Ngành hạ tầng giao thông triển vọng tích cực trong năm 2026

Ảnh minh họa

Ngành hạ tầng giao thông đang bước vào giai đoạn tăng trưởng mới khi những tín hiệu tích cực về lưu lượng vận tải trong 9 tháng năm 2025 cho thấy nhu cầu di chuyển và vận chuyển hàng hóa đang phục hồi mạnh mẽ.

LƯU LƯỢNG TĂNG MẠNG VÀ NHU CẦU ĐẦU TƯ BỨT PHÁ

Theo báo cáo cập nhật của VIS Rating, vận tải hành khách tăng 22,7% còn vận tải hàng hóa tăng 15,1% so với cùng kỳ, đánh dấu mức tăng cao nhất trong nhiều năm. Đây là hệ quả của sự phục hồi kinh tế, sự sôi động trở lại của du lịch trong nước và quốc tế, cùng việc vận hành ngày càng hiệu quả của mạng lưới giao thông.

Biểu đồ thống kê tình hình vận tải tại Việt Nam. Nguồn: VIS Rating

Trong lĩnh vực hàng không, doanh nghiệp khai thác sân bay tiếp tục đứng đầu về tốc độ tăng trưởng nhờ thị trường du lịch quốc tế mở rộng và việc hoàn thiện giai đoạn 1 của Cảng Hàng không Quốc tế Long Thành. Các hãng hàng không tăng tần suất khai thác, mở thêm đường bay quốc tế và nội địa, tạo đà cho doanh thu của các nhà khai thác hạ tầng sân bay tăng đều.

Doanh thu các đơn vị khai thác trong 9 tháng đầu năm 2025. Nguồn VIS Rating

Bên cạnh đó, lưu lượng đường bộ cũng gia tăng nhờ số lượng phương tiện ô tô tiêu thụ tăng mạnh. Việc hoàn thành một loạt tuyến cao tốc mới, đặc biệt là các đoạn trên trục Bắc – Nam và các tuyến kết nối vùng Đông Nam Bộ, Nam Trung Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long, góp phần quan trọng rút ngắn thời gian di chuyển, giảm tải cho Quốc lộ 1 và kích thích nhu cầu vận tải.

Trên thị trường dự án, nhiều tuyến cao tốc quy mô lớn đang chuyển sang giai đoạn thi công hoặc chuẩn bị đầu tư, như Biên Hòa – Vũng Tàu, Châu Đốc – Cần Thơ – Sóc Trăng, Khánh Hòa – Buôn Ma Thuột và các đoạn còn lại của tuyến Bắc – Nam phía Đông. Khi các dự án này hoàn thành, mạng lưới kết nối liên vùng sẽ được củng cố đáng kể, tạo điều kiện phân bổ lại lưu lượng vận tải, gia tăng năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp và thúc đẩy phát triển kinh tế vùng.

Về tình hình tài chính, VIS Rating đánh giá lợi nhuận và dòng tiền từ hoạt động (CFO) mạnh sẽ đảm bảo khả năng trả nợ ổn định; sự phân hóa về hồ sơ tín nhiệm thu hẹp khi các doanh nghiệp đường bộ cải thiện hệ số đòn bẩy.

Cụ thể, các doanh nghiệp niêm yết vẫn duy trì hệ số đòn bẩy và khả năng trả nợ ổn định dù tổng nợ tăng 9% nhờ EBITDA tăng 6% và dòng tiền hoạt động tăng 17%.

Song song đó, các doanh nghiệp khai thác đường bộ, dù vẫn duy trì mức đòn bẩy cao nhưng đang cho thấy cải thiện rõ rệt khi tỷ lệ Nợ/Vốn chủ sở hữu giảm từ 2 lần xuống 1,7 lần trong 9 tháng đầu năm 2025. Xu hướng này được kỳ vọng sẽ tiếp tục nhờ sự hỗ trợ tài chính từ Chính phủ, giúp củng cố cấu trúc vốn của các doanh nghiệp như: CTCP Đầu tư Hạ tầng Giao thông Đèo Cả (HHV) hay CTCP Đầu tư Hạ tầng Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh (CII)

Các nhóm biểu đồ cho thấy sức khỏe tài chính của doanh nghiệp hạ tầng đã được cải thiện đáng kể: đòn bẩy giảm, dòng tiền hoạt động tăng vững, hệ số nợ được kiểm soát và vốn chủ sở hữu gia tăng mạnh. Đây là nền tảng quan trọng giúp doanh nghiệp sẵn sàng cho chu kỳ đầu tư hạ tầng 2026–2030

Các chuyên gia từ VIS Rating đánh giá xu hướng tăng trưởng của ngành không chỉ đến từ sự phục hồi của nhu cầu thực tế mà còn nhờ hiệu ứng lan tỏa của mạng lưới hạ tầng hoàn thiện. Khi các tuyến mới đưa vào vận hành, mức độ kết nối được cải thiện, chi phí logistics giảm và năng lực vận chuyển tăng; từ đó tạo ra mối quan hệ hai chiều giữa hạ tầng và tăng trưởng kinh tế. Trong bối cảnh các trung tâm sản xuất tiếp tục mở rộng và hoạt động tiêu dùng – du lịch phục hồi mạnh, ngành hạ tầng giao thông được dự báo sẽ duy trì đà tăng trưởng bền vững trong năm 2026 và các năm tiếp theo.

HOÀN THIỆN CHÍNH SÁCH VÀ KHƠI THÔNG DÒNG VỐN CHO GIAI ĐOẠN TĂNG TỐC

Một yếu tố quan trọng giúp ngành hạ tầng giao thông duy trì triển vọng tích cực chính là các cải cách mạnh mẽ về hành lang pháp lý trong lĩnh vực đối tác công – tư.

VIS Rating nhận định khung chính sách PPP mới đã tạo ra điều kiện thuận lợi hơn cho việc triển khai các dự án trọng điểm, nhờ quy trình phê duyệt được đơn giản hóa, phân cấp rõ ràng hơn cho các bộ, ngành và địa phương.

Đặc biệt là tỷ lệ tham gia vốn Nhà nước trong các dự án đường bộ thu phí đủ điều kiện được nâng từ 50% lên 70%. Đây là bước thay đổi căn bản, giúp cải thiện tính khả thi tài chính của dự án, giảm rủi ro doanh thu và gia tăng mức độ bảo vệ nhà đầu tư tư nhân.

Việc hoàn thiện cơ chế PPP theo hướng tiệm cận thông lệ quốc tế cũng được đánh giá là nền tảng để Việt Nam thu hút vốn tư nhân vào lĩnh vực giao thông.

Song song với chính sách PPP, khung huy động vốn dài hạn cho ngành hạ tầng cũng đang có sự chuyển biến tích cực. VIS Rating dự báo trái phiếu doanh nghiệp sẽ trở thành kênh huy động vốn quan trọng hơn kể từ năm 2026, khi các quy định mới cho phép phát hành trái phiếu hạ tầng chuyên biệt được ban hành.

Mặc dù lượng phát hành trái phiếu trong 9 tháng năm 2025 có giảm do chờ hướng dẫn mới, triển vọng trung và dài hạn vẫn rất tích cực, đặc biệt đối với các chủ đầu tư cao tốc, cảng hàng không và cảng biển.

Thống kê số liệu phát hành trái phiếu từ 2018 đến tháng 9/2025. Nguồn: VIS Rating

Khả năng tiếp cận tín dụng ngân hàng cũng có cải thiện khi các tổ chức tín dụng ưu tiên cho vay trung và dài hạn đối với các dự án có dòng tiền ổn định như thu phí đường bộ hoặc cho thuê hạ tầng sân bay. Ngoài ra, nguồn vốn quốc tế từ các định chế tài chính phát triển và các quỹ đầu tư hạ tầng quốc tế dự kiến tăng trong những năm tới, nhất là đối với các dự án có yếu tố phát triển bền vững hoặc giảm phát thải.

Những yếu tố này tạo ra nền tảng để khu vực tư nhân mở rộng vai trò trong phát triển hạ tầng giao thông. Đối với các doanh nghiệp khai thác sân bay, triển vọng tăng trưởng được hỗ trợ bởi nhu cầu hàng không gia tăng và lộ trình đưa Long Thành vào khai thác. Nhóm doanh nghiệp BOT đường bộ được hưởng lợi từ sự gia tăng lưu lượng xe và cơ hội huy động vốn dài hạn theo cơ chế mới. Các nhà thầu xây dựng và doanh nghiệp sản xuất vật liệu tiếp tục được hưởng lợi từ quy mô đầu tư công lớn trong giai đoạn tới.

VIS Rating cho rằng năm 2026 có thể trở thành điểm khởi đầu cho chu kỳ tăng trưởng mới của ngành hạ tầng giao thông, khi nhu cầu vận tải phục hồi mạnh, hành lang pháp lý hoàn thiện và dòng vốn dài hạn được khơi thông. Sự cộng hưởng của ba yếu tố này không chỉ tạo đà để tăng tốc đầu tư trong giai đoạn 2026 – 2030 mà còn giúp thị trường hạ tầng trở nên hấp dẫn hơn đối với nhà đầu tư trong và ngoài nước, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội và nâng cao năng lực kết nối vùng trên phạm vi toàn quốc.

Minh Kiệt