Nghiên cứu kỹ lưỡng chính sách thuế liên quan đến phát triển khoa học, công nghệ

Bổ sung công nghiệp hóa chất trọng điểm thuộc ngành, nghề ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp

Khoản 2 Điều 12 dự thảo Luật hiện đang quy định về các ngành, nghề ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp. Quan tâm đến nội dung này, ĐBQH Nguyễn Trường Giang (Đắk Nông) nêu rõ, vừa qua Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Quốc hội cũng đã ban hành Nghị quyết số 193/2025/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, trong đó cũng có đề cập đến các nội dung về thuế.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành nội dung. Ảnh: Hồ Long

Do đó, đại biểu Nguyễn Trường Giang cho rằng, cần tiếp tục nghiên cứu kỹ Nghị quyết 57-NQ/TW để thể chế hóa đầy đủ quan điểm của Đảng về phát triển khoa học, công nghệ, đặc biệt là vấn đề thuế. Chẳng hạn, tại điểm b, khoản 2, Điều 12 dự thảo Luật có quy định về sản xuất sản phẩm công nghệ số, tuy nhiên, một trong những giải pháp mà Nghị quyết 57-NQ/TW có nêu là ưu đãi về thuế trong nghiên cứu, thử nghiệm, ứng dụng, phát triển sản xuất sản phẩm, dịch vụ công nghệ số. Như vậy, quy định như Điều 12 dự thảo Luật là chưa có dịch vụ công nghệ số ở ngành, nghề được ưu đãi. Đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo phối hợp với cơ quan chủ trì thẩm tra tiếp tục nghiên cứu đầy đủ các quan điểm của Đảng trong Nghị quyết 57-NQ/TW để thể chế hóa trong dự thảo Luật khi trình Quốc hội.

ĐBQH Nguyễn Trường Giang (Đắk Nông) phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Cùng quan điểm, ĐBQH Tạ Đình Thi (Hà Nội) khẳng định, việc ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp là rất quan trọng và ảnh hưởng lớn đến quyết định đầu tư cũng như sự phát triển của doanh nghiệp, vì vậy, cần rà soát bảo đảm thể chế hóa đầy đủ và toàn diện các nội dung liên quan đến Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị.

Tuy nhiên, đại biểu cũng nhận thấy, quy định trong dự thảo Luật không bao gồm lĩnh vực công nghiệp hóa chất trọng điểm và cần có sự rà soát để bảo đảm đồng bộ với các luật khác, như Luật Đầu tư, dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi). Theo đại biểu Tạ Đình Thi, tại khoản 2 Điều 20 Luật Đầu tư đã có quy định đối tượng áp dụng ưu đãi, hỗ trợ đầu tư đặc biệt. Khoản 4 Điều 4 của Luật Đầu tư cũng có quy định “Trường hợp luật khác ban hành sau ngày Luật Đầu tư có hiệu lực thi hành cần quy định đặc thù về đầu tư khác với quy định của Luật Đầu tư thì phải xác định cụ thể nội dung thực hiện hoặc không thực hiện theo quy định của Luật Đầu tư, nội dung thực hiện theo quy định của luật khác đó”.

ĐBQH Tạ Đình Thi (Hà Nội) phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Mặt khác, trong dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi) kèm theo Tờ trình của Chính phủ ngày 30.7.2024, Chính phủ đã đề nghị quy định các lĩnh vực công nghiệp hóa chất trọng điểm và dự án đầu tư thuộc lĩnh vực này phù hợp với chiến lược phát triển công nghiệp hóa chất có quy mô vốn đầu tư, tiến độ giải ngân theo quy định của Chính phủ được hưởng ưu đãi và hỗ trợ đầu tư đặc biệt theo quy định của Luật Đầu tư và quy định của luật khác có liên quan. Điều này cũng được quy định tại khoản 3 Điều 7 của dự thảo Luật, bảo đảm phù hợp với thực tiễn các dự án hóa chất và sự hỗ trợ công bằng cho các nhà đầu tư.

Vì vậy, đại biểu Tạ Đình Thi đề nghị bổ sung lĩnh vực công nghiệp hóa chất trọng điểm thuộc ngành, nghề ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp quy định tại khoản 2 Điều 12 và được hưởng các mức ưu đãi tương đương với các ngành công nghiệp nền tảng khác, như công nghiệp năng lượng, cơ khí chế tạo, công nghiệp vật liệu.

Tránh phát sinh thuế chồng thuế

Tại khoản 2 Điều 9 dự thảo Luật quy định không ghi nhận chi phí, thu nhập doanh nghiệp đối với khoản chi không đáp ứng điều kiện chi, nội dung chi theo quy định của pháp luật chuyên ngành. Đây là một nội dung mới trong dự thảo Luật lần này, song, theo ĐBQH Tráng A Dương (Hà Giang) quy định này còn chưa hợp lý, chưa khả thi và tạo áp lực lớn cho cán bộ thuế, người nộp thuế.

Bởi, các doanh nghiệp có lĩnh vực hoạt động rất rộng và đa dạng. Theo dự thảo Luật, cán bộ thuế thực hiện kiểm tra thuế phải rà soát toàn bộ quy định của pháp luật chuyên ngành khác đối với mỗi khoản chi phát sinh, phạm vi và số lượng vô cùng lớn, không đúng chuyên môn. Do đó, với quy định này sẽ không khả thi, kéo dài thời gian kiểm tra, phải lấy xác nhận từ các cơ quan chuyên ngành, những khoản không có xác nhận thì cán bộ thuế phải tự đánh giá dẫn đến rủi ro áp dụng sai hoặc chậm trong loại trừ, thiệt hại lớn cho người nộp thuế. Người nộp thuế giảm hiệu quả công việc và tăng chi phí cho quá trình từng khoản chi nhiều với khoản chi các cơ quan chuyên ngành thuế.

ĐBQH Tráng A Dương (Hà Giang) phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Cũng theo đại biểu Tráng A Dương, không nên liên đới chi phí thuế để tránh phát sinh "thuế chồng thuế". Các trường hợp cố tình vi phạm chỉ là phần thứ yếu, nội dung thứ yếu, và không ảnh hưởng đến sự phát triển của cộng đồng các doanh nghiệp nói chung. Do đó, đại biểu đề nghị bỏ quy định này, khi cơ quan thuế thanh tra, kiểm tra thuế sẽ chuyển khoản nghi ngờ vi phạm sang cơ quan chuyên ngành và tiếp tục cho ghi nhận chi phí về thuế.

Trong phát biểu kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị, cần tiếp tục xem xét những vấn đề liên quan đến người nộp thuế, thu nhập được miễn thuế, kỳ tính thuế, thu nhập tính thuế.

Liên quan đến các quy định về đặc thù được tính trừ, các phương pháp tính thuế, ưu đãi thuế doanh nghiệp, phạm vi, đơn cử như lĩnh vực thuế ưu đãi đối với đầu tư mở rộng và ưu đãi đặc biệt, ưu đãi để khuyến khích phát triển trên một số lĩnh vực, Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, các đại biểu đã đề cập đến rất nhiều lĩnh vực như hóa chất, dược phẩm, khoáng sản, vấn đề doanh nghiệp miền núi... và tất cả những vấn đề này cần được phân tích, giải trình thấu đáo.

Phó Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý một vấn đề hết sức thời sự là những chính sách thuế liên quan đến phát triển khoa học, công nghệ; lĩnh vực báo chí; thuế tối thiểu toàn cầu. Đặc biệt, nội dung liên quan tới lĩnh vực khoa học, công nghệ cần tiếp thu những nội dung có thể xử lý được, còn nội dung về lâu dài thì phải nghiên cứu thấu đáo hơn. “Vừa qua, nghị quyết của Quốc hội chỉ quy định những vấn đề hết sức cấp bách và cần thiết để xử lý các vấn đề tài chính, thuế, những cơ chế để đầu tư phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, và đây là vấn đề cần phải tiếp tục nghiên cứu kỹ lưỡng”, Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Minh Trang