Ngành ngân hàng sẽ như thế nào trong năm 2025?

Chứng khoán ACBS vừa có báo cáo ngành ngân hàng năm 2025 với nhận định chậm mà chắc.

Theo đó, ngành ngân hàng tiếp tục thể hiện sức chống chịu tốt trước những sức ép đến từ biến động vĩ mô quốc tế, cũng như nền kinh tế trong nước chịu tác động lớn từ cuộc khủng hoảng bất động sản và trái phiếu doanh nghiệp năm 2022-2023.

Tăng trưởng tín dụng duy trì ở mức cao

Tính đến cuối tháng 11/2024, tín dụng tăng trưởng 11,9% so với đầu năm và 16,6% so cùng kỳ, cao hơn so với trung bình giai đoạn 2013 đến nay là 14,4%. Nỗ lực thúc đẩy tăng trưởng tín dụng của Chính phủ và NHNN được thực hiện để kích thích sự phục hồi của nền kinh tế, vốn vẫn đang đối mặt với những vấn đề tồn đọng sau cuộc khủng hoảng thị trường bất động sản và trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) năm 2022-2023.

ACBS dự báo năm 2025, tăng trưởng tín dụng toàn ngành ngân hàng ở mức 15%, tương đương mục tiêu năm 2024 và cao hơn tăng trưởng GDP danh nghĩa (~10%), với những lý do sau:

Nền kinh tế dự báo tiếp tục phục hồi trong năm 2025 với mục tiêu tăng trưởng GDP của Chính phủ ở mức 6,5%-7% và phấn đấu 7-7,5%.

Đầu tư công được Chính phủ quyết tâm đẩy mạnh trong năm 2025 và kỳ vọng tăng trưởng vượt bậc trong giai đoạn 2026-2030.

Kênh trái phiếu doanh nghiệp dự báo chưa sớm phục hồi, qua đó làm gia tăng vai trò của kênh tín dụng ngân hàng.

ACBS dự báo tăng trưởng tín dụng các ngân hàng trong danh mục phân tích đạt 15,6% trong năm 2025.

Áp lực thanh khoản giảm bớt, lãi suất huy động ổn định

Tính đến cuối T9/2024, tăng trưởng tiền gửi thị trường 1 mới chỉ đạt 4,9% so với đầu năm, thấp hơn so với mức tăng trưởng tín dụng cùng kỳ (9%). Nguyên nhân là do chênh lệch lãi suất VNĐ-USD ở mức âm trong một số thời điểm khiến dòng vốn chưa quay trở lại Việt Nam và khiến áp lực thanh khoản gia tăng. Tuy nhiên, NHNN điều tiết trên thị trường liên ngân hàng giúp thanh khoản hệ thống vẫn duy trì ổn định trong thời gian qua.

ACBS dự báo áp lực thanh khoản giảm dần trong thời gian tới khi Fed nhiều khả năng sẽ cắt giảm lãi suất xuống 4,5% đến cuối năm 2024 và tiếp tục hạ xuống 3,5%-4,25% đến cuối năm 2025. Chính sách áp thuế nhập khẩu của Tổng thống Donald Trump có thể khiến tiến trình kéo giảm lạm phát về mục tiêu 2% chậm hơn và Fed buộc phải neo lãi suất đồng USD ở mức cao lâu hơn dự kiến. Tuy nhiên, với việc dòng vốn từ xuất siêu, FDI, kiều hối,... ngày càng tăng của Việt Nam, cộng với chênh lệch lãi suất VNĐ-USD hiện không còn đáng kể và lãi suất USD sẽ tiếp tục giảm, ACBS cho rằng lãi suất huy động VNĐ sẽ không chịu nhiều áp lực tăng trong năm 2025 và dự báo lãi suất huy động kỳ hạn 1 năm có thể duy trì ổn định quanh mức 5% trong năm 2025.

Ngoài ra, các khoản tiền gửi của Kho bạc Nhà nước (hiện ~2/3 đang được gửi tại NHNN) sẵn sàng hỗ trợ cho nhóm ngân hàng quốc doanh (VCB, BID, CTG) mỗi khi thanh khoản hệ thống gặp vấn đề. Do đó, các ngân hàng quốc doanh sẽ có nhiều dư địa thanh khoản để giữ lãi suất đầu vào cạnh tranh hơn nhóm ngân hàng tư nhân.

NIM Q3/24 toàn ngành giảm 24 điểm cơ bản (bps) so với quý trước và giảm 4 điểm cơ bản so với cùng kỳ, xuống mức 3,4%. NIM giảm trong bối cảnh các ngân hàng cạnh tranh mạnh mẽ để thúc đẩy tăng trưởng tín dụng.

Lãi suất cho vay (đặc biệt đối với các khoản vay ngắn hạn, chiếm ~57% tổng dư nợ) hiện đang ở mức rất thấp (5-7%). Tuy nhiên, các gói ưu đãi và ân hạn lãi vay để hỗ trợ khách hàng bị ảnh hưởng bởi Bão Yagi đến hết năm 2024 có thể khiến NIM tiếp tục duy trì ở mức thấp trong Q4/2024.

Cho năm 2025, ACBS kỳ vọng thị trường bất động sản sẽ phục hồi dần cộng với việc thúc đẩy đầu tư công của Chính phủ, từ đó kích thích nhu cầu tín dụng gia tăng, qua đó hỗ trợ cho lợi suất cho vay của các ngân hàng trong nửa cuối năm 2025.

ACBS kỳ vọng NIM năm 2025 của các ngân hàng trong danh mục phân tích tăng 5 điểm cơ bản so với cùng kỳ.

Tỷ lệ CASA (tiền gửi thanh toán) đóng vai trò khá quan trọng đến chi phí vốn và KQKD của các ngân hàng. Thông thường, tỷ lệ CASA chịu ảnh hưởng bởi: (1) xu hướng thanh toán trực tuyến, (2) lãi suất có kỳ hạn và (3) sự sôi động của các kênh đầu tư.

Tỷ lệ CASA mặc dù có sự phục hồi kể từ giai đoạn lãi suất giảm mạnh từ Q1/2023, nhưng chưa quay trở lại mức đỉnh cũ giai đoạn Covid-19. Điều này khiến chi phí vốn cũng như kết quả kinh doanh của ngành ngân hàng chưa thực sự cải thiện tích cực trong giai đoạn vừa qua.

Cho năm 2025, ACBS kỳ vọng tỷ lệ CASA được cải thiện một cách rõ nét hơn và hỗ trợ tiết giảm chi phí vốn của các ngân hàng.

Chất lượng tài sản vẫn cần cải thiện, nợ tiềm ẩn xấu vẫn ẩn chứa ở các ngân hàng nhỏ

Chất lượng tài sản của hệ thống ngân hàng đã suy yếu đáng kể từ sau khủng hoảng bất động sản và trái phiếu doanh nghiệp năm 2022-2023.

Tỷ lệ nợ xấu của các ngân hàng niêm yết vẫn duy trì ở mức cao trong 4 quý liên tiếp và tăng nhẹ 4 điểm cơ bản trong Q3/2024 lên 2,25%. Nợ tái cơ cấu theo Thông tư 02/2023 chiếm khoảng 0,8% tổng dư nợ.

Nhìn chung, nhóm các ngân hàng chuyên cho vay cá nhân và doanh nghiệp SME (VPB, VIB, OCB) có tỷ lệ nợ xấu và tỷ lệ nợ nhóm 2 cao hơn nhóm các ngân hàng chuyên cho vay doanh nghiệp lớn (VCB, CTG, BID, TCB).

Bộ đệm dự phòng không còn dày và chỉ ở mức tương đương giai đoạn trước Covid-19.

Số ngày thu lãi toàn ngành đến cuối Q3/2024 ở mức 58 ngày, cao hơn so với giai đoạn chất lượng tài sản ở mức tốt năm 2022 của ngành ngân hàng, trước khi khủng hoảng bất động sản và trái phiếu doanh nghiệp xảy ra.

Trong đó, một số ngân hàng tư nhân có quy mô nhỏ có số ngày thu lãi rất cao, cho thấy nợ tiềm ẩn xấu vẫn còn lớn ở các ngân hàng này. Rủi ro suy giảm lợi nhuận trong tương lai của các ngân hàng này rất lớn nếu các khoản lãi dự thu không thu hồi được, dẫn tới thoái thu nhập lãi, gia tăng trích lập dự phòng.

Tuy nhiên, nhìn chung, ACBS nhận thấy số ngày thu lãi đã tăng chậm lại trong 02 quý gần đây, báo hiệu nợ tiềm ẩn xấu đang được kiểm soát tốt hơn.

Tỷ lệ nợ xấu mặc dù vẫn tăng nhẹ trong 02 quý liên tiếp, ACBS nhận thấy một số có dấu hiệu cho thấy nợ xấu dường như đã tạo đỉnh và có thể cải thiện trong năm 2025:

Tỷ lệ nợ chuyển quá hạn (bao gồm cả nợ được tái cơ cấu) có xu hướng giảm dần và ở mức 0,23% dư nợ trong Q3/2024, thấp hơn trung bình lịch sử là ~0,5%/quý. Trong đó, nợ nhóm 2 (chỉ báo sớm của nợ xấu) giảm 8 bps trong Q3/2024 và duy trì xu hướng giảm 02 quý liên tiếp nhờ sự phục hồi của nhóm khách hàng bán lẻ. Nợ tái cơ cấu theo Thông tư 02/2023 cũng có xu hướng giảm và chỉ còn chiếm tỷ trọng khoảng 0,8%.

Dư nợ chịu ảnh hưởng bởi bão Yagi chiếm tỷ trọng khoảng 1,2% và được phép tái cơ cấu theo Thông tư 53/2024 đến hết năm 2025. Do đó, ACBS đánh giá tác động lên nợ xấu của các ngân hàng là không lớn.

Số ngày thu lãi bình quân, như đã đề cập, cũng có chuyển biến tích cực cho thấy nợ tiềm ẩn xấu nhìn chung đang được kiểm soát.

Nhìn chung, ACBS dự báo rằng thời điểm khó khăn nhất đã qua và tỷ lệ nợ xấu năm 2025 của các ngân hàng trong danh mục phân tích dự báo giảm xuống 1,5% từ mức 1,6% năm 2024.

Tuy nhiên, việc trích lập dự phòng ở mức tương đối thấp trong giai đoạn 2023-2024 khiến áp lực trích lập dự phòng trong năm 2025 vẫn sẽ ở mức cao.

Lợi nhuận tăng trưởng vững chắc

Nhìn chung, mặc dù phải đối mặt với những khó khăn sau cuộc khủng hoảng thị trường bất động sản và trái phiếu doanh nghiệp vào năm 2022-2023, KQKD của ngành ngân hàng vẫn duy trì bền vững, cho thấy khả năng chống chịu của ngành ngân hàng hiện đang tốt hơn rất nhiều so với giai đoạn khủng hoảng tài chính trước đó vào năm 2012-2013.

ACBS dự báo lợi nhuận trước thuế 2025 của các ngân hàng trong danh mục phân tích tăng trưởng 14,9% so cùng kỳ. Cụ thể, tổng thu nhập tăng trưởng 15,3% so cùng kỳ với động lực tăng trưởng đến từ tăng trưởng tín dụng tiếp tục ở mức cao là 15,6% so cùng kỳ. Trong khi thu nhập ngoài lãi dự báo tăng trưởng chậm 8,5% so cùng kỳ do mảng banca dự báo tiếp tục khó khăn.

Chi phí hoạt động tăng trưởng thấp hơn, tăng 10,8% so cùng kỳ. Tỷ lệ CIR của các ngân hàng trong danh mục phân tích dự báo giảm xuống 29,3% từ mức 30,3% năm 2024, qua đó giúp các ngân hàng vẫn đảm bảo khả năng sinh lời vững chắc. Nhìn chung, các ngân hàng trong danh mục phân tích của ACBS có khả năng hạn chế tốc độ gia tăng chi phí nhân sự nhờ việc đầu tư mạnh mẽ vào số hóa trong những năm qua.

Chi phí dự phòng tăng 22,2% so cùng kỳ để làm dày bộ đệm dự phòng (hiện đang khá mỏng) của các ngân hàng.

ACBS cho rằng vùng định giá hiện tại của ngành ngần hàng đang là 9,5 lần P/E, thấp hơn gần 1 độ lệch chuẩn so với trung vị lịch sử, là mức phù hợp để đầu tư với tầm nhìn dài hạn trong bối cảnh triển vọng lợi nhuận tăng trưởng vừa phải nhưng bền vững.

Cổ phiếu ưa thích của ACBS là: BID, CTG và STB. Cụ thể: (1) BID hiện có mức định giá tốt so với lịch sử; (2) CTG có KQKD liên tục cải thiện và áp lực trích lập dự phòng giảm bớt kể từ năm 2025; và (3) STB có triển vọng ghi nhận lợi nhuận lớn khi thanh lý các tài sản đảm bảo và khoản nợ tồn đọng.

Minh An