Ngành hàng không dân dụng Nga đối mặt khó khăn lớn vào năm 2030?

Trên tờ RBK, Tổng giám đốc Tập đoàn công nghệ nhà nước Rostec - ông Sergei Chemezov đã cung cấp thông tin đáng chú ý liên quan đến ngành hàng không dân dụng Nga.

Mốc thời gian ông Chemezov đề cập tới khá gần, năm 2030.

"Tôi cho rằng từ năm 2030, sẽ xảy ra tình trạng loại bỏ hàng loạt máy bay dân dụng nước ngoài khỏi các hãng hàng không Nga, bởi vì sẽ không còn nhiều cơ hội để sửa chữa chúng".

Hiện tại, những "người khổng lồ" trong ngành chế tạo máy bay là Boeing và Airbus đã rời khỏi thị trường Nga, tạo ra lỗ hổng không thể bù đắp và khiến máy bay Nga cũng bị cấm đến Mỹ và châu Âu do chưa đáp ứng yêu cầu an toàn bay.

Hiện tại khoảng 550 máy bay chở khách do phương Tây sản xuất trong đội bay dân dụng của Nga đã rơi vào tình trạng thiếu phụ tùng thay thế, chiếm khoảng 65% tổng số phi cơ, nhưng tới 95% chuyến bay.

Tính đến thời điểm tháng 3/2023, khoảng 470 máy bay dân dụng phương Tây đã gặp sự cố kỹ thuật vì thiếu bảo dưỡng. Mặc dù không thể tìm thêm số liệu thống kê mới nhất, nhưng xu hướng là khá rõ ràng.

Để vượt qua khó khăn, Nga đang cố gắng khắc phục tình hình theo cách ít ai ngờ tới: họ kéo dài thời gian giãn cách giữa những lần sửa chữa và bảo dưỡng so với khuyến cáo.

Bên cạnh đó, Nga nỗ lực tìm mua một số phụ tùng thay thế thông qua con đường không chính thống từ UAE, Trung Quốc và Thổ Nhĩ Kỳ, nhưng cách làm này cũng đang bị phương Tây chặn lại.

Moskva còn cố gắng học tập Tehran trong việc cố gắng duy trì đội bay bằng cách tự sửa chữa không theo quy chuẩn, tuy vậy Iran chỉ cần khoảng 175 máy bay đủ khả năng sử dụng, còn nhu cầu của Nga lên đến 550 chiếc.

Ông Chemezov bình luận: “Vào thời điểm này, cần phải sản xuất đủ số lượng máy bay nội địa. Trước hết đó là MS-21, Superjet, Tu-214, Il-114, Il-96 - những chiếc phi cơ này sẽ được cung cấp cho tất cả các hãng hàng không Nga".

Nếu vậy trong 6 năm, khoảng 500 máy bay chở khách nội địa sẽ phải xuất xưởng để thay thế phi đội Boeing và Airbus, đây rõ ràng là một kịch bản hoàn toàn phi thực tế.

Bản thân ông Chemezov chắc chắn biết rất rõ điều này, bởi vào năm 2023, tổ hợp hàng không Kazan (hay còn gọi là KAPO) không thể giao được một chiếc Tu-214 nào theo kế hoạch.

Hơn nữa đến năm 2030, ngay cả theo kế hoạch dự kiến tham vọng nhất, chỉ có 70 chiếc Tu-214 được sản xuất, nhưng không phải tất cả đều phục vụ ngành hàng không dân dụng mà còn phân bổ cho Bộ Quốc phòng.

Việc sản xuất Il-96 - dòng máy bay thân rộng, đã thực hiện chuyến bay đầu tiên vào năm 1988 cũng không khá hơn, khi tối đa chỉ 1 chiếc được bàn giao mỗi năm. Bên cạnh đó, tổng cộng chỉ có 33 chiếc Il-96 được hoàn thiện trong hàng chục năm qua.

Trường hợp máy bay thân hẹp Superjet mang nhiều hy vọng, kể từ năm 2019, sau khi chi hơn 2 tỷ USD nghiên cứu phát triển thì nó vẫn chưa sẵn sàng. Tình trạng với MS-21cũng tương tự khi vấn đề chính nằm động cơ thuộc dòng PD.

Thời hạn cung cấp máy bay MS-21 một lần nữa bị trì hoãn, tiến độ mới là năm 2025 - 2026 khi nó vẫn chưa thể vượt qua các bài kiểm tra cần thiết, trong khi mốc thời gian ban đầu là năm 2016.

Il-114 là nỗ lực khác nhằm tái khởi động sản xuất một chiếc máy bay chở khách ra đời từ thời Liên Xô để thay thế An-24, phương tiện này đã thực hiện chuyến bay đầu tiên vào năm 1990.

Nhưng sau khi sản xuất được 20 chiếc thì Il-114 không còn cần thiết nữa và dây chuyền lắp ráp bị đóng cửa. Kể từ năm 2014, dự án được tái khởi động khi nhà máy quyết định lắp động cơ cánh quạt TV7-117 mới, phiên bản này được gọi là Il-114-300.

Nhưng sau khi máy bay vận tải quân sự Il-112 bị rơi vào năm 2021 do cháy động cơ TV7-117, các cuộc thử nghiệm đối với Il-114-300 đã bị đình chỉ và phải tới cuối tháng 3/2024 mới được nối lại.

Cần nói thêm đó là chiếc máy bay vận tải quân sự Il-112 dự kiến sẽ được thay đổi từ động cơ cánh quạt TV7-117 sang động cơ phản lực PD-8 và nhận tên gọi mới Il-212, nhưng đối với Il-114 thì nó vẫn phải dùng động cơ cũ kém tin cậy.

Như vậy tương lai ngành hàng không dân dụng Nga khá dễ đoán, khi họ không thể sản xuất máy bay chở khách thay thế phi đội Boeing và Airbus sắp phải nằm đất toàn bộ.

Viễn cảnh người dân Nga phải di chuyển trên lãnh thổ rộng lớn bằng đường bộ hay đường sắt vì thiếu máy bay chở khách là điều sẽ tới vào năm 2023 nếu tình hình không có gì thay đổi lớn.