gây tổn hại cho nước này, đồng thời cũng góp phần “tăng sức khỏe” của nền tảng công nghiệp quốc phòng.

Trong lĩnh vực sản xuất, việc mở rộng quy mô và nâng cao hiệu quả thường giúp giảm chi phí trên mỗi sản phẩm. Ông Goncharov cho rằng, khi dòng tiền được bổ sung, các nhà sản xuất có thể đẩy mạnh sản lượng để cung ứng cho cả Ukraine lẫn các khách hàng nước ngoài, nhờ đó Ukraine sẽ mua được vũ khí với giá rẻ hơn

Ngoài ra, ông Goncharov nhận định tăng trưởng trong lĩnh vực quốc phòng nội địa sẽ tạo điều kiện để các công ty đầu tư nhiều hơn vào nghiên cứu và thử nghiệm công nghệ mới. Và các công ty này cũng sẽ đóng thuế nhiều hơn.

Hoạt động xuất khẩu còn góp phần thúc đẩy sản xuất các sản phẩm đặc thù, những hệ thống chuyên biệt tuy ít được sử dụng trong nước nhưng lại vô cùng hữu ích trên chiến trường.

Binh sĩ Ukraine. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN

Chưa thể xác định chính xác nhu cầu quốc tế dành cho các thiết bị do Ukraine sản xuất, nhưng theo cựu Bộ trưởng Quốc phòng nước này, chắc chắn đã có sự quan tâm.

Kinh nghiệm chiến trường của Ukraine mang lại cho các nhà sản xuất của nước này lợi thế hơn một số công ty phương Tây. Sản phẩm của ngành công nghiệp quốc phòng nước này đang được thử nghiệm trên tiền tuyến và nhận được phản hồi thường xuyên từ quân đội trong chiến đấu.

Không phải mọi thứ Ukraine sản xuất đều cần thiết cho phương Tây, nhưng những thành tựu thời chiến của ngành công nghiệp quốc phòng Ukraine đã nhận được quan tâm từ nước ngoài, từ công nghệ đến quy trình sản xuất được sử dụng để nhanh chóng đưa vũ khí ra tiền tuyến.

Ông Goncharov đánh giá NAUDI đã lạc quan hơn rằng "vấn đề này sẽ được giải quyết". Năm ngoái, Tổng thống Ukraine đã yêu cầu Bộ Quốc phòng xây dựng đề án về phương thức để Ukraine có thể xuất khẩu sang các đối tác trọng yếu.

Một ủy ban quốc hội, cùng với Bộ Quốc phòng và các cơ quan khác, cũng đang nghiên cứu các tiêu chí để một số sản phẩm quốc phòng do Ukraine sản xuất có thể được xuất khẩu.

Hà Linh/Báo Tin tức và Dân tộc