Ngày 12/4/1954: Chiếc máy bay thứ 50 của địch bị bắn rơi tại Điện Biên Phủ

Lực lượng pháo cao xạ của ta đã anh dũng chiến đấu và lập công xuất sắc, không chỉ bảo vệ bầu trời, yểm hộ bộ binh chiến đấu, mà còn góp phần chặn đứng việc chi viện bằng đường hàng không cho quân Pháp tại Điện Biên Phủ. Ảnh: Tư liệu TTXVN

Khép chặt vòng vây chờ ngày tổng công kích

Bước vào giai đoạn 2 của Chiến dịch Điện Biên Phủ, bộ đội pháo cao xạ của ta được lệnh cùng các đại đoàn bộ binh khép chặt vòng vây chờ ngày tổng công kích.

Trên toàn mặt trận, tính đến ngày 11/4/1954, ta đã bắn rơi và phá hủy 49 chiếc máy bay các loại của địch, gồm: Máy bay chiến đấu F6F Hellcat, F8F Bearcat và F4U Corsairs; máy bay vận tải L19, C-47 Dakota, C-119; máy bay ném bom B26 Invader. Song còn một loại máy bay ném bom B.24 Privateer mà bộ đội ta chưa bắn hạ được. Vì vậy, quân Pháp đặt cho B.24 là “pháo đài bay" trên bầu trời, không loại súng, pháo phòng không nào có thể bắn hạ được.

Máy bay B.24 của Pháp đã gây cho ta nhiều khó khăn trong tác chiến trên chiến trường. So với các loại máy bay chiến đấu như F6F, F8F, máy bay B24 lớn hơn nhiều, mang được gần 10 tấn bom, đạn và bay cao hơn, tầm hoạt động xa hơn.

Đầu tháng 4/1954, Đảng ủy, chỉ huy Trung đoàn Pháo phòng không 367 phát động trong các đơn vị pháo cao xạ và súng máy cao xạ toàn mặt trận đợt thi đua bắn rơi chiếc máy bay thứ 50 của địch trên bầu trời Điện Biên Phủ để mừng sinh nhật Bác Hồ.

Hưởng ứng đợt thi đua này, chi bộ Đảng và cán bộ, chiến sĩ Đại đội 828 quyết tâm bắn rơi bằng được chiếc máy bay thứ 50, để giành phần thưởng cao quý về cho đơn vị. Từ đó, cán bộ, chiến sĩ đại đội bắt tay làm thật tốt mọi công tác chuẩn bị chiến đấu, không để có sơ suất nhỏ nào qua các khâu.

Hạ gục "pháo đài bay'' ở Điện Biên Phủ

Trong chiến dịch Điện Biên Phủ, quân ta đã bắn rơi và phá hủy 177 máy bay các loại của địch. Ảnh: Tư liệu TTXVN

Ngày 12/4/1954, bầu trời Điện Biên Phủ ngập tràn nắng. Đây là thời tiết tốt để máy bay địch hoạt động. Khoảng 11 giờ 30 phút, có tiếng động cơ máy bay, từ vọng quan sát, chiến sĩ trinh sát thông báo cho toàn đại đội biết có máy bay B24 hoạt động. Ngay lập tức toàn đại đội vào vị trí chiến đấu. Do được huấn luyện tốt, chuẩn bị kỹ nên bộ đội ta nhanh chóng bắt được mục tiêu.

Khi chiếc máy bay B.24 đã nằm trong kính ngắm của 4 khẩu đội pháo cao xạ 37mm, tiếng chiến sĩ máy đo xa thông báo cự ly đều đặn. Khi đến cự ly 3.000m, chỉ huy đại đội hạ lệnh cho các khẩu đội pháo đồng loạt điểm hỏa. Chiếc máy bay B24 trúng đạn, lao xuống đất giữa một vạt rừng non gần Bản Kéo, trước khi bùng lửa đỏ rực và phụt khói đen ngòm.

Đây là chiếc máy bay B.24 Privateer đầu tiên do Mỹ chế tạo và viện trợ cho Pháp bị bắn rơi tại chỗ trong chiến dịch Điện Biên Phủ.

Lấy thuốc nổ từ “kho bom” B.24 đánh đồi A1

Pháo cao xạ phát huy sức mạnh tại Điện Biên Phủ, khiến quân Pháp hoang mang, lúng túng. Ảnh: Tư liệu TTXVN

Các chiến sĩ pháo binh không ngờ rằng, chính những quả bom trong khoang của máy bay B.24 bị bắn hạ lại là nguồn thuốc nổ dự trữ cho bộ đội ta trong một trận đánh lịch sử sau đó không lâu.
Những quả bom trong xác chiếc máy bay B.24 là loại bom chạm nổ, hệ thống gây nổ được bố trí ở đầu mỗi quả bom, nên nó chỉ có thể phát nổ khi được ném từ độ cao nhất định xuống, hoặc bị kích nổ bằng các phương pháp kích nổ khác. Chính vì vậy, khi nó đang nằm yên vị một chỗ thì không còn nguy hiểm nữa.

Bước sang giai đoạn ba của chiến dịch, một nhiệm vụ vô cùng quan trọng của ta là phải tiêu diệt bằng được cứ điểm A1. Đối với địch, A1 còn thì tập đoàn cứ điểm còn, vì vậy địch kiên quyết giữ A1. Trong các trận chiến đấu, ta và địch giành giật nhau từng tấc đất, ta đã chiếm được 2/3 cứ điểm nhưng không phát triển được nên phải dừng lại. Để mở đường tiêu diệt toàn bộ quân địch trong tập đoàn cứ điểm, quyết tâm của ta là phải đập tan điểm cao A1.

Thực hiện quyết tâm của Bộ chỉ huy Chiến dịch, bộ đội công binh được giao nhiệm vụ dùng sức người bí mật đào một đường hầm vào trong lòng đồi A1, đặt khối thuốc nổ lớn để khi điểm hỏa sẽ hất tung cái boong-ke này đi. Trải qua hai tuần gian khổ moi từng tấc đất, đá trong tầm súng và lựu đạn của kẻ thù, các chiến sĩ công binh đã đào được con đường hầm dài gần 50m, độ sâu so với đỉnh đồi khoảng 10m, đủ sức chứa một tấn thuốc nổ. Con đường hầm xuyên vào trong lòng đồi A1, đào xong thì khó khăn mới đặt ra là thuốc nổ dùng để đánh không đủ số lượng như tính toán, nếu chờ tuyến sau chuyển lên sẽ mất thời cơ tấn công, ảnh hưởng lớn đến kế hoạch tác chiến của cả chiến dịch.

Và cái “kho bom” từ “pháo đài bay” B.24 bị bộ đội cao xạ bắn rơi trên cánh đồng Bản Kéo trở thành một nguồn cung cấp. Lần lượt từng quả bom được các chiến sĩ công binh vô hiệu hóa và khéo léo “rút ruột”. Tổng số thuốc nổ tháo được là 500kg.

Trong chiến dịch, ta đã lập nhiều phương án, kể cả phát động phong trào đoạt dù lấy hàng tiếp tế của địch. Nhưng việc bắn rơi tại chỗ máy bay chưa kịp cắt bom để lấy thuốc nổ đánh trong trận then chốt quyết định hoàn toàn không nằm trong phương án nào, mà thực tế cũng không ai có thể tính toán được điều đó. Chỉ có trong chiến đấu ác liệt mới xuất hiện những tình huống đặc biệt như vậy. Điều quan trọng là bộ đội ta đã tận dụng triệt để những yếu tố có lợi, tạo ra sức mạnh tổng hợp để tiêu diệt kẻ thù.

Với số thuốc nổ đã có, các chiến sĩ công binh đã tập hợp được vừa đủ số lượng cần thiết cho quả bộc phá khổng lồ 1.000kg. Bộ chỉ huy chiến dịch đã quyết định chọn tiếng nổ của quả bộc phá trên đồi A1 làm hiệu lệnh xung phong cho trận tiến công tối 6/5/1954. Đúng 20 giờ 30 phút, các chiến sĩ công binh điểm hỏa bộc phá. Tiếng nổ phát ra làm rung chuyển quả đồi. Sức công phá của quả bộc phá đã tạo ra cửa mở cho quân ta tiến lên tiêu diệt những ổ đề kháng cuối cùng của địch trên quả đồi này. Rạng sáng 7/5/1954, ta giải quyết xong cứ điểm A1, tiếp tục tiến công địch ở các cứ điểm còn lại và đến chiều thì đánh thẳng vào trung tâm tập đoàn cứ điểm, sào huyệt cuối cùng của kẻ thù, kết thúc thắng lợi Chiến dịch Điện Biên Phủ.

[Nguồn: TTXVN, Sách: Đại tướng Võ Nguyên Giáp-Điện Biên Phủ điểm hẹn lịch sử, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội, 2001]

Phương Phương (TTXVN (tổng hợp))