Nghiên cứu cơ sở khoa học và thực tiễn di thực cây sâm Ngọc Linh ở Huế

ThS. Nguyễn Đình Thông, chủ nhiệm đề tài báo cáo kết quả nghiên cứu di thực cây sâm Ngọc Linh trên địa bàn

Đề tài nhằm xác định, đánh giá thực trạng chất lượng đất đai và khả năng thích hợp đất đai của cây sâm Ngọc Linh trên các dạng lập địa khác nhau tại Bạch Mã và vùng Phú Lộc (Nam Đông cũ), A Lưới; điều tra, khảo sát thu thập mẫu đất, mùn núi, phân tích đất, mùn núi, đánh giá chất lượng đất đai tại các vùng di thực sâm Ngọc Linh. Đồng thời, đề xuất được các vùng phù hợp cho phát triển cây sâm Ngọc Linh để có thể phát triển thành vùng trồng mới trên các dạng lập địa của thành phố Huế; xây dựng mô hình thử nghiệm và đánh giá được khả năng sinh trưởng, phát triển của sâm Ngọc Linh tại các điểm nghiên cứu di thực.

Mục tiêu thực hiện của đề tài còn nhằm đề xuất các giải pháp ưu tiên trồng và phát triển cây sâm Ngọc Linh trên địa bàn thành phố Huế theo từng thời kỳ cụ thể đến năm 2030, định hướng đến năm 2040.

Thực hiện đề tài, nhóm nghiên cứu đã tiến hành mô hình di thực sâm Ngọc Linh theo 3 công thức (100 m2/mô hình tại Bạch Mã và A Lưới (xã Hồng Kim cũ)): Gieo giống bằng hạt, trồng cây 1 tuổi và trồng cây 2 tuổi. Mô hình được bố trí trong khu vực được bảo vệ bằng hàng rào thép B40, lưới ni-lon chắn chuột và côn trùng, lưới đen che cành cây gãy. Nguyên vật liệu cho mô hình, gồm: Giống sâm gồm hạt để gieo, giống cây 1 năm tuổi (trong đó 30% là giống nuôi cấy mô và 70% là giống nhân từ hạt) và cây giống gieo từ hạt 2 năm tuổi.

Kết quả đánh giá chất lượng sâm củ 4 tuổi theo mô hình trồng ở các vùng cho thấy, từ tỷ lệ cây ngủ đông, tái sinh chồi, tỷ lệ cây sống cho đến hàm lượng (%) saponin trung bình, hàm lượng G-Rg1, M-R2 trong củ sâm Ngọc Linh ở vùng trồng Bạch Mã đều cao hơn so với vùng trồng ở A Lưới.

Mô hình trồng cây sâm Ngọc Linh tại Bạch Mã và A Lưới được đánh giá cho kết quả tốt, khả năng thích hợp cao

Kết quả, nhóm thực hiện đề tài đã xác định được cơ sở khoa học và thực tiễn phục vụ di thực trồng sâm trên địa bàn thành phố Huế cũng như xác định được vùng thích hợp cho cây sâm Ngọc Linh trên các dạng lập địa khác nhau và đề xuất phương án ưu tiên phát triển cây sâm Ngọc Linh trên địa bàn. Mô hình thử nghiệm di thực sâm Ngọc Linh bước đầu đã chứng minh được cây sâm Ngọc Linh có thể sinh trưởng và phát triển trên địa bàn thành phố Huế.

Tại hội thảo, từ kết quả nghiên cứu di thực cây sâm Ngọc Linh trên địa bàn thành phố, một số đơn vị như kiểm lâm, Vườn Quốc gia Bạch Mã, Ban quản lý rừng phòng hộ A Lưới và các đơn vị, địa phương liên quan... tập trung thảo luận, đề xuất một số vấn đề liên quan đến giải pháp nhằm phát triển sâm phù hợp, hiệu quả, bền vững. Trong đó, các ý kiến tập trung đến giải pháp quy hoạch, phát triển cây sâm Ngọc Linh giai đoạn đến năm 2030 và định hướng lâu dài; giải pháp về khoa học kỹ thuật và một số giải pháp khác liên quan đến hạ tầng vùng sâm, sản xuất thử về giống và cách trồng, cơ chế chính sách và thị trường tiêu thụ...

Về phía Viện Thổ nhưỡng Nông hóa, đơn vị mong muốn cần áp dụng kết quả nghiên cứu làm cơ sở nhằm hoạch định chính sách phát triển lâu dài sâm Ngọc Linh trên địa bàn thành phố; chuyển giao mô hình cho các cơ quan chức năng để tiếp tục theo dõi sự phát triển của sâm trong các năm tiếp theo; địa phương cần xây dựng quy hoạch phát triển sâm Ngọc Linh trên địa bàn để có căn cứ đầu tư phát triển.

HOÀI THƯƠNG