Nghiên cứu giao Chính phủ quy định chi tiết về quản lý hóa chất

Sáng 7/2, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi). Trong đó, việc các cơ quan cần cân nhắc nghiên cứu giao Chính phủ quy định quản lý về hóa chất theo hướng đảm bảo linh hoạt và phù hợp với chủ trương đổi mới trong xây dựng luật, không quy định các nội dung thuộc thẩm quyền của Chính phủ, không luật hóa nghị định, thông tư...

Tại Phiên họp, báo cáo một số vấn đề lớn về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường (KH,CN&MT) Lê Quang Huy cho biết:

Toàn cảnh Phiên họp

Về tên gọi của Luật: Có ý kiến đề nghị nghiên cứu sửa tên Luật để bao trùm hơn; đề nghị đổi tên thành Luật Công nghiệp hóa chất. Về nội dung này, Thường trực Ủy ban KH,CN&MT thấy rằng, tên gọi Luật Hóa chất là phù hợp, bao quát đầy đủ nội dung 04 chính sách của Luật, kế thừa tên gọi của Luật Hóa chất hiện hành. Nếu đổi tên thành Luật Công nghiệp hóa chất thì phạm vi điều chỉnh của Luật có thể sẽ bị thu hẹp. Vì vậy, Thường trực Ủy ban KH,CN&MT đề nghị cho giữ tên gọi Luật Hóa chất.

Về ưu đãi đối với lĩnh vực công nghiệp hóa chất trọng điểm (Điều 7): Một số ý kiến đề nghị rà soát, đối chiếu quy định về ưu đãi, hỗ trợ đầu tư đặc biệt với quy định của Luật Đầu tư, Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp và Nghị quyết số 23-NQ/TW ngày 22/3/2018 của Bộ Chính trị về định hướng xây dựng chính sách phát triển công nghiệp quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Có ý kiến đề nghị không quy định ưu đãi đối với sản xuất nguyên liệu làm thuốc trong Luật này để tránh chồng chéo với quy định của Luật Dược.

Đối với nội dung trên, Thường trực Ủy ban KH,CN&MT cho biết, công nghiệp hóa chất là một ngành công nghiệp nền tảng, có vị trí, vai trò hết sức quan trọng trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, góp phần bảo đảm an ninh, quốc phòng. Tuy nhiên, trên thực tế nhiều địa phương nhận thức chưa thực sự đầy đủ, lo ngại nguy cơ ô nhiễm, nguy hiểm nên có chủ trương không thu hút đầu tư các dự án hóa chất, làm cho các nhà đầu tư dè dặt, gặp nhiều khó khăn. Do đó, cần có cơ chế, chính sách đủ mạnh để thúc đẩy phát triển các lĩnh vực này, góp phần thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng về thúc đẩy phát triển công nghiệp hóa chất.

Dự thảo Luật kèm theo Tờ trình số 371/TTr-CP ngày 30/7/2024 của Chính phủ đã có quy định về các lĩnh vực công nghiệp hóa chất trọng điểm (khoản 1 Điều 7) và dự án đầu tư thuộc các lĩnh vực này phù hợp với chiến lược phát triển ngành công nghiệp hóa chất, có quy mô vốn đầu tư, tiến độ giải ngân theo quy định của Chính phủ thì được hưởng ưu đãi và hỗ trợ đầu tư đặc biệt theo quy định tại Luật Đầu tư và quy định của luật khác có liên quan (khoản 3 Điều 7). Thường trực Ủy ban KH,CN&MT nhận thấy, quy định như vậy là phù hợp với thực tiễn triển khai các dự án hóa chất, hỗ trợ công bằng cho các nhà đầu tư.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy

Về ý kiến cho rằng không quy định ưu đãi đối với sản xuất nguyên liệu làm thuốc, Thường trực Ủy ban KH,CN&MT báo cáo: Theo Tờ trình số 371/TTr-CP của Chính phủ, lĩnh vực công nghiệp hóa chất trọng điểm bao gồm sản xuất sản phẩm hóa dược là nguyên liệu làm thuốc và được hưởng ưu đãi, hỗ trợ đầu tư đặc biệt theo quy định của Luật Đầu tư. Để tránh chồng chéo với chính sách ưu đãi, hỗ trợ đầu tư trong phát triển công nghiệp dược theo quy định tại Luật Dược, dự thảo Luật đã chỉnh lý khái niệm “sản phẩm hóa dược” (khoản 11 Điều 2) cho phù hợp.

Về quản lý nhà nước về hóa chất (Điều 47): Một số ý kiến đề nghị chỉ quy định trách nhiệm của Chính phủ, trách nhiệm chính của Bộ Công Thương là cơ quan đầu mối giúp Chính phủ thực hiện quản lý nhà nước về hóa chất và giao Chính phủ quy định chi tiết.

Tiếp thu ý kiến ĐBQH, dự thảo Luật đã bỏ các quy định cụ thể về trách nhiệm quản lý nhà nước của các bộ và UBND các cấp; đồng thời quy định Bộ Công Thương là cơ quan đầu mối giúp Chính phủ thực hiện quản lý nhà nước về hóa chất (khoản 2 Điều 47) và Chính phủ quy định chi tiết trách nhiệm quản lý nhà nước về hóa chất của các bộ, cơ quan ngang bộ và UBND các cấp. Quy định này là phù hợp với định hướng đổi mới công tác xây dựng pháp luật hiện nay.

Ngoài nội dung nêu trên, Cơ quan chủ trì soạn thảo đề nghị bổ sung quy định tại khoản 2 Điều 47 về việc giao Bộ Công Thương thống nhất quản lý sản xuất, kinh doanh hóa chất cần kiểm soát đặc biệt. Còn các hoạt động liên quan đến sử dụng hóa chất cần kiểm soát đặc biệt sẽ do các bộ, ngành khác quản lý để phù hợp với phạm vi quy định tại khoản 26 Điều 2 về khái niệm “sử dụng hóa chất”. Do đó, khoản 2 Điều 47 dự thảo Luật đang thể hiện theo 02 phương án:

Phương án 1: Bổ sung quy định tại khoản 2 Điều 47 của dự thảo Luật như đề nghị của Cơ quan chủ trì soạn thảo. Phương án 2: Không bổ sung quy định tại khoản 2 Điều 47 của dự thảo Luật (theo đó, Chính phủ sẽ quy định chi tiết về công tác quản lý nhà nước về hóa chất nói chung, bao gồm cả quản lý nhà nước về hóa chất cần kiểm soát đặc biệt). Đa số ý kiến của Thường trực Ủy ban KH,CN&MT nhất trí với Phương án 2. Thường trực Ủy ban KH,CN&MT xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội về nội dung này.

Các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội tham dự Phiên họp

Ngoài những vấn đề nêu trên, Thường trực Ủy ban KH,CN&MT đã phối hợp với các cơ quan liên quan nghiên cứu, tiếp thu nhiều ý kiến góp ý của ĐBQH, thể hiện lại văn phong, sắp xếp bố cục dự thảo Luật cho khoa học và hợp lý hơn. Dự thảo Luật sau khi tiếp thu, chỉnh lý gồm 8 Chương, 50 Điều, giảm 39 Điều so với dự thảo Luật trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 8.

Đảm bảo việc quản lý hóa chất, yêu cầu an toàn hóa chất nhưng đồng thời đáp ứng nhu cầu cấp thiết

Tại Phiên họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao sự chủ động, tích cực của Ủy ban KH, CN&MT, Bộ Công Thương, các Bộ, cơ quan hữu quan trong việc nghiên cứu, tiếp thu, giải trình ý kiến đại biểu Quốc hội tại Kỳ họp thứ 8 để chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Luật và các tài liệu báo cáo giải trình được chuẩn bị cơ bản đầy đủ.

Các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng cơ bản thống nhất với định hướng giải trình, tiếp thu, chỉ lý một số vấn đề lớn của dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi) như tên gọi của Luật; quy định về chiến lược phát triển ngành công nghiệp hóa chất; trách nhiệm xây dựng, tổ chức thực hiện chiến lược phát triển ngành công nghiệp hóa chất; ưu đãi đối với lĩnh vực công nghiệp hóa chất trọng điểm, về sử dụng hóa chất; đăng ký và quản lý hóa chất mới, hóa chất nguy hiểm trong sản phẩm, hàng hóa; xây dựng kế hoạch phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất và kế hoạch phòng ngừa, ứng phó với sự cố hóa chất cấp tỉnh. Ngoài ra, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đồng thời nhất trí với nhiều nội dung trong dự thảo về Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Hóa chất (sửa đổi) do Ủy ban KH,CN&MT chuẩn bị.

Các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội và khách mời tham dự Phiên họp

Một số ý kiến tại Phiên họp cho rằng, Ban soạn thảo dự án Luật Hóa chất (sửa đổi) cần lưu ý đến vấn đề ưu đãi đầu tư với lĩnh vực công nghiệp hóa chất trọng điểm (Điều 7). Theo đó, vấn đề này nên được quy định, nghiên cứu rõ ràng vì liên quan đến các chính sách, điều kiện cấp phép, thuế thu nhập doanh nghiệp để vừa đảm bảo thực hiện tốt các chính sách nhưng không được mâu thuẫn với các luật khác có liên quan.

Ngoài ra, trong Phiên họp, có ý kiến nhấn mạnh đến việc phòng ngừa, ứng phó với sự cố hóa chất; các sự cố hóa chất liên quan đến môi trường. Đặc biệt, cần quan tâm hơn đến trách nhiệm xử lý hóa chất tồn dư...

Phát biểu kết luận Phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị Ủy ban KH,CN&MT phối hợp với các cơ quan liên quan tiếp tục rà soát để đảm bảo ý kiến của các đại biểu Quốc hội, ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại Phiên họp này và tại Thông báo Kết luận số 4255 ngày 17/9/2024 được tiếp thu và giải trình đầy đủ, thuyết phục; tiếp tục rà soát để đảm bảo thể chế hóa đầy đủ chủ trương của Đảng, đáp ứng yêu cầu đặt ra khi sửa đổi luật và đảm bảo chất lượng của dự án luật trình Quốc hội.

Ngoài ra, các cơ quan cần tiếp tục rà soát để đảm bảo thống nhất và tính khả thi trong hệ thống pháp luật và lưu ý quan hệ với các luật, nhất là Luật Đầu tư, Luật Thuế thu nhập doanh, Luật Quảng cáo, Luật Môi trường và Luật Phòng thủ dân sự; đảm bảo việc thực hiện chủ trương đổi mới của Đảng, Quốc hội trong công tác xây dựng Luật. Thực hiện nghiêm các quy định của Nghị quyết 27 và Quy định 178.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải phát biểu kết luận Phiên họp

Đối với những nội dung còn ý kiến khác nhau về bổ sung hay không bổ sung quy định giao Bộ Công Thương thống nhất quản lý sản xuất, kinh doanh hóa chất cần kiểm soát đặc biệt thì các cơ quan cần cân nhắc, nghiên cứu theo hướng đề xuất của Ủy ban KH, CN&MT không bổ sung quy định này mà giao Chính phủ quy định để đảm bảo linh hoạt và phù hợp với chủ trương đổi mới trong xây dựng luật, không quy định các nội dung thuộc thẩm quyền của Chính phủ, không luật hóa nghị định, thông tư.

Một số vấn đề cụ thể tiếp tục rà soát thêm để thể chế hóa đầy đủ hơn Kết luận 36 của Bộ Chính trị về xây dựng và triển khai lộ trình cấm sử dụng các loại hóa chất độc hại, ô nhiễm nguồn nước và Kết luận 81 của Bộ Chính trị về yêu cầu thực hiện đổi mới sáng tạo, chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn, chuyển đổi năng lượng công bằng. Bên cạnh đó cần rà soát thêm các quy định liên quan đến cơ chế cấp phép nhanh đối với hóa chất mới sử dụng trong trường hợp khẩn cấp để đảm bảo việc quản lý hóa chất, yêu cầu an toàn hóa chất nhưng đồng thời đáp ứng nhu cầu cấp thiết.

Tinh thần chung là đảm bảo chủ giảm thủ tục hành chính, tiết kiệm chi phí, tuân thủ cho người dân và doanh nghiệp nhưng đảm bảo được quản lý theo mục tiêu đối với lĩnh vực đặc biệt này. Tiếp tục rà soát, hoàn thiện các quy định liên quan đến xây dựng, tổ chức thực hiện chiến lược phát triển công nghiệp để đảm bảo tương thích, phù hợp với pháp luật về quy hoạch, không để xảy ra vướng mắc khi thực hiện vấn đề quy hoạch hóa chất.

Ngoài các nội dung trên, các thành viên trong Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng tham gia nhiều ý kiến cụ thể vào các điều, khoản trong luật, đề nghị cơ quan thẩm tra, cơ quan chủ trì soạn thảo Luật tiếp thu, giải trình đầy đủ các ý kiến. Do vậy, Ủy ban KH, CN&MT chủ trì, phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ, các cơ quan hữu quan nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ để hoàn thiện dự thảo Luật và các tài liệu liên quan, thực hiện các công việc theo quy định. Hoàn chỉnh hồ sơ dự án Luật trình Quốc hội xem xét, quy định. Đề nghị Chính phủ chỉ đạo cơ quan soạn thảo, các cơ quan liên quan phối hợp chặt chẽ với cơ quan chủ trì thẩm tra để hoàn thiện báo cáo tiếp thu, giải trình dự thảo Luật.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải giao Tổng Thư ký Quốc hội chỉ đạo tổng hợp các ý kiến tham gia trong Phiên họp, thông báo ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội gửi các cơ quan liên quan để tổ chức thực hiện.

Một số hình ảnh tại Phiên họp:

Toàn cảnh Phiên họp

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải phát biểu tại Phiên họp

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy trình bày Báo cáo một số vấn đề lớn về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi)