Nghệ nhân trẻ đam mê chế tác nhạc cụ Khmer

Sinh ra trong một gia đình người Khmer, từ nhỏ anh Thạch Chom Rong đã được nuôi dưỡng bằng tiếng nhạc dân tộc. Tiếng sáo “khlui” trong veo, nhịp trống Sam pô rộn rã, tiếng đàn T’rô sô da diết của các nghệ nhân trong những dịp lễ hội… tất cả đã in sâu trong tâm hồn cậu bé Chom Rong ngày ấy.

Theo năm tháng, niềm say mê đó không hề giảm sút mà ngày càng thôi thúc anh tìm hiểu, học hỏi, rồi quyết tâm gắn bó với nghề chế tác nhạc cụ Khmer. Đến nay, bằng đôi tay khéo léo và sự kiên trì, anh Chom Rong đã chế tác thành công nhiều loại nhạc cụ dân tộc, từ sáo khlui, trống Sam pô, đến đàn T’rô sô, đàn khưm, đàn chà pây đon veng… Mỗi sản phẩm đều mang dấu ấn tỉ mỉ, cẩn trọng và tình yêu lớn lao dành cho văn hóa Khmer.

Anh Thạch Chom Rong đang chế tác cây sáo (Khlui)

Anh Chom Rong cho biết, anh đến với nghề chế tác nhạc cụ Khmer trước hết vì đam mê. Mỗi khi hoàn thành một sản phẩm, thổi lên những nốt đầu tiên, anh cảm nhận được niềm hạnh phúc khó tả. Theo anh, làm nhạc cụ không chỉ để chơi, mà còn là cách để giữ lại hơi thở văn hóa dân tộc mình.

“Tôi đến với nghề chế tác nhạc cụ Khmer trước hết vì đam mê. Ban đầu tôi chế tác cây sáo, dần dần tôi có thể làm được cả các loại nhạc cụ truyền thống như đàn Rô-niết, pây-o, pây-pôk, nhạc ngũ âm, salai yak rom và nhiều loại khác. Mới bước vào nghề, tôi gặp không ít khó khăn, đặc biệt là trong việc điều chỉnh tông và nốt nhạc, nếu không chỉnh đúng thì nhạc cụ sẽ không thể hòa âm phối khí được. May mắn là ngày càng có nhiều người biết đến và đặt hàng sản phẩm của tôi. Điều này vừa giúp tôi có thêm thu nhập, vừa tạo động lực để tôi tiếp tục gắn bó với nghề”, anh Chom Rong tâm sự.

Những nhạc cụ như đàn cò, sáo Khlui, srolay... do anh Thạch Chom Rong chế tác được nhiều người đặt mua

Không chỉ là người chế tác, anh Chom Rong còn là một nghệ sĩ biểu diễn. Anh có thể chơi thành thạo nhiều loại nhạc cụ, đặc biệt là cây sáo Khmer. Những giai điệu trầm bổng, ngọt ngào từ đôi môi anh thổi lên khiến nhiều người không khỏi bồi hồi. Từ làng quê đến sân khấu, từ lễ hội truyền thống đến hội thi văn nghệ, tiếng sáo, tiếng đàn của anh luôn được đón nhận nồng nhiệt.

Không dừng lại ở đó, anh còn tham gia các hội thi, hội diễn nghệ thuật quần chúng và gặt hái nhiều thành tích. Những giải thưởng ấy không chỉ là sự ghi nhận tài năng, mà còn khẳng định con đường anh chọn là đúng đắn.

Anh Chom Rong chia sẻ thêm: “Ước mong của tôi là thế hệ trẻ sẽ biết đến và yêu quý những loại nhạc cụ truyền thống Khmer như pây -o, pây-pôk, nhạc ngũ âm, salai yak rom và nhiều loại cụ khác nữa, cùng chung tay giữ gìn văn hóa truyền thống của dân tộc mình”.

Anh Chom Rong biểu diễn thổi sáo

Để có được thành công hôm nay, anh Chom Rong không quên nhắc đến công lao của những người thầy, những bậc tiền bối đã tận tình chỉ dạy. Một trong số đó là ông Thạch Thia Sê Rây, người từng dạy anh Chom Rong chơi nhạc cụ từ thuở nhỏ.

Còn với ông Thạch Thia Sê Rây, anh Chom Rong là học trò vừa có năng khiếu, vừa có sự kiên nhẫn và sáng tạo. Ông xúc động chia sẻ: “Chom Rong là một học trò rất đặc biệt. Em học rất nhanh, lại chịu khó tìm tòi thêm về kỹ thuật chế tác nhạc cụ. Giờ đây, em đã có cả một xưởng chế tác riêng, làm ra nhiều loại nhạc cụ truyền thống để cung cấp cho bà con trong vùng với giá cả phải chăng. Nếu mua ở nơi khác thì giá cao lắm. Là thầy, tôi rất mừng khi thấy học trò của mình làm tốt như vậy. Tôi luôn động viên em cố gắng hơn nữa, và thật vui khi hiện nay em nhận được sự ủng hộ của rất nhiều người”.

Ông Thạch Thia Sê Rây - người đã dạy anh Chom Rong thổi sáo và chơi nhiều loại nhạc cụ khác nữa

Những lời khen ngợi ấy cũng được minh chứng rõ nét qua sự đón nhận của cộng đồng. Nhiều người đã tìm đến đặt hàng và sử dụng nhạc cụ do anh Chom Rong chế tác.

Một trong số đó là anh Sơn Ma Lai ở phường Trà Vinh, tỉnh Vĩnh Long, người từng sở hữu nhiều sản phẩm của anh Chom Rong cho biết: “Trước đây tôi mua của Chom Rong một cây sáo, sau đó tiếp tục đặt thêm đàn gáo, salai và một số nhạc cụ khác. Sản phẩm của Chom Rong làm rất tốt, âm thanh ấm, chuẩn đúng chất Khmer. Mua nhạc cụ trôi nổi ngoài thị trường thì sợ về chơi không ra tiếng, còn Chom Rong vừa biết chơi, vừa biết chế tác nên có kinh nghiệm, hiểu được âm sắc của từng loại nhạc cụ nên những sản phẩm làm ra sẽ tốt hơn”.

Anh Thạch Chom Rong tâm đắc với cây đàn chà pây đon veng do anh tự chế tác

Không chỉ dừng lại ở địa phương, sản phẩm của anh ngày càng vươn xa, được nhiều người trong và ngoài tỉnh biết đến. Một số đoàn nghệ thuật cũng đã tìm đến anh để đặt hàng nhạc cụ, phục vụ cho các buổi biểu diễn. Đây là tín hiệu đáng mừng, cho thấy nghề chế tác nhạc cụ Khmer nếu được quan tâm và hỗ trợ, hoàn toàn có thể trở thành một nghề vừa gìn giữ văn hóa, vừa ổn định kinh tế.

Tuy vậy, anh Chom Rong cũng không giấu được những trăn trở. Bởi nghề chế tác này vẫn đối diện với nhiều khó khăn như: đầu ra chưa thật sự ổn định, trong khi lớp trẻ ít người dấn thân vào con đường gìn giữ truyền thống. Chính vì thế, cần có sự quan tâm nhiều hơn từ cộng đồng, chính quyền và các tổ chức văn hóa để những người như anh Chom Rong yên tâm gắn bó lâu dài.

Anh Chom Rong (Thứ 3, từ trái sang) thổi sáo hòa tấu cùng đội nhạc ngũ âm ở một dịp lễ hội

Câu chuyện về anh Thạch Chom Rong, nghệ nhân trẻ ở xã Tiểu Cần, tỉnh Vĩnh Long, là minh chứng sinh động cho tình yêu và sự kiên trì với văn hóa dân tộc. Từ những cây sáo, những chiếc trống, những nhịp đàn, anh không chỉ góp phần bảo tồn nhạc cụ Khmer, mà còn lan tỏa niềm tự hào về bản sắc văn hóa đến với cộng đồng.

Ngọc Tươi/VOV-ĐBSCL